پرورش بلدرچين راهي نو جهت توليد پروتئين بيشتر

پرورش بلدرچين راهي نو جهت توليد پروتئين بيشتر

در چند دهه گذشته نژاد خاصي از بلدرچين که در آن زمان از معروفيت خاصي برخوردار نبود، به نام بلدرچين ژاپني (coturnix coturnix japonica) بعنوان يک راه چاره جهت تخفيف شدت کمبود پروتئين، بويژه در کشورهاي در حال توسعه، معرفي گرديد که با توجه به ويژگيهاي منحصر به فرد خود توانست خيلي زود چه در بخش توليد و چه در بحث مصرف به جايگاهي مهم دست يابد به گونه اي که هم اکنون پرورش بلدرچين بعنوان صنعتي سود آور و پر بازده در سراسر جهان شناخته شده است و ويژگيهائي نظير: رشد سريع، سن بلوغ جسمي و جنسي پائين، فاصله نسلي کوتاه، ميزان تخمگذاري بالا، کيفيت عالي محصولات توليدي و ويژگيهاي غذائي گوشت و تخم، آنرا به يکي از پر طرفدارترين رشته ها نموده است به طوريکه در حال حاضر گوشت و تخم بلدرين تنها در رستورانهاي درجه يک و گرانقيمت بعنوان خوراکي لذيذ و گرانقيمت عرضه نمي شود بلکه گوشت و تخم اين پرنده با توجه به قيمت ارزنده و کيفيت مناسب، در ميان عام مردم نيز با استقبال خوبي مواجه شده و تقريبا از هر 10 نفر يک تن گوشت بلدرچين را در سبد غذائي خود قرار مي دهد. بلدرچين يك نوع از گونه‌هاي مختلف طيور و از كوچكترين پرنده‌هاي حلال گوشت مي باشد که به تازگي در كشور ما مورد توجه قرارگرفته است. بعضي‌ها به بلدرچين به دليل نوع صدا و آوازش «بدبده» مي‌گويند. بعضي‌ها نيز اين حيوان را نام كرك مي‌شناسند. بلدرچين‌ها در طبيعت، بيشتر در كشتزار غلات و زمين‌هاي ناهموار و ميان علفزارها زندگي مي‌كنند. هنگام زمستان نيز در دسته‌هاي بزرگ جمع شده و مهاجرت مي‌كنند که گاه مسير طي شده بالغ بر 400 الي 1000 نيز مي گردد. بلدرچين‌هاي وحشي كه در طبيعت زندگي مي‌كنند هفت تا دوازده عدد تخم مي‌گذارندکه اين تخمها بعد از شانزده تا بيست و يك روز باز شده و جوجه‌ها از آنها خارج مي‌شوند. گوشت و تخم بلدرچين براي مردم ارزش غذايي و حتي دارويي دارد و بعضي عقيده دارند كه با خوردن گوشت و تخم بلدرچين احساس سلامت و جواني مي‌كنند.

 

 

ويژگيهاي بلدرچين و محصولات آن

همانطور که اشاره شد بلدرچينها داراي ويژگيهاي منحصر به فردي هستند که آنها را از ساير طيور متمايز کرده و صنعت پرورش بلدرچين را يه يکي از سود آورترين صنايع بدل کرده است، در ذيل به برخي از اين ويژگيها اشاره کوتاهي خواهيم داشت:

 

1- سرعت بالاي رشد در اين پرنده بسيار قابل توجه و در حدود2.5 تا 3.5 برابر ساير طيور است. بلدرچينها عموما در 35تا45 روزگي به وزن 180تا 220 گرم رسيده و آماده کشتار مي شوند ضمن اينکه سن بلوغ نيز در حدود 7-8 هفتگي است.
2- سن پائين بلوغ جنسي: اين پرندگان در 6-5 هفتگي قادر به تخمگذاري شده و در 8-7 هفتگي به بلوغ کامل جنسي رسيده و آمادگي توليد مثل پيدا مي کنند.
3- فاصله نسلي کوتاه، که اعمال برنامه هاي اصلاح نژادي را در آنها به خوبي امکان پذير مي سازد.
4- ميزان تخمگذري بالا، بلدرچينها به طور وحشي سالانه در حدود 80 – 60 عدد تخم مي گذارند اما در اسارت و با اعمال برنامه هاي مديريتي قوي در زمينه تغذيه و نوردهي مصنوعي مي توانيم اين رقم را به ميزان قابل ملاحظه اي افزايش داده و به عدد 250 150- عدد تخم در سال دست پيدا کنيم.

پرورش صنعتی بلدرچین:

وجود ويژگي هاي مناسب همچون رشد سريع ، بلوغ زودرس ، توليد تخم بالا ، کوتاهي فاصله ميان نسل ها ، بالابودن تراکم پرورشي در واحد سطح ، ارزان بودن جيره مصرفي ، حساسيت کم نسبت به بعضي از بيماري هاي طيور ، قيمت بالاي توليدات که شامل گوشت و تخم مي باشد و به خصوص بازگشت سريع سرمايه سبب شده است تا بلدرچين به عنوان يک پرنده مطلوب نزد کشاورزان و پرورش دهندگان تلقي شده و علاقمندان زيادي به پرورش صنعتي اين پرنده روي آورند . مهمترين نکاتي که سبب صنعتي شدن پرورش اين پرنده شده است به شرح زير مي باشد :

۱ – ميزان رشد سريع : ميزان رشد اين پرنده در حدود ۵/۳ برابر سريعتر از ديگر طيور اهلي مي باشد . ۲ – بلوغ جنسي سريع : در حدود سن ۵۰ – ۴۰ روزگي بلدرچين هاي ماده در پيک توليد هستند . ۳ – توليد تخم بالا : در صورت پرورش صحيح ، اين پرندگان در سال اول توليد توانايي توليد ۲۶۰ تخم را دارا مي باشند . ۴ – کوتاه بودن فاصله ميان نسل ها : توان بلدرچين در توليد ۴ – ۳ نسل در سال اول توليد اين امکان را براي محققين فراهم آورده است تا از آن به عنوان پرنده اي آزمايشگاهي استفاده نمايند . ۵ – دوره انکوباسيون کوتاه : جوجه کشي تخم اين پرنده ۱۸ – ۱۷ روز طول مي کشد . ۶ – تراکم بالاي پرورش : با توجه به اينکه جثه اين پرنده کوچک و نيز به سطح آبخوري و دانخوري کمتري احتياج دارد در مقايسه با ديگر پرندگان تعداد پرنده بيشتري در واحد سطح ميتوان پرورش داد . ۷ – واکسيناسيون کمتر : با توجه به اينکه گونه هاي بلدرچين در برابر برخي از بيماري هاي رايج طيور حساسيت کمتري دارند در نتيجه به واکسيناسيون کمتري احتياج دارند .

 ۸ – برگشت سريع سرمايه : با توجه به اينکه سن بلوغ بلدرچين ۵۰ – ۴۰ روزگي مي باشد در نتيجه مي توان گوشت و تخم اين پرنده را سريع به بازار عرضه نمود . ۹ – ارزش غذايي بالاي گوشت و تخم بلدرچين

در کشور ما بعد از انقلاب براي اولين بار پرورش بلدرچين در استان يزد آغاز گرديد که به صورت مجتمع شامل واحد مادر ، گوشتي ، بسته بندي و جوجه کشي اداره مي گردد . بلدرچين داراي گوشتي با پروتئين بالا و درصد چربي کمتري مي باشد که براي کودکان و بيماران بسيار سودمند و مفيد مي باشد . تخم بلدرچين بيضي شکل مي باشد که وزن آن ۱۵ – ۸ گرم و رنگ آن معمولا سفيد با خال هاي سياه يا قهوه اي تا آبي و زرد نخودي مايل به سبز مي باشد . الگوي تخم و رنگ تخم بلدرچين منحصر به فرد است و منبع خوبي از ويتامين ها )به جز ويتامين  c (مي باشد . کيفيت تخم بلدرچين بالاو ميزان کلسترول آن از تخم مرغ کمتر است . تعيين جنسيت جوجه بلدرچين از سن ۱ روزگي صورت مي گيرد که اين کار نيازمند افراد آموزش ديده و ماهر مي باشد . اما از سن ۳ هفتگي مي توان نرها و ماده ها را به وسيله رنگ پر هاي ناحيه سينه از يکديگر تشخيص داد. پرهاي سينه اي نرها به رنگ قرمر مايل به قهوه اي و ماده ها به رنگ خرمائي سوخته ( خاکستري با نقاط سياه رنگ ) روي آنها مي باشد . وزن جوجه هاي تازه هچ شده در حدود ۱۰ – ۵ گرم مي باشد که درسن ۵۰ – ۴۰ روزگي به بلوغ مي رسند. وزن بلدرچين هاي نر بالغ ۱۵۰ – ۹۰ گرم و ماده ها ۱۸۰ – ۱۱۰ گرم مي باشد . همچنين تعداد کروموزوم هاي بلدرچين ۷۸ مي باشد که شش جفت آنها کروموزوم هاي بزرگ ، شش جفت متوسط و ۲۷ جفت ميکروکروموزوم مي باشند که کروموزوم هاي جنسي از نوع بزرگ مي باشند .

 

 پرورش جوجه بلدرچین :
دماي آغازين جهت پرورش جوجه بلدرچين در زير مادر مصنوعي و در بالاي سر جوجه ۳۵ درجه سانتيگراد مي باشد که اين دما هر چهار روز يک بار 2.5 درجه کاهش مي يابد تا به ۲۱ درجه سانتيگراد برسد . معمولا براي هر جوجه ۱۵۰ سانتيمتر مربع فضا تا سن ۳ هفتگي در نظر مي گيرند . استفاده از آب شکر ۸ % در ۳ – ۲ روز اول نتيجه خوبي را در بر خواهد داشت . براي جوجه بلدرچين ها تا سن ۳ هفتگي ۲ سانتي متر دانخوري و ۱ سانتي متر آبخوري به ازاء هر قطعه در نظر مي گيرند . در دو هفته اول نوررساني ۲۴ ساعته مي باشد که پس از آن تا ۱۲ ساعت کاهش مي يابد .

 پرورش نيمچه :
معمولا از دو روش براي پرورش بلدرچين استفاده مي شود : ۱ – بستر ۲ – باتري که اخيرا مورد استفاده قرار مي گيرد که داراي مزايايي همچون تعداد جوجه بيشتر در واحد سطح ، نيروي کار کمتر ، بهداشت بهتر ، سهولت در حذف ، درمان و پيشگيري و استفاده بهتر از سطح مي باشد . دماي مورد نياز نيمچه ها ۲۸ – ۲۱ درجه سانتيگراد مي باشد و از ۱۲ ساعت نور تا سن ۵ هفتگي که بلدرچين ها به قفس هاي تخمگذاري منتقل مي شوند بهره مي برند . براي رشد بهتر ، نرها و ماده ها جدا از يکديگر پرورش داده مي شوند . در اين سن در بستر به ازاء هر نيمچه ۱۸۰ – ۱۵۰ سانتيمتر مربع بسته به نوع جوجه وفصل در نظر مي گيرند . براي هر جوجه ۳ – 2.5 سانتيمتر دانخوري و ۲ – 1.5 سانتيمتر آبخوري در نظر مي گيرند . در صورت استفاده از آبخوري نيپل ، هر نيپل براي ۱۵ پرنده در نظر گرفته مي شود .

 پرورش بلدرچين مادر :
در حالت تجاري بلدرچين ها در قفس هاي توري به ظرفيت ۲۰ تا ۳۰ و حتي ۴۰ بلدرچين پرورش داده مي شوند . معمولا به ازاء هر بلدرچين ۲۰۰ – ۱۵۰ سانتيمتر مربع فضا در قفس در نظر گرفته مي شود . مقدار فضاي دانخوري ۳ –۲ سانتيمتر به ازاء هر قطعه مي باشد . مقدار فضاي آبخوري معمولا عامل محدود کننده اي در سيستم قفس نيست . قفس ها معمولا تا ۸ رديف نصب مي شوند . سن فروش بلدرچين ها معمولا ۱۸ – ۱۷ هفتگي مي باشد .

تغذیه بلدرچین

نيازهاي تغذيه اي در بلدرچينهاي مولد و پرواري از يکديگر متفاوت مي باشد اما درهر دو خوراک بايستي به شکل آردي با حداکثر قطر در اختيار پرندگان قرار داده شود که اين مسئله خصوصاٌ در اوائل دوره رشد بسيار حائز اهميت مي باشد. ميزان مصرف خوراک در پرندگان بالغ حدود 35-25 گرم به ازا هر پرنده در روز مي باشد. همچنين دان تهيه شده بايستي داراي فرمولاسيون ويژه و به اصطلاح بالانس شده باشد و در آن از ترکيبات مورد نياز نظير مواد معدني و ويتامينه، کلسيم، فسفر، مواد افزودني مورد نياز و ... استفاده گردد تا حداکثر بازدهي در رشد و تخمگذاري بدست آيد. بايد توجه داشت که بلدرچينها، خصوصاٌ جوجه ها به کمبود برخي مواد مانند کلسيم، فسفر و روي بسيار حساس مي باشند و کمبود اين مواد در جيره بصورت عقب ماندگي در رشد، کمبود وزن، عدم رشد پرها و مشکلات تنفسي نمايان مي شوند.

 

عوامل موثر بر جوجه کشي در بلدرچينهاي اهلي

بلدرچين اهلي شده تمايلي براي خوابيدن روي تخم ندارد و بنابرين تخم هارا بايستي با دستگاه هاي ويژه و به روش مصنوعي جوجه کشي کرد. تخم بلدرچين را مي توان با موفقيت بالا در اکثر دستگاه هاي تجاري که به منظور جوجه کشي تخم مرغ يا ساير پرندگان ساخته شده اند تبديل به جوجه کرد، براي اين کار فقط کافي است تا شانه هاي مخصوص بلدرچين را جايگزين شانه هاي تخم مرغ کرد.

عوامل تاثير گذار بر روي ميزان جوجه درآوري تخم در بلدرچينها تقريبا همانند ساير ماکيان بوده و دما ، رطوبت ، چرخش ، و تهويه 4 عامل مهم و موثر بر جوجه کشي هستند . عدم توفيق در هر يک از اين 4 عامل موجب کاهش شديد قابليت جوجه دراوري مي شود. در اين موارد بهتر است همواره با دقت زيادي به توصيه هاي سازنده دستگاه عمل نمائيد.

 

تخم ها بايد حداقل 3 نوبت در روز و هر نوبت حدود 108 درجه چرخانده شوند و اين امر براي 14 روز متوالي ادامه يابد. تخم هاي بلدرچين ژاپني عموماً در روز 14 به هچر منتقل ميشوند و در روز 17 جوجه ها از تخم بيرون مي آيند. پس از هر بار استفاده از دستگاه بايد انکوباتور را به خوبي ضد عفوني و گازدهي کرد. در جدول زير ميزان دما و رطوبت مناسب در دوره هاي گوناگون جوجه کشي نشان داده شده است. توجه داشته باشيد که رعايت کامل موارد زير و بروز کمترين انحرافات از اعداد شده مي تواند متضمن بازدهي بيشتر کار باشد.
.........

دوره جوجه کشي	دما (سانتيگراد)	رطوبت (درصد)	مدت زمان (روز)
ستر	37.7	80 - 76	1 الي 14
هچر	37.5	80	14 الي 17

مراقبت از تخم هاي نطفه دار پيش از انکوباسيون:

تخمگذاري بلدرچين ها از بعد از ظهر شروع و در غروب پايان مي پذيرد که بر اساس فصل ، شرايط آب و هوائي و برنامه کاري جمع آوري تخم ها چندين بار در طول اين مدت صورت مي پذيريد . دماي مناسب محل ذخيره سازي تخم ها 15/5 – ۵/۱۲ درجه سانتيگراد و با رطوبت ۸۰ – ۷۵ % مي باشد که اين شرايط براي ذخيره تخم ها در مدت زمان ۷ – ۵ روز است . قبل از قرار دادن تخم ها در داخل در دستگاه ستر بايد تخم هاي آلوده را به وسيله کاغذ سمباده يا پارچه پشمي سفت به آرامي تميز و در محلول گرم ۴۳ درجه سانتيگراد ضدعفوني کرد . سپس آنها را در دماي ۲۱ درجه سانتيگراد و رطوبت ۷۵ % به مدت ۲۰ دقيقه به نسبت ۲۰ گرم پرمنگنات پتاسيم و ۴۰ سي سي فرمالين گازدهي مي نمايند . سپس تخم ها را در داخل دستگاه ستر قرار مي دهند .برای مراقبت از تخم بلدرچین رعایت نکات زیر ضروری می باشد.
1-  در صورت پرورش پرنده در قفس يا روي بستر ، تخم ها را در 2 تا 3 نوبت در روز جمع آوري نمائيد. اين امر از ترک خوردن پوسته تخم ها جلوگيري خواهد کرد. 2-  تخم ها را با دقت فوق العاده اي جابجا کرده و توجه داشته باشيد که پوسته تخم هاي بلدرچين نازکتر از پوسته تخم مرغ هاي معمولي است . 3- تخم هاي جمع آوري شده پيش از انکوباسيون را بايستي در جاي خنک با دماي 14 تا 17 درجه سانتي گراد و با رطوبت 70 درصد نگهداري نمود.

 

4-  حداکثر مدت نگهداري تخم ها 7 روز بوده ، چرا که قابليت جوجه درآوري پس از آن به مقدار زيادي کاهش مي يابد. ولي بهترين زمان نگهداري 3 روز است. هيچگاه تخم هاي جمع آور شده را زود تر از 24 ساعت بعد از توليد داخل دستگاه نگذاريد. 5-  در صورتي که نياز است تخم ها براي مدت طولاني تري نگهداري شوند بايد آنها را با يک کيسه پلاستيکي ، پي وي سي ، محفوظ نگهداريد، زيرا سبب خشک نشدن محتواي تخم مي شود.

 

 

ارزش غذایی گوشت بلدرچین

طعم مطبوع انواع گوشت عمدتاً به دليل وجود ماده‌اي است بنام گليكوژن كه در سلولهاي ماهيچه‌اي وجود دارد. هر قدر كه ماهيچه در طول حيات خود فعال‌تر باشد گوشت آن نيز لذيزتر است مانند ران مرغ، دم ماهي، ران حيوانات شكاري و همچنين سينه پرندگان وحشي. از سوي ديگر، فعاليت و جنب و جوش حيوانات به طور كلي باعث افزايش ميزان ذخيره گليكوژن ماهيچه‌ها و در نتيجه بهبود كيفيت آن است. به طوري كه حيوانات وحشي اعم از نشخوار كنندگان (آهو، گوزن، بزكوهي و غيره ) و يا پرندگان مانند قرقاول، كبك، تيهو، دراج و بلدرچين همگي به دليل فوق داراي گوشتي فوق‌العاده لذيذ بوده و قسمتهايي از بدن آنها بسيار خوش طعم و لذيذ مي‌باشد. بنابراين چنانچه پرنده‌اي از خانواده حيوانات شكاري بوده يعني از نژاد وحشي باشد و در محيطي مشابه طبيعت خود پرورش يابد داراي خواص فوق‌الذكر خواهد بود. بلدرچين حيواني است با خصوصيات پرندگان وحشي شكاري و بسيار پر جنب و جوش، لاجرم بايد در وضعيتي پرورش يابد كه امكان جست و خيز و پرواز داشته باشد. اين حيوان از خانواده ماكيانها و از زير مجموعه كبك سانان بوده و بدليل خواص مذكور گوشت آن بسيار خوش طعم و لذيذ و مقوي است، و از طرفي بزرگترين ماهيچه پرندگان كه ماهيچه سينه آنهاست در پرندگاني چون مرغ و خروس و اردك و غاز كه امكان پرواز ندارند داراي بافتي خشبي و خشك و طعمي نه چندان لذيذ است، در حاليكه در مورد بلدرچين بدليل جنب‌ و جوش و پروازهاي متناوبي كه انجام مي‌دهد گوشت سينه پرنده علاوه بر اينكه حجم قابل توجهي از كل لاشه) يك سوم لاشه ( را تشكيل مي‌دهد داراي طعمي بسيار خوش و لذيذ است.همچنين بافتهاي مفصلي اين پرنده بدليل وجود سلولهاي پيچيده پيوندي در اثر پختن يا بريان شدن به هيچ وجه متلاشي نمي‌شود و پرنده پس از طبخ نيز تركيب خود را حفظ كرده و در پذيرائيها، زيبائي و آرايش فراواني به سفره مي‌دهد. ميزان پروتئين موجود در گوشت پرنده از پروتئينهاي پرندگان معمولي 5 تا 10 درصد بيشتر است و اين در حالي است كه انواع اسيدهاي آمينه كمياب كه در ساير پروتئينها يافت نمي‌شود، در گوشت اين پرنده به وفور وجود دارد. به همين دليل در اغلب نقاط دنيا پزشكان براي افراد مسن و از كار افتاده كه احتياج مبرمي به ترميم سلولهاي از دست رفته بافتهاي خود را دارند، براي حفظ و بازيابي سلامت و شادابي خود، مصرف گوشت بلدرچين را تجويز مي‌نمايند. از طرف ديگر وجود عناصر معدني كمياب و ويتامينهاي عديده در گوشت اين پرنده آنرا به دارويي معجزه آسا براي درمان امراض صعب‌العلاجي همچون آسم، تشنج، فشار خون، ضعف اعصاب و يا حتي در ناراحتيهاي رواني و عقب افتادگي‌هاي جسمي و همچنين بي خوابي تبديل كرده است. در هر حال گوشت و تخم بلدرچين براي كودكان رشد سريع و صحيح، براي نوجوانان هيجان و جنب و جوش، براي جوانان نشاط، براي ميانسالان تندرستي و اطمينان و براي كهنسالان سلامت مجدد و تمديد قوا و شادابي را به ارمغان مي‌آورد. همچنين عدم وجود هر گونه مواد افزودني غيرطبيعي و غيرمفيد همچون هورمونها و آنتي‌بيوتيكها كه جداً سلامت انسان را تهديد مي‌كنند، دليل ديگري بر كيفيت طبيعي و مطلوب گوشت بلدرچين مي‌باشد.

عفونت کیسه زرده( Yolk Sac Infection, Omphallitis) :

عفونت کیسه زرده( Yolk Sac Infection, Omphallitis) :

مقدمه:

به نظر می رسد این بیماری در ماکیان، بوقلمون ها و اردک های سراسر جهان در اثر عفونت باکتریایی بند ناف و کیسه زرده در جوجه هایی که تازه هچ شده اند قبل از التیام یافتن بند ناف، بوجود می آید. دوره کومون این بیماری 1 تا 3 روز است. این یماری توسط چندین باکتری ایجاد می شود که شاید مهمترین آنها ای کولای E.coli ، استافیلوکوک، پروتئوس و زودوموناس باشد. شیوع این بیماری در گله 1 تا 10 در صد  است ولی مرگ و میر بسیار بالایی در جوجه هایی که درگیر هستند، دارد. به نظر می رسد سالن های مادری که از نظر بهداشتی فقیر هستند، استفاده از تخم مرغ های آلوده، ضعیف بودن شرایط بهداشتی در هچری ها، شرایط انکوباسیون ضعیف، آلوده بودن شانه های تخم مرغ ها، رعایت نکردن بهداشت در ستری ها از عوامل مستعد کننده این بیماری هستند.

 

نشانه ها:

ü      افسردگی و پژمردگی

ü      چشم های بسته

ü      کاهش میل و رغبت

ü      اسهال

ü      باد کردن شکم

ü      مقعد جمع شده

 

علائم کالبد گشایی:

ü      بزرگ شدگی کیسه زرده به همراه جمع شدن خون در آن

ü      شرایط غیر نرمال در کیسه زرده ( رنک و استحکام) که شرایط را به نفع باکتری تغییر می دهد.

 

تشخیص:

اساس تشخیص این بیماری بیشتر در مورد سن و نوع جراحاتی است که دیده می شود. برای تایید این بیماری باید باکتری ها را از جراحات داخلی جدا کنیم. این بیماری باید از مشکلات انکوباسیون در جوجه های ضعیف تفریق شود.

 

درمان:

آنتی بیوتیک های مناسب در دوره های حاد ممکن است کمی از مشکلات بکاهند هر چند که امید به بهبود این بیماری بسیار کم است. اغلب جوجه ها قبل از 7 روزگی خواهند مرد.

 

پیش گیری:

جلوگیری اساسی در مورد این بیماری در رعایت کردن موازین بهداشتی و ضد عفونی سینی های حمل تخم مرغ و شانه های تخم مرغ، جمع آوری سریع تخم مرغ ها، ضد عفونی تخم مرغ ها، استفاده نکردن از تخم مرغ هایی که پوسته های کثیفی دارند، طبقه بندی تخم مرغ ها در انکوباسیون و ... . هر روز باید ضد عفونی در هچری ها چک شود.

استفاده از مولتی ویتامین ها در چند روز نخستین زندگی جوجه ها، توانایی عمومی آنها را در برابر عفونت های ملایم بیشتر می کند.

تجربيات متعدد در سطح مزارع مرغداري طي سالهاي گذشته نشان دهنده اين امر است كه بسياري از مسائل و مشكلا

تجربيات متعدد در سطح مزارع مرغداري طي سالهاي گذشته نشان دهنده اين امر است كه بسياري از مسائل و مشكلات مرغداريها در شرايط آب و هواي گرم ناشي از اثرات سوء تركيبات شيميايي خاصي هستند كه آنان را آمين هاي بيوژنيك (Biogenic Amines) مي نامند. آمين هاي بيوژنيك تركيباتي هستند كه در اثر دكاربوكسيلاسيون (Decarboxylation) اسيدهاي آمينه و بطور طبيعي در گياهان ، حيوانات و موجودات ميكروسكوپي توليد مي شوند.
اين آمين ها معمولا" در مواد مورد استفاده براي تغذيه دام و طيور و با غلظت هاي كم يافت شده و عاري از ضرر هستند ، ولي اگر مواد اوليه در شرايطي قرار گيرند كه فساد ميكروبي در آنها صورت گيرد آمين هاي بيوژنيك به مقدار زياد توليد خواهند شد.
استفاده از موادي كه تحت تأثير فساد ميكروبي ، حاوي مقدار زيادي آمين هاي بيوژنيك باشند مي تواند باعث مسموميت در طيور گردد.
...
فاكتورهايي كه مي توانند در افزايش آمين هاي بيوژنيك در مواد مصرفي دخالت داشته باشند عبارتند از :
1- وجود زمينه مساعد براي رشد ميكروارگانيزمها در مواد
2- وجود اسيد آمينه آزاد در مواد
3- وجود آنزيم هايي كه در واكنش توليد اين آمين ها دخالت دارند و همچنين ايجاد شرايطي مناسب كه براي فعاليت آنزيم ها ضروري است. آمين هاي بيوژنيكي كه به احتمال زياد تحت تأثير فساد ميكروبي در بافت ها توليد شده و قابل آزمايش مي باشند عبارتند از :
1.Phenethylamine
2.Putrescine
3.Cadaverine
4.Histamine
5.Tyramine
6.Spermidhne
7.Spermine
8.Tryptamine
...
به جز هيستامين (Histamin) در مورد اثرات مسموميت زايي بقيه آمين هاي بيوژنيك در حال حاضر اطلاعات جامع و زيادي در دست نيست.
نيوبرن (Newbern) و همكاران در سال 1956 گزارش كرده اند كه تزريق هيستامين در طيور باعث افزايش حجم پيش معده مي شود. تغذيه طيور در مرغداريها با پودر ماهي نيز همين نشانيها ، يعني افزايش حجم پيش معده و بروز زخم در سنگدان را به دنبال داشته است.
استوارت (Stuart) و همكاران با افزودن دزهاي مختلفي از هيستامين به جيره غذايي طيور توانسته اند تأثيرات منفي و بيماريزاي اين آمين بيوژنيك را در راندمان تبديل غذايي ، رشد ، بروز زخم در سنگدان و افزايش حجم پيش معده نشان دهند و ثابت كنند كه افزايش دز هيستامين مصرفي رابطه مستقيم با افزايش نشانيهاي حاصل از آن داشته است.
نشانيهاي مشابه با مصرف Cadaverine و Putrescine نيز در طيور گوشتي ديده شده است. گفتني است كه مصرف توأم آمين هاي نام برده شده با همديگر مي تواند تأثيرات سوء بيشتري در گله بوجود آورد. تجزيه ضايعات حيواني مورد مصرف در تغذيه دام و طيور نظير پودر گوشت ، استخوان و همچنين پودر ماهي نشان داده است در مواقعي كه اين مواد در شرايط مناسب براي فساد ميكروبي قرار گرفته اند انواع آمين هاي بيوژنيك در آنها همزمان و به مقدار زياد توليد شده است.
البته اين احتمال كه نشانه هاي ايجاد شده ناشي از وجود هر آمين بيوژنيك به تنهايي ، درصورت وجود چندين آمين بيوژنيك با همديگر نيز وجود داشته باشد كمتر است ، يعني اگر چندين آمين بيوژنيك همزمان و يكجا در جيره غذايي طيور وجود داشته باشند نشانيهاي بوجود آمده متفاوت از وجود هر آمين بيوژنيك به تنهايي بوده و در اين صورت امر تشخيص نيز مواجه با اشكال خواهد شد.
در يك مورد از بررسي علل عدم رشد و بالا بودن راندمان تبديل غذايي در يك مزرعه پرورش مرغ گوشتي در آمريكا كه منجر به تشخيص وجود آمين هاي بيوژنيك در دان مصرفي گله گرديد، نشانيهاي زير در كالبدگشايي بوضوح ديده شدند :
1- افزايش حجم پيش معده و ايجاد تغييراتي در غدد آن
2- وجود زخم در سطح سنگدان
3- وجود مقدار زيادي غذاي هضم نشده در مدفوع
4- وجود مقدار زيادي موكوس به اضافه سلولهاي اپي تليال در قسمت هاي فوقاني روده

البته نشانيهاي نام برده شده در بالا را مي توان به مسموميت ناشي از مايكوتوكسين و يا عفونت هاي ويروسي نيز نسبت داد ولي در مورد اشاره شده در بالا وجود بيش از حد موكوس در روده را بايد ناشي از آنتريت ميكروبي دانست.
حذف پودر گوشت و پودر پر مصرفي از جيره غذايي اين گله باعث كاهش نشانيها به مقدار زياد و بهبود عملكرد گله گرديد و تجربه آزمايشگاهي اين مواد وجود مقدار متنابهي از آمين هاي بيوژنيك را در آنها ثابت كرد. بررسي هايي كه درباره چگونگي نگهداري و تهيه پودر گوشت بعمل آمد مشخص كرد كه مازاد كشتارگاه قبل از اينكه به ديگ هاي پخت منتقل شود ، مدت 48 ساعت به همان صورت نگهداري مي شده است. با رفع اين اشكال و پخت سريع مازاد ، مقدار آمين هاي بيوژنيك موجود در آنها به مقدار قابل توجهي كاهش يافت.
در سال 1992 در دو مزرعه ديگر مشكلات مشابه با آنچه كه شرح داده شد ديده شدند كه در هر مورد با حذف مواد اوليه با منشأ حيواني از جيره غذايي كه در آزمايش آمين هاي بيوژنيك زيادي را نشان داده بودند ، عملكرد به حالت عادي برگشت. نتايج بدست آمده از آناليز مازاد كشتارگاهي مورد مصرف در دو مزرعه فوق آمين هاي بيوژنيك زيادي را در آزمايش نشان داد.
در سال 1993 تجزيه يك نمونه از پودر ماهي ساخت كشور پرو كه مصرف آن با كاهش عملكرد گله أي توأم بود. 1500 الي 18000 قسمت در ميليون هيستامين را نشان داد. كاهش مصرف اين پودر ماهي در جيره غذايي پيش دان از 7 درصد به صفر و سپس به 2 درصد در رشددان باعث رفع مشكلات گرديد. با توجه به مشكلات و موارد ذكر شده رعايت نكات زير باعث كاهش مشكلات مزارعي خواهد شد كه از مازاد كشتارگاهي و پودر ماهي در جيره هاي غذايي گله هاي خود استفاده مي كنند :
...
1- از تهيه كننده مازاد كشتارگاهي بايد خواسته شود كه از نگهداري ضايعات كشتار به صورت پخته نشده جدا" خودداري كند ، به عبارت ديگر مازاد كشتار بايد هر چه سريعتر تبديل به پودر گوشت و ساير فرآورده هاي مورد مصرف گردد.
2- مازاد كشتاري كه فساد ميكروبي در آن صورت گرفته باشد داراي بوي مخصوصي بوده و نبايد تبديل به فرآورده قابل مصرف در تغذيه دام و طيور گردد.
3- چربي هايي كه از همان توليدكننده پودر گوشت تهيه مي شوند بايد اسيدهاي چرب آزاد مورد آزمايش قرار گيرند و اگر ميزان آنها بيش از 10 درصد باشد بايد مشكوك به استفاده از مازاد كشتار فاسد براي تهيه پودر گوشت و چربي بود.
4- اگر در كالبدگشايي لاشه هاي طيور علائم شرح داده شده در اين مقاله ديده شدند بايد يا پودر گوشت و ساير فرآورده هاي حيواني را از جيره حذف نمود و يا درصد مصرف آنها را كاهش داد و يا اينكه اين مواد را از محل ديگري كه مطمئن باشد تهيه كرد.

پودر شفيره كرم ابريشم – يك ماده غذايي غير متداول

 

پودر شفيره كرم ابريشم – يك ماده غذايي غير متداول

دکتر رامین خواجه زاده

 

پودر شفيره كرم ابريشم يك خوراك پروتئيني غيرمتداول براي حيوانات بوده كه به‎عنوان يك محصول فرعي پس از جدا كردن رشته‎هاي ابريشم از پيله بدست مي‎آيد. همانطور كه در تحقيقات نشان‎داده شده، به نظر مي‎رسد كه ارزش‎غذايي آن محدود باشد.

منشاء اوليه پرورش كرم ابريشم كشور چين بوده و بيش از 5000 سال قدمت دارد. كشورهاي اصلي توليدكننده ابريشم شامل چين(5/57% از توليد جهاني)، ژاپن(2/13%)، هند(3/10)، كره جنوبي(4/5%) و تايلند(1/2%) مي‎باشد.

          معمول‎ترين گونه براي توليد تجاري ابريشم، كرم ابريشم درخت توت يا Bmbyx mori از زير شاخه جانوران بند پا يا Tracheata است. كرم پروانه ابريشم عمدتاً از برگ‎هاي درخت توت تغذيه مي‎كند. توت سفيد يا Morus alba از خانواده Moraceae متداول‎ترين نوع درخت توت در كشور ژاپن است. اين خانواده شامل بيش از هزار گونه مي‎باشد.

          قبل از باز شدن رشته‎هاي ابريشم، پيله را حرارت مي‎دهند تا شفيره آن كشته شود. از يك پيله ابريشم حدود 800 متر نخ رشته‎اي با ملكول‎هاي كشيده و ليفي‎شكل بدست مي‎آيد. پس از جدا شدن نخ ابريشم، شفيره باقيمانده خشك و سپس آسيا مي‎شود. مي‎توان با استفاده از يك مايع حلال چربي آنرا استخراج نمود. پيله‎هاي كرم ابريشم هيچ ارزش غذايي ندارند.

مشخصات پودر شفيره كرم ابريشم

محتواي پروتئين خام پودر شفيره كرم ابريشم(SPM)¹ بسيار متفاوت است. در پودر‎هايي كه روغن آنها گرفته شده، نسبت به پودر‎هاي فرآوري نشده ميزان پروتئين خام بيشتر بوده(به‎ترتيب 8/72% و 1/55%) و قابل مقايسه با پودر ماهي با كيفيت خوب است(جدول 1). به‎دليل وجود اسيدهاي آمينه ليزين²، متيونين³، آرژنين⁴، هيستيدين⁵ و ترئونين⁶ كه اسيدهاي آمينه محدود كننده‎اي هستند، پروتئين پودر كرم ابريشم ارزش بالايي ندارد(جدول 2). ضريب اسيدهاي آمينه ضروري و ارزش بيولوژيكي آن به ترتيب 3/61% و 6/51% است.

                                    جدول 1- تركيب شيميايي پودر شفيره كرم ابريشم در مقايسه با پودر ماهي و كنجاله سويا(% ماده خشك)

	پودر خام	پودر بدون روغن	پودر ماهي(سفيد)	كنجاله سويا
ماده خشك	9/88	9/91	0/91	0/90
پروتئين خام	1/55	8/72	2/68	9/49
چربي خام	2/23	0/2	1/5	4/1
خاكستر	8/3	6/5	4/25	0/7
فيبر خام	5/5	2/6	8/0	5/6

 

                             

 

                          جدول 2- نمودار اسيدهاي آمينه ضروري پودر شفيره كرم ابريشم در مقايسه با پودر ماهي و كنجاله سويا(g/6gN)

	پودر شفيره كرم ابريشم	پودر ماهي(سفيد)	كنجاله سويا
آرژنين	0/6	4/4	4/3
هيستيدين	3/3	5/1	2/1
ايزولوسين		0/3	3/2
لوسين	8/7	8/4	7/3
ليزين	1/6	0/5	0/3
متيونين	9/1	8/1	6/0
فنيل آلانين	5/2	5/2	4/2
ترئونين	6/4	8/2	9/1
تريپتوفان	1/1	7/0	7/0
والين	7/4	3/3	3/2

          چربي پودر شفيره كرم ابريشم شامل 12/2% لسيتين⁷ ، 7/20% اسيد چرب اشباع و 1/70% اسيدهاي چرب غير اشباع(شامل 14% اسيد پالميتيك⁸، 1/9% اسيد اُلئيك⁹، 6/24% اسيد لينولئيك¹⁰، 14% اسيد لينولنيك¹¹ و 4/8% ديگر اسيدهاي چرب) مي‎باشد. فيبر خام پودر شفيره كرم ابريشم عمدتاً كيتين¹² بوده كه استفاده از آن براي اغلب حيوانات (به‎استثناء سخت‎پوستان كه براي تشكيل اسكلت خارجي خود به كيتين نياز دارند) مشكل است. اطلاعات زيادي در مورد محتواي مواد معدني و ويتامين‎هاي پودر شفيره كرم ابريشم در دسترس نيست(جدول 3).

                                        جدول 3-محتواي مواد معدني و ويتاميني پودر شفيره كرم ابريشم

مواد معدني(%)		ويتامين‎ها(g1000/mg)
كلسيم	63/0	ويتامين E	1000
فسفر	25/1	ويتامين B1	0/15
سديم	03/0	ويتامين B2	0/80
پتاسيم	07/1	ويتامين B12	5/0

واضح است كه انرژي قابل هضم پودر بدون روغن شفيره كرم ابريشم  كمتر از پودر خام است:

        ·          انرژي ناخالص: kcal/kg5939(MJ8/24)

        ·          انرژي قابل هضم پودر خام kcal/kg4190

        ·          انرژي قابل هضم پودر روغن‎گيري شده: kcal/kg3672

جوجه‎ها و خوك‎ها بهتر از ماهي و ميگو پروتئين خام پودر شفيره كرم ابريشم را هضم مي‎كنند. در بين ماهي‎ها، ماهي قزل‎آلا بهتر از كپور معمولي پروتئين را مصرف مي‎كند(به‎ترتيب 4/84% و 9/63%). همانطور كه در جوجه‎ها نشان داده شده، ممكن است محتواي بالاي چربي پودر شفيره كرم ابريشم باعث كاهش قابليت هضم پروتئين شود(جدول 4).

                                                       جدول 4- قابليت هضم آشكار(%) مربوط به پودر شفيره كرم ابريشم

گونه	ماده خشك	پروتئين خام	فيبر خام
جوجه 1	3/58	0/88	0/100
جوجه	7/61	9/84	2/97
خوك	02/79	0/85	0/92
ماهي 3	1/71	6/70	-
ميگو 4	-	05/61	-

 

همچنين پودر شفيره كرم ابريشم حاوي مواد جاذب شيميايي و تحريك كننده اشتهاي ماهي‎هاست. از آنجايي كه مشخصه تحريك براي غذا خوردن به بخش روغني شفيره كرم ابريشم مربوط مي‎شود، ظرفيت جذب‎كنندگي در پودر بدون روغن ناچيز است. ارزش فيزيولوژيكي روغن شفيره كرم ابريشم مطلوب است، ‌اما سطح بالاي اسيدهاي چرب باعث اكسيداسيون سريع آن مي‎شود.

ارزش تغذيه‎اي

هرچند قابليت هضم پروتئين و چربي پودر شفيره كرم ابريشم خوب است، ارزش تغذيه‎اي پودر خام آن پايين بوده و اين مطلب در آزمايشات انجام شده بر روي خوك‎ها، طيور، خرگوش و حيوانات توليدكننده خز اثبات شده است. جدا از كيفيت پايين پروتئين، محتواي بالاي چربي هم داراي يك اثر منفي است. تغذيه خوك‎ها با پودر شفيره كرم ابريشم داراي يك تاثير منفي بر روي طعم گوشت و چربي خوك‎هاست. زماني كه حيوانات توليد كننده خز با پودر شفيره كرم ابريشم تغذيه شده باشند، به دليل وجود محتواي بالاي چربي آن، كيفيت پوست آنها نامناسب خواهد شد. تغذيه حيوانات توليد كننده خز و خرگوش‎ها با مقادير كم پودر شفيره كرم ابريشم روي توليد مثل آنها اثر مثبت دارد. اين تاثير مثبت ناشي از مقادير زياد اسيدهاي آمينه لسيتين و آرژنين در اين پودر است.

          مرغ‎هاي تخمگذار نسبت به يك جيره غذايي حاوي 5% پودر شفيره كرم ابريشم بدون روغن با افزايش توليد تخم‎مرغ واكنش مثبت نشان دادند. با اينحال استفاده از 20% از اين پودر باعث كاهش مصرف غذا و توليد تخم‎مرغ شد، اما طعم و بوي تخم‎مرغ‎ها طبيعي بود. علت اين وضعيت وجود چربي در پودر شفيره كرم ابريشم است.

تاثير روي آبزيان

نتيجه جايگزين كردن پودر شفيره كرم ابريشم به‎جاي پودر ماهي در جيره آبزيان، به گونه آن حيوان آبزي بستگي دارد. در قزل‎آلاي گوشتخوار پاسخ مناسبي به استفاده از پودر شفيره كرم ابريشم مشاهده نشده، درحاليكه در انواع مختلف كپورماهيان و گونه‎هاي گربه‎ماهي اينطور نبود. همچنين به‎نظر مي‎رسد كه در ماهي‎ها، تفاوتي در استفاده از پودر خام يا پودر بدون روغن وجود ندارد. اما در حيوانات مزرعه‎اي كه در خشكي هستند، اينچنين نيست. به هرحال با افزايش درصد اين پودر در جيره غذايي عملكرد آن كاهش مي‎يابد. مناسب‎ترين ظرفيت استفاده از اين پودر بين 10 تا 15% است. در بين جيره‎هاي مختلف حاوي پودر شفيره كرم ابريشم  كه براي تغذيه كپور معمولي استفاده شده بود، يك جيره حاوي 10% پودر بدون روغن، بهترين جيره بود، اما نتيجه استفاده از آن به‎خوبي نتيجه بدست آمده از گروه شاهد كه با پودر ماهي تغذيه مي‎شدند، نبود. در حاليكه عملكرد ماهيان دورگه Catla-roha زماني كه با جيره حاوي 15% پودر خام شفيره كرم ابريشم تغذيه شده بودند حتي از گروه شاهد هم بهتر بود. محتواي چربي اين پودر به صورت معني‎داري بالاتر از محتواي چربي غداي گروه شاهد بود.

          در جيره‎هاي سخت‎پوستان مثل ميگو فقط مي‎توان مقادير كم از اين پودر را جايگزين پودر ماهي نمود. نشان داده شده كه اسـتفاده كامل از اين پودر به جاي پودر ماهي در جــيره ميگوهاي هندي يا Penaeus indicus باعث شكست مي‎شود.

وضع قوانين و مقررات

AAFCO هيچ قانوني را براي مصرف پودر شفيره كرم ابريشم تهيه نكرده است. با اينحال، موسسه قانون‎گذاري مواد غذايي آلمان، پودر شفيره كرم ابريشم را به‎عنوان يك محصول فرعي از فرآوري ابريشم طبيعي تعريف كرده است. اين فرآورده حاوي شفيره كرم ابريشم بدون پيله است كه روغن آن گرفته شده و خشك شده است. فقط استفاده از پودر بدون روغن به‎عنوان يك ماده غذايي مجاز شناخته شده است. حداكثر ميزان قانوني رطوبت 13% و چربي 14% است.

نتيجه‎گيري

پودر شفيره كرم ابريشم، يك خوراك پروتئيني غير متداول است كه مي‎توان آنرا جايگزين قسمتي از پودر ماهي در جيره غذايي حيوانات خشكي‎زي و آبزيان نمود. در حيوانات مزرعه‎اي خشكي‎زي فقط بايستي از نوع بدون روغن اين پودر استفاده شود. در مورد آبزيان(مثل ماهيان پرورشي) انتخاب پودر خام يا بدون روغن چندان مطرح نيست. استفاده از پودر شفيره كرم ابريشم بدون روغن، در ماهي‎ها هم نتيجه خوبي دارد.

          در مورد استفاده از اين پودر به جاي پودر ماهي يا ديگر مواد غذايي پروتئيني، نبايستي بيشتر از 5% پودر شفيره كرم ابريشم بدون روغن، جايگزين پودر ماهي يا ديگر مواد غذايي شود. در جيره غذايي آبزيان مي‎توان تا 15% پودر شفيره كرم ابريشم بكار برد. همچنين مي‎توان يك ماده آنتي‎اكسيدان مفيد به پودر خام شفيره كرم ابريشم اضافه نمود.

-تغذيه جوجه هاي گوشتي يكروزه

تغذيه جوجه هاي گوشتي يكروزه

[

 برنامه هاي فعلي تغذيه جوجه هاي گوشتي كه از زمان ورود به سالن تا 21 روزگي استفاده مي شود يك خوراك آغازين ( استارتر 1 ) مي باشد. فرمول اين خوراك موجب مصرف همان مواد مغذي در جوجه هاي يكروزه مي شود كه در پرندگان مسن تر مصرف مي شود ولي يافته ها و تحقيقات جديد نشان مي دهد كه اين كار صحيح نيست. قابليت و امكان استفاده از اجزاء تشكيل دهنده خوراك در جوجه هاي خيلي جوان به مراتب ضعيف تر از پرندگان مسن تر است.
تفاوتهايي كه در نحوه استفاده از غذا در جوجه هاي جوان وجود دارد بخاطر تطابق و سازگاريهاي ايجاد شده در طي انتقال از زندگي جنيني به زندگي طبيعي است. به عبارت ديگر انتقال از تغذيه مادري به تغذيه خارجي. آگاهي دقيق از تكامل جنين در زمان انكوباسيون بخصوص در روزهاي پاياني آن و بلافاصله پس از تولد اهميت زيادي دارد. نحوه تغذيه جنين و تغييرات دستگاه گوارش در دوران انكوباسيون و رشد اوليه آن پس از تفريخ يك نقش كليدي در اين مورد دارد. افزايش ميزان گلوكز خون بوسيله استفاده از مواد افزودني و غذاهاي مخصوص با حداكثر نشاسته ژلاتينه شده  نيز از مواردي هستند كه موجب بهبود رشد اوليه جوجه مي شوند. فرمول مخصوصي كه بتواند در ابتداي زندگي نياز جوجه را تأمين كند تا سن 3 يا 4 روزگي بيشتر مورد نياز نيست.

فرآيندهاي هضم جنيني:
زرده منبع اصلي مواد غير حيواني براي تشكيل جنين و رشد آن در دوران انكوباسيون مي باشد كه دو سوم محتواي ماده خشك آن چربي است كه از نوع ليپوپروتئينها با دانسيته خيلي پائين  (VLDL) و ويتلوژنين مي باشد. ( ويتلوژنين فسفو پروتئين زرده مي باشد ) اين دو نوع تركيب تأمين كننده انرژي هستند و اسيدهاي چرب در اين زمان براي ساخت غشاء سلولي به مقدار زياد لازم هستند. فوسويتين پروتئيني است كه فسفر را متمركز ميكند و بصورت گرانول وجود دارد. فوسويتين همراه با كلسيم آزاد شده از پوسته تخم مرغ براي تشكيل اسكلت جوجه به مصرف مي رسد. قسمت آبكي زرده ايمونوگلوبولين IgG را در خود دارد كه جهت ايجاد ايمني پاسيو يا غير فعال در ابتداي زندگي جوجه به منظور مقابله با عفونتها بسيار اهميت دارد. انتروسيتهاي موجود در دستگاه گوارش جنين در پايان هفته دوم انكوباسيون براي جذب مولكولهاي درشت با ظرفيت هضم و جذب محدود هدايت مي شوند.
در اين موقع آلبومين از طريق ارتباط سروآمنيوتيك بطرف حفره آمنيوتيك و از طريق ناف كيسه زرده بطرف كيسه زرده جاري مي شود. آلبومين وارد شده به حفره آمنيون در اولين تجربه هضمي جنين بوسيله جنين هضم مي شود. اين عمل موجب تشكيل انتروسيتهاي جديد مي شود كه عمل هضم را كاملتر انجام مي دهند. محتويات از طريق غشاء كيسه زرده بسرعت به جوجه منتقل مي شوند. چربي بعنوان جزء اصلي باقيمانده مخلوط زرده  و آلبومين همراه با مواد مغذي ديگر وجود دارد. ميزان گلوكز خيلي پائين است و بنابراين چرخه گلوكونئوژنز از پروتئين منبع اصلي توليد گلوكز براي جوجه هاي در حال تولد مي باشد. تغذيه مستقل در جوجه براي پاسخ به نيازهاي غذايي آن در سن 3 تا 4 روزگي شروع مي شود. يعني موقعي كه محتويات كيسه زرده كاملا" به مصرف رسيده است.

مطالعه بر روي رشد اوليه جوجه :
اولين  تماسي كه جوجه با  محيط  دارد  موجب يك آسيب  ميكروبيولوژيكي  خطرناك به  آن مي شود. ايمني  غير فعال ( پاسيو ) براي رشد اوليه جوجه ضروري است ولي فقط حفاظت بر عليه ميكروبهايي را ايجاد مي كند كه قبلا" مرغ مادر با آنها تماس داشته است. دستگاه گوارش جوجه بعد از تفريخ نابالغ است و اغلب جذب غذا از روده آهسته انجام مي شود. با توقف بيشتر مواد مغذي در لوله گوارش ميكروارگانيسم هايي كه از محيط و بخصوص همراه غذا دريافت شده اند از وجود محيط مناسب و سرشار از مواد غذايي بهره كافي برده موجب عفونتهاي مزمن  مرگ و مير در جوجه مي گردند.
آنتي بيوتيكها معمولا" در جيره جوجه هاي گوشتي منظور مي شوند ولي نقش آنها در غذاي استارتر اهميت زيادي ندارد بخصوص وقتي جوجه ها بر روي بستر استفاده شده  پرورش مي يابند.
مرغهاي مادر بالغ و مسن تخم مرغهاي سنگين تر و با نسبت زرده بيشتر از تخم مرغهاي مادر جوان توليد مي كنند. جوجه هايي كه از تخم مرغهاي داراي ذخاير غذايي بيشتر هچ مي شوند سنگين تر هستند. جوجه هايي كه از تخم مرغ هاي مادر جوان هچ مي شوند غلظت پائين تري از فسفر در كيسه زرده دارند كه كلا" بعلت كمبود فسفوليپيدهاي آن است. مرگ و مير اوليه در جوجه هايي كه از تخم مرغ هاي كوچك هچ مي شوند بيشتر از جوجه هايي است كه از تخم مرغ هاي بزرگ متولد مي شوند.
پروپيونيك اسيد  يك پيش ساز گلوكز در حيوانات است. اين تركيب گلوكزساز در جوجه ها بسرعت و كاملا" در دستگاه گوارش جذب مي شود. اين تركيب فعاليت ميكرب كشي  نيز دارد.
در مطالعه اي از زمان ورود جوجه به سالن تا 7 روزگي به ميزان 3% پروپيونات آمونيوم به غذا اضافه شد. و جوجه هاي حاصل از تخم مرغهاي مادرهاي جوان و مسن تر بصورت مخلوط انتخاب شدند. بازدهي و رشد كلي جوجه هاي حاصل از تخم مرغهاي كوچك ضعيف تر از جوجه هايي بود كه از تخم مرغ هاي بزرگ متولد شده بودند. اضافه نمودن پروپيونات آمونيوم به غذا موجب كاهش ميزان اضافه وزن جوجه شد ولي تبديل غذايي را بهبود بخشيد. پروپيونات مرگ و مير كلي در جوجه هاي ضعيف تر كه از مادرهاي جوان بوجود آمده بودند را نيز كاهش داد.

جيره هاي حاوي كربوهيدرات بالا موجب كاهش رشد و وزن گرفتن جوجه مي شوند
دستگاه گوارش نابالغ جوجه هاي در حال تولد براي هضم نشاسته خيلي بيشتر از هضم چربي سازگاري دارد. محتويات كيسه زرده داراي كربوهيدرات كم و چربي زياد مي باشد و از طريق غشاء كيسه زرده جذب بدن جوجه مي شوند. سوخت كامل چربي به جريان ثابت گلوكز داشته و جوجه با استفاده از گلوكونئوژنز از پروتئين براي رسيدن به اين هدف استفاده مي كند.
در يك آزمايش انجام شده ، يك جيره حاوي كربوهيدرات بالا شامل آرد ذرت همراه با كلسيم و فسفر پيشنهادي NRC در سه روز اول ورود جوجه به سالن در اختيار آنها قرار گرفت و نتيجه آن با يك فرمول غذايي استارتر استاندارد NRC كه نياز جوجه به تمام نوترينت ها را تأمين كند مقايسه بعمل آمد. در اين آزمايش بهبود احتمالي گلوكونئوژنز از پروپيونات مجددا" مطالعه شد و اين بار مطالعه با استفاده از پروپيونات كلسيم انجام شد. تمامي جيره هاي مورد آزمايش تا سن سه روزگي استفاده شدند. نتايج نشان داد كه جيره حاوي كربوهيدرات بالا موجب كاهش ميزان وزن گرفتن جوجه گرديد كه تا سن كشتار اين كاهش حفظ شد. اين نتيجه مربوط به كمبود پروتئين اوليه و نارسايي رشد بافتهاي بدن در ابتداي تولد مي شود استفاده از پروپيونات منجر به كاهش مرگ و مير اوليه و نيز مرگ و مير كلي گله گرديد و هراه با جيره استارتر استاندارد بهبود افزايش وزن جوجه را به همراه داشت.

يك جيره غذايي براي چند روز اول زندگي جوجه
استفاده از فرمولهاي پيشنهادي معمولي در سن 1 تا 21 روزگي ممكن است موجب ايجاد كمبود مرزي 13 كلسيم و فسفر در روزهاي اول به بعد از تولد شود بخصوص وقتي جوجه از گله مادر جوان متولد شده باشد. استفاده از اجزاء غذايي كه مطابق با قابليت هاي هضمي و جذبي در روزهاي اول زندگي باشد هنوز مورد توجه قرار نگرفته است.
بعنوان مثال مي توان از كنجاله سويا  نام برد. اين كنجاله در پرنده هايي كه دستگاه گوارش بالغ دارند بخوبي مورد استفاده قرار مي گيرد ولي بخاطر اليگوساكاريدهاي غير قابل هضم  موجود در آن براي جوجه هاي جوان مضر بوده و مي تواند در جوجه عوارض گوارشي ايجاد نمايد و بر روي راندمان غذا و رشد جوجه تأثير منفي بگذارد. بعضي مواد غير معمول با قابليت هضم بالاتر پتانسيل قوي براي منظور شدن در جيره هاي اوليه را دارند. در آينده اي نزديك متخصصين تغذيه با تنوع بيشتري از مواد دانه اي روبرو خواهند بود كه با اصلاحات ژنتيكي ايجاد شده در آنها با توان هضمي حيوان مواجهه بهتري دارند.
عمل آوري غذا بوسيله پلت كردن  و اكسترود كردن  نيز ابزار مهمي در آماده سازي غذا براي جوجه هاي جوان هستند. پلت كردن غذا در همه جاي دنيا انجام مي شود ولي مراحل ناقص در اين عمل وجود دارد كه موجب ژلاتينه شدن كامل نشاسته نمي شود.
اكسترود كردن روشي گرانتر از پلت كردن است ولي افزايش وزن بيشتري در جوجه ايجاد مي كند كه بخاطر استفاده بهتر از مواد غذايي بعلت ژلاتينه شدن كامل نشاسته  در اين روش مي باشد.
استفاده از بعضي مواد افزودني مانند پروپيونات ها از طريق بهبود گلوكونئوژنز باعث كاهش مرگ و مير جوجه ها مي شود گر چه اثرات آن بر روي افزايش وزن جوجه كاملا" مشخص نيست.
غذايي كه هنگام ورود جوجه به سالن در اختيارش قرار مي گيرد برخلاف آنچه كه پيش استارتر ناميده مي شود بعنوان غذاي 4-3 روز اول پيشنهاد مي شود يعني زماني كه بيشترين مقدار محتواي كيسه زرده به مصرف جوجه مي رسد. اين غذاي مخصوص ممكن است گرانتر از غذاي استارتر معمولي تمام شود ولي چون فقط 4-3 روز اول استفاده مي شود تأثير خيلي كمي در قيمت تمام شده كل غذا خواهد داشت.

-عواقب تغذيه بيش از حد مرغ هاي مادر

عواقب تغذيه بيش از حد مرغ هاي مادر

[

اين مقاله مسائل مؤثر بر روند توليد مثل مرغهاي سنگين وزن را مورد بررسي قرار مي دهد

 وجود رابطه معكوس بين وزن بدن و توانايي توليد مثل عمده ترين مشكلي است كه توليدكنندگان تخم مرغهاي مخصوص جوجه درآوري با آن مواجه هستند. بخوبي مشخص شده است كه اگر مرغهاي مادر گوشتي اين فرصت را داشته باشند كه به ميزان مورد دلخواه خود غذا صرف نمايند ميزان توليد تخم مرغ بسيار پايين خواهد بود . پژوهش اخير در دانشگاه آلبرتا (Alberta  Uni.) نشان داده است تعداد جوجه هاي سر از تخم درآورده به ازاي هر مرغ مادر كه بيش از حد تغذيه شده است، تقريبا" نصف مرغهايي بوده كه در شرايط صنعتي نگه داري شده و جيره أي محدود دريافت مي دارند. اين تحقيق روند توليد مثل طبيعي مرغهاي مادر را به هنگام اضافه شدن وزن مورد بررسي قرار مي دهد. توليد تخم مرغ نتيجه فعاليت دستگاه توليد مثل جهت رشد و بلوغ فوليكولهاي تخمدان و هماهنگي نهايي آن با يك مركز كنترل (كه احتمالا" در مغز قرار دارد) است . ثابت شده است كه انجام وظيفه بدون نقص اين دو سيستم مستقل از يكديگر موجب توليد تخم مرغ در " زمانهاي متوالي" (Sequences)  مي شود. ( اين حالت در مواردي Clutches  ناميده مي شود.) اولين تخم مرغ در شروع يك فاز فعال تخمگذاري يك الي دو ساعت پس از تابيدن نور گذاشته مي شود. هر تخم مرغ در يك فاز فعال تخمگذاري ( در روزهاي متوالي ) هر روز كمي ديرتر از روز قبل گذاشته مي شود تا هنگامي كه اين زمان به نقطه اي برسد كه در آن دوره تخم گذاري به پايان رسيده و پرنده يك روز استراحت مي نمايد ( تخم نمي گذارد) . يك دوره جديد تخم گذاري بايد با فاصله كمي پس از يك روز وقفه شروع شود.

اختلاف در فازهاي فعال تخمگذاري:
مرغهايي كه تعداد زيادي تخم مرغ مي گذارند داراي فازهاي فعال طولاني هستند. يك مرغ مادر گوشتي از نژادهاي برتر (Superior) به هنگام قرار داشتن در حداكثر توليد ، ممكن است 40 روز پي در پي تخمگذاري نمايد و نيز يك مرغ لگهورن با مشخصات نژادي خوب مي تواند در يك فاز فعال 80 تخم بگذارند. به طور خلاصه ، هنگامي كه مرغها در شرايط خوب تخمگذاري قرار دارند فازهاي فعال طولاني بوده و شما مي توانيد مطمئن باشيد كه دستگاه توليد مثل بخوبي كار مي نمايند. به طور طبيعي تخمدان مرغ از يك سري فوليكول تشكيل شده است كه در مراحل مختلف رشد و بلوغ قرار دارند . تخمدان سالم يك مرغ در حال تخمگذاري داراي حدود پنج الي هفت فوليكول بزرگ است ( با قطري بيش از 1 سانتيمتر) و نيز تعداد زيادي فوليكولهاي كوچك وجود دارند كه به عنوان مخزن فوليكولهاي بزرگ آينده عمل مي نمايند . هنگامي كه مرغهاي مادر بيش از حد تغذيه مي شوند توانايي مشخص در ايجاد فوليكولهاي اضافي در آنها پديد مي آيد و بدين ترتيب ممكن است داراي 15 فوليكول بزرگ شوند.  در ابتدا تصور مي شود كه اين حالت جهت توليد مناسب است، اما چنين نيست. اين قبيل مرغها شانس فراواني براي گذاردن تخمهاي دو يا سه زرده داشته و حتي ممكن است اين مرغها تعداد زيادي تخم چند زرده بگذارند.اما به واسطه اين تخم ها قابل قرار دادن در دستگاه جوجه كشي نيستند، چنين مرغهايي افت توليد قابل ملاحظه أي نسبت به مرغهاي توليدكننده تخم مرغ قابل تفريخ دارند.

تغيير زمان تخم گذاري :
همراه با افزايش فعاليت تخمدان امكان به هم خوردن جريان طبيعي تخمگذاري وجود دارد. مرغهاي سنگين وزن تخمگذاري خود را محدود به زمان طبيعي (Normal Period)  شرح داده شده نكرده  به راحتي در طول شب تخمگذاري مي نمايند. اين تغيير زمان تخمگذاري (Erratic Iaying)  احتمالا" يكي از ساده ترين راههاي تشخيص عدم كارآيي تخمدان است. هنگامي كه مرغها به طور انفرادي در قفس نگهداري مي شوند امكان مشخص نمودن مرغهاي سنگين وزن كه در روز بيش از يك تخم مي گذارند وجود دارد و اين خود دليلي ديگر براي تغيير زمان تخمگذاري است. در مواقعي كه مرغها به طور نامرتب تخمگذاري نمايند، بيشتر تخم ها داراي پوسته نرم شده و يا به ميزان ضعيفي كلسيفيه مي شوند. اين گونه تصور مي شود كه دليل رخ دادن حالت فوق اختلال در روند طبيعي كلسيفيكاسيون تخم مرغ است ، زيرا در يك زمان بيش از يك تخم مرغ است ، زيرا در يك زمان بيش از يك تخم مرغ در منطقه غدد مترشحه پوسته Sheel Gland) ) قرار مي گيرد . هم چنين ، رها شدن فوليكولهاي جديد از تخمدان (اوولاسيون) نيز ممكن است در روند گذاردن تخمي كه قبلا" تشكيل شده است اختلال ايجاد نمايند. اين مسئله خود سبب بروز مشكل بزرگي مي شود ، زيرا تخم مرغهايي با پوسته ضعيف توانايي تفريخ ندارند و دليل اين امر از دست دادن آب ( به واسطه ضعف پوسته ) در طي انكوباسيون است كه سبب مرگ جنين ها مي شود.

 قطع توليد
 مشكل ديگر مرغهاي سنگين وزن قطع توليد آنها در سنين جواني است . قابل ذكر است كه اين مرغها در دوره اول توليد متحمل از دست دادن تعداد زيادي فوليكول شده اند. چنين حالتي هنگام پرريزي نيز مشاهده مي شود زيرا به واسطه رژيم مخصوص پرريزي فوليكولهاي زيادي از دست مي روند. فقدان فوليكول به معني فقدان تخم مرغ است زيرا در حدود ده روز يا بيشتر طول مي كشد تا توليد تخم مرغ از يك مرحله بدون فوليكول شروع شود. توليد جوجه به هنگام اضافه وزن مرغها به غير از عوامل مربوط به كاهش تعداد تخم مرغ كه در بالا شرح داده شد به دلائل ديگري نيز به شدت كاهش مي يابد. در پژوهشي كه اخيرا" در دانشگاه آلبرتا به عمل آمده مشخص گرديده كه باروري مرغهاي مادر با تغذيه بيش از حد ، نسبت به مرغهاي داراي تغذيه محدود ، به طور قابل ملاحظه أي پايين تر است . اساس اين مشاهده دقيقا" شناخته نشده اما ممكن است دليل افت باروري كاهش توانايي مرغهاي فربه در ذخيره سازي اسپرماتوزوئيدها باشد. دليل ديگر اين است كه محل عبور طبيعي اسپرمها تا رسيدن به قسمت بالاي اويدوكت ( محل انجام لقاح ) ممكن است به دليل هم زمان شدن با عبور تخم مرغ تشكيل شده به پايين دستگاه تناسلي ، مسدود شود . در سيستم نگهداري در كف
(Floor-Housed)  مرغهاي مادر سنگين وزن به دليل عدم تحرك كافي در طي مراحل جفت گيري باروري بسيار پايين دارند. نكته قابل توجه اين است كه تمامي جفت گيريها به طور كامل انجام نشده و نسبت آميزشهاي ناقص ، با سن گله افزايش مي يابد .
 
افزايش تلفات جنيني :
مشاهده شده است كه مرگ و مير جنينها هنگام تغذيه بيش زا حد مرغهاي مادر افزايش مي يابد. احتمالا" مرگ اولين تخم مرغ يك فاز فعال تخمگذاري در طي انكوباسين از ساير تخمهاي دوره بيشتر است. زيرا اين تخمك قبل از باروري مدت طولاني تر را در بدن مرغ مادر گذرانده است . به خاطر بياوريد كه يك تخم مرغ تازه در حدود 24-26 ساعت در بدن مرغ مورد انكوباسيون قرار گرفته است. از اين رو اضافه شدن زمان باقي ماندن تخم در اويدوكت ( بيش از مدت طبيعي يعني 24-26 ساعت) ممكن است يكي از عوامل مرگ جنين ها باشد. مرغهايي كه در زمان  نا مرتب تخمگذاري كوتاه نشان مر دهند. تمامي موارد ذكر شده از مشكلات وزن اضافي پرندگان بر اين نكته دلالت دارند كه كنترل وزن مرغهاي مادر شديدا" ضرورت دارد . اين مسئله بسيار مهم است كه در نظر داشته باشيم يك گله پرنده مي توانند اختلاف وزن قابل ملاحظه أي با يكديگر داشته باشند. اگر چه ممكن است متوسط وزن گله در نظر گرفته شود ، اما اين مورد به تنهايي كافي نيست. زيرا اين سوال بسيار مهم مطرح است كه چه درصدي از پرندگان داراي وزن متوسط گله هستند؟ يكنواختي گله يكي از مهمترين عوامل در مديريت پرورش مرغ مادر است .