كلمه هايدروپونيك از تركيب دو واژه يوناني هايدرو به معناي آب و پونوس به معناي كار و تلاش ساخته شده است.

 اين كلمه را اولين بار دكتر گريك  استاد يكي از دانشگاههاي كاليفرنيا  به كار گرفت.

هايدروپونيك روشي براي كشت گياهان، بدون خاك است. در اين روش گياه در آبي، غني از مواد مغذي رشد مي كند. با اين وجود كشت هايدروپونيك مي تواند به عنوان روشي جهت رشد گياهان ، در ساير محيط هاي متراكم مثل مخلوط پوست درختان، بدون خاك مورد استفاده قرار گيرد.روش هايدروپونيك يك روش پيشرفته باغباني است كه هم در خانه و هم در تجارت مورد استفاده قرار مي گيرد. در اين سيستم هيچگونه علف هرزي رشد نمي كند و گياهان حاصل از اين روش معمولا سالم تر و زودرس ترند و فضاي كمتري را اشغال مي كنند.

اساس سيستم هايدروپونيك آب است، پس اين سيستم مي تواند كاملا اتوماتيك باشد؛ مزيت اتوماتيك بودن سيستم اين است كه اگر باغبان براي مدت زيادي در گلخانه حاضر نبود، گياه از كمبود اب و مواد غذايي ، تلف نخواهد شد.

در اين روش آب مي تواند بعد از يك بار مصرف ، دوباره مورد استفاده قرار گيرد، درست برخلاف روش كشاورزي سنتي كه مقدار زيادي از اب به وسيله تبخير و يا زهكشي از دست مي رود.

در يك سيستم هايدروپونيك داخلي ( گلخانه اي) گياه ممكن است ، نور خورشيد را دريافت كند اما از طريق وسايل مصنوعي مثل لامپ هاي رشد نيز جهت نوردهي استفاده مي شود. گردش هوا مورد خاص ديگري است كه بايد در اين سيستم مورد بررسي قرار گيرد. گردش هوا از مبتلا شدن گياه به بيماري هاي قارچي جلوگيري مي كند، به گياه اجازه مي دهد كه در اكسيد كربن لازم را دريافت كند و مهم تر اينكه ، ريشه گياه در اب است و اب داراي اكسبژن كمي است . بنابراين براي جلوگيري از خفه شدن گياه بايد به طور مرتب، اكسيژن  در محلول غذايي پمپ شود.   مهمترين فاكتور در كشت هايدروپونيك محلول غذايي است .

در اين سيستم كودهايي كه به طور معمول در كشت خاكي  مورد استفاده قرار مي گيرد غير كافي است زيرا اين كودها فاقد عناصر ضروري هستند كه گياه معمولا از خاك جذب مي كند، بنابراين براي كشت هايدروپونيك ، مخلوط غذايي با فرمول هاي ويژه مورد احتياج است. موادي كه در مخلوط استفاده مي شود به طور گسترده در دسترس است ، اما بايد همه آنها را مورد امتحان قرار داد تا پس از رقيق شدن ، پي اچي ( ph) برابر 5 تا 6 پيدا كند. محلول هاي غذايي بايد هر دو هفته يكبار عوض شود. در اين تغييرات (اضافه و كم كردن مواد ) بايد سطح مايع ثابت بماند و براي اين كار مي توان فقط آب  (بدون هيچ گونه موادغذايي) اضافه كرد، همچنين اگر آب تبخير شود وسطح آن پايين آيد، ميزان زياد مواد غذايي باعث سوختن ريشه ها و در نهايت از بين رفتن گياه مي شود.

در سيستم هايدروپونيك ، راه هاي مختلفي براي كشت گياهان وجود دارد: ساده ترين روش ، تكنيك فيلم غذايي است ؛ در اين روش مي توان از پلاستيك به عنوان حامل استفاده كرد، سوراخ هايي در سطح پلاستيك براي نگه داري گياهان تعبيه شده است ؛ حامل بايد كمي شيب دار باشد و به همين دليل مايع (محلول غذايي) در آن جريان خواهد داشت. روش ديگر ايروپونيك يا هواكشت، است. در اين سيستم محلول غذايي به صورت پاشش مستقيم وبه شكل قطرات ريز (مه پاش) ازطريق ريشه گياه جذب مي شود. در اين روش هم ، بايدعمل تهويه مورد توجه قرار گيرد.

روش بعدي ، كشت متراكم است كه در اين روش از مواد خنثي( مواد دانه بندي) نظير پرلايت و ليكا و رس با سنگريزه فراوان و همچنين نگه دارنده هاي فومي (پشم سنگ) براي حفظ گياه  و ثابت نگه داشتن ريشه استفاده مي شود. معمول ترين راه محلول رساني درروش متراكم روش آبياري غرقابي و زهكشي پس از آن است به طوري كه حامل هاي حاوي توده هاي متراكم را پر كند. اين حامل ها به وسيله محلول هاي غذايي در مواقع مورد نياز ابياري مي شود. كشت هابدروپونيك وضعيت مناسبي براي باغبان خانگي ايجاد كرده است، زيرا اين سيستم باعث بالارفتن كيفيت گياهان مي شود ،همچنين اين سيستم مي تواند حتي به وسيله اجسامي كه معمولا درخانه ها موجود است ساخته شود، اين وسايل كه گران هم نيستند در هر فروشگاه ابزار فروشي پيدا مي شود.

مزايای کشت هايدروپونيك به طور كلي  از اين قرار است‌ :

1- امكان پرورش گياهان به روش هيدروپونيك، درتمام نقاط وجود دارد.

2 – تراكم  در واحد سطح كشت هايدروپونيك بالا است                          

  3- كاهش ميزان كار سنگين

4- حفظ و نگهداري آب                                

 5- كاهش مشكلات ناشي از وجود آفات و بيماري ها

6- ريشه كن شدن مشكل علف های هرز                                 

 7- افزايش توليد محصول

8- حفظ و نگهداري مواد غذايی                                  

 9- كنترل  شرايط محيطی

10- كنترل شيميايي منطقه رشد ريشه آسان است.                                   

 11- استقرار گياهان جديد آسان تر است

12- آيش در برنامه تناوب كشت محصولات، وجود ندارد.

و معايب اين روش :

 1)  مشكل تهويه              

  2)  عدم وجود خاصيت تامپوني        

 3)  سرمايه‌گذاري زياد اوليه