فضای سبز شهری

از دیدگاه شهرسازی، فضای سبز شهری عبارت است از بخشی از
سیمای شهر که از انواع گیاهان تشکیل یافته است.

در صورتی که از فضاهای آزاد شهری که متضاد فضاهای ساخته،
یا ساخت فیزیکی شهر است، صحبت کنیم در این صورت فضاهای
بالقوه جهت توسعه فضای سبز شهری مطرح می‌شوند.
به طور کلی فضای سبز برخلاف معنایی که ممکن است در ذهن
ایجاد کند، تنها محلی دارای درخت و گیاه نیست، بلکه نماد و
سمبلی از تفکرات فرهنگی و اجتماعی یک جامعه است.
مکان ظهور فضای سبز تنها پارک‌ها را دربرنمی‌گیرد، بلکه
باغ‌ها و باغچه‌های خصوصی، نوار سبز حاشیه شهرها و حتی
خیابان‌ها و گورستان‌ها را نیز شامل می‌شود. همین‌طور فضای
سبز، اماکن فرهنگی (کتابخانه‌، تئاتر و...)، اماکن مذهبی،
محلی برای انواع بازی‌ها و ورزش‌های مختلف، محلی برای
الهام گرفتن از طبیعت جهت سرودن شعر، نقاشی، عکاسی و... را
نیز شامل می‌شود.

ادامه نوشته

× استفاده از گیاهان دارویی در فضای سبز شهری

چکیده
در کشور ایران اقلیمهای متفاوتی وجود دارد، بنابراین تنوع گیاهان دارویی آن نیز زیاد است. بکارگیری این گونه ها در فضای سبز تنوع گونه ها و اکوتیپ ها (از نظر رنگ، فرم، اندازه و سازگاری) را دو چندان می کند و ضریب اطمینان موفقیت طرح و انعطاف طراحی بیشتر می شود. وجود گیاهان دارویی در فضای سبز نشانه ای از توانایی اقلیمی و احوال فرهنگی منطقه است. با توجه به اینکه برای رسیدن به استانداردهای بین المللی فضای سبز سرانه، به فضای سبزی با چند برابر سطح موجود نیازمندیم، سطح فضای سبز لازم چند برابر خواهد بود و با وارد کردن گیاهان دارویی در فهرست گیاهان مناسب برای فضای سبز جامعه گیاهان دارویی گسترش قابل توجهی پیدا می کند. با کشت گیاهان دارویی در فضای سبز بخشی از هزینه های ریالی قابل بازیافت است و با توجه به نزدیکی این مکانها به مراکز صنعتی و تجاری هزینه حمل و نقل نیز کاهش می یابد. کاشت گیاهان دارویی در فضای سبز امکان آشنایی و افزایش آگاهیهای اجتماعی، نسبت به گیاهان دارویی را فراهم می کند. اختصاص فضای سبز محیطهای آموزشی به کشت گیاهان دارویی، زمینه برای تحقیق در جنبه های مختلف گیاهان دارویی را ممکن می سازد و سازگاری این گونه ها را معلوم می کند. یکی از راههای بسیار مؤثر در کنترل فرسایش خاک، بر جای گذاشتن بقایای گیاهان دارویی قبل از آیش است. بنابراین گیاهان دارویی در ارائه خدمات بوم شناختی نیز بسیار توانمند هستند. برخی گیاهان دارویی دارای حدود تحمل نسبتاً خوبی به شوری، خشکی، قلیایی بودن خاک، تشعشع شدید خورشید، شرایط ماندابی، هرس شدید و ...هستند.
واژگان کلیدی: فضای سبز، گیاهان دارویی، سازگاری

مقدمه
منظور از فضای سبز شهری، نوعی از سطوح کاربری زمین شهری با پوشش های گیاهی انسان ساخت است که هم واجد بازدهی اجتماعی و هم واجد بازدهی اکولوژیک باشند. فضای سبز شهری از دیدگاه شهرسازی در بر گیرنده بخشی از سیمای شهر است که از انواع پوشش های گیاهی تشکیل شده است و به عنوان یک عامل زنده و حیاتی در کنار کالبد بی جان شهر، تعیین کننده ساخت مرفولوژیک شهر است. بنابراین دارایی سبز یک شهر، صرف نظر از فضای سبزی که توسط شهرداری اداره می شود، از مجموع فضای سبز خصوصی، فضای کوچک دارای گیاهان خودروی و زمین های متعلق به دولت تشکیل می شود. رشد صنعت و افزایش جمعیت در شهرها، به ساخت و سازهای سودگرایانه منجر شده است. این ساخت و سازها به مسائل و تامین حداقل نور و هوا در مناطق شهری توجهی نداشته است. از سوی دیگر، ضرورت ایجاد کاربری های جدید شهری، برای پاسخگویی به نیازهای روزافزون و اسکان جمعیت به تدریج باعث کاهش سهم فضای سبز و باغهای شهری شده است و در نتیجه موجب آلودگی محیط زیست شده است. فضاهای سبز شهری به عنوان ریه های تنفسی شهرها به شمار می روند و در شهرها افزون بر عمل کرد های زیبایی شناختی، اجتماعی و ساخت کالبدی شهر، روی تعدیل دما، افزایش رطوبت نسبی، لطافت هوا، کاهش آلودگی صوتی، افزایش نفوذ پذیری خاک، کاهش سطح ایستایی، بهبود شرایط بیوکلماتیک در شهر و جذب گرد و غبار تاثیر دارند پوشش گیاهی یک منطقه در حقیقت از یکایک گونه های گیاهی موجود در آن تشکیل شده است. وضعیت آب و هوایی و نوع خاک حدود گونه خاص را تعیین می کند. کیفیت محیط زیست شهری با امکانات و تاسیسات فضای سبز ارتباط مستقیم دارد. در ادوار گذشته در کنار توجه به تفرج روح و زیبایی، جنبه دارویی و اقتصادی کشت گیاهان در فضای سبز و باغها مدنظر بوده و در همه آنها از باغ معلق بابل مربوط به سالهای قبل از میلاد مسیح تا پردیسهای ایرانی مربوط به قرن پنجم میلادی ضمن رعایت جنبه های زینتی و هنری گیاهان کاشته شده، مصارف خوراکی، دارویی، صنعتی، دفع آفات و مانند آن مورد توجه جدی بوده است و در چهارچوب سنت و اصول، هیچ چیز بی مورد و یا تنها برای زیبایی وجود نداشته بلکه آنچه مفید و لازم بوده زیبا عرضه شده است. از جمله گیاهان دارویی که در احداث باغهای عمومی در ایران مورد استفاده قرار گرفته می توان از اقاقیا، بیدمشک، خرزهره، زوفا، سنجد تلخ، ریش بز، بابونه، گل انگشتانه، زرشک، ختمی، گل ساعتی، گل سرخ، گاوزبان، همیشه بهار، گلرنگ، زعفران و مانند آنها نام برد. در کشورهای دیگر گیاهانی مثل پدوفیل و ذغال اخته در فضای سبز کاشته می شده است. معمولا گیاهان دارویی در مدت کوتاهی، سطح خاک را فرا می گیرند و به علت سبزی و کوتاهی شان زیبایی خاصی را پدید می آورند. این گیاهان نسبت به مواد غذایی پر توقع نبوده و آب بسیار زیادی نیاز ندارند. همچنین برخی از آنها در برابر شوری خاک مقاومند و دوام و عمر طولانی و سازگاری و استقامت بالایی دارند.

ادامه نوشته

×آشنایی با برخی از گیاهان در طراحی فضای سبز(گلهای فصلی)

آشنایی با برخی از گیاهان در طراحی

مقدمه :

کسانی که شیفته ی طبیعت و گیاه هستند ، سعی بر آن دارند تا آنجا که امکانات فضای مسکونی شان اجازه می دهد ، همسایه و همجوار گیاهان مورد پسند خود باشند. شاید از همین جا ، گل بازی و پرورش گیاهان در آغوش مشتاقان آغاز شد ، تا آنجا که تمامی زندگی برخی از انسان ها منحصر به رویش و خلق نمونه های زیبا و متنوع گیاهان گردید. برخی از متخصصین و هنرمندان هر یک از این گیاهان را مانند کلامی گریزان و فرار در ذهن شاعر فرا خوانده و از ترکیب رنگ ها و قرار دادنشان نزدیک یکدیگر ، طرح های بدیع و شاهکارهایی که ناشی از طبع روان هنرمندان است ، بوجود آورده اند. به عنوان مثال ، همه ساله در میدان بزرگ شهر بروکسل ، از مجموعه گل برگ های بگونیای پیازی ، نمایشگاهی همراه با طرح هایی که الهام از شرق گرفته ، برپا می دارند و این سمبلی از هنر آرایش گل ها و ترکیب رنگ می باشد.


- گل آهار :

این گیاه را به فرانسه زینیا ، به انگلیسی یوت انداولداج و به آلمانی تسینن می گویند.

گل های آن اغلب پُرپَر ، کم پَر ، به رنگ های قرمز ، قرمز تند ، زرد ، سفید و گاهی دو رنگ ، دارای انواع واریته های پابلند
(80-60 سانتیمتر) و پا کوتاه (30-20 سانتیمتر) می باشند.

ازیاد این گیاه توسط بذور و کاشت آن در اوائل بهار در خزانه انجام می گیرد و در اواسط اردیبهشت به محل اصلی منتقل می گردد. گل آهار گیاهی آفتاب دوست است و برای تزئین حاشیه ها ، قطعات پراکنده و باندهای نامنظم گلکاری بکار می رود.

- اطلسی :

این گیاه را به فرانسه پتونیا ، به انگلیسی پتونیا و به آلمانی بالکن پتونیی می گویند.

گل اطلسی به صورت کم پَر ، پُر پَر ، به رنگ های سفید ، قرمز ، بنفش ، صورتی ، زرد ، گلی و ابلق می باشد. در برخی از واریته ها اطراف گلبرگ به صورت ساده ، چین و چروک دار با شیپوری
می باشد. ارتفاع آن در واریته های پا کوتاه در حدود 10 تا 15 سانتی متر و در واریته های پا بلند به 60 تا 70 سانتی متر می رسد.

ادامه نوشته

باغ ايراني - گیاهان مختلف

در باغ ايراني گلها را معمولا پاي درختان در حاشيه خيابانها مي‌كاشتند. ايرانيان از گلهايي استفاده مي‌شد كه علاوه بر زيبايي داراي خواص مفيد ديگري نظير عطر خوش‌، استفاده‌هاي طبي و خوراكي بودند استفاده مي‌كردند. در بعضي از باغها قسمتي از محوطه باغ‌، بنام باغچه، يا گلزار يا گلستان كه معمولا ًنزديك بناي اصلي بود را به كاشت گل اختصاص ميدادند. مطالب مربوط به اين بخش از منابع گلكاري تأليف دكتر خليقي و جزوه گياه شناسي تأليف مهندس حريري تهيه شده است.

1- شمعداني معمولي: Geranium hortorum Geraminaceae: تيره شمعداني انواع مختلفي دارد و از گلهايي است كه سابقه كشت آن در ايران بسيار طولاني است و هر كجا كه آب و هوا اجازه كشت آنرا ميداد كاشته مي شد . شمعداني گياهي دائمي و مقاوم نسبت به سرما و سايه است. شمعداني معمولي از همه معروفتر و بسيار پرگل و زيبايي مي ‌باشد. برگهاي آن سبز با حاشيه كرم و رنگين مي‌باشد. در زمستان كه تابش آفتاب ضعيف است گل نمي دهند و در تابستان بهتر است درسايه نگهداري شوند. از انواع ديگر شمعداني كه در ايران كاشته مي‌‌شدند مي‌توان و شمعداني بهار هلو كه در تهران بسيار كشت مي‌شد‌، شمعداني عطري كه برگهاي زيبا با شيارهاي عميق آن بسيار معطر است و شمعداني اژدري (Pelargoniumdomesticum) كه كشت آن در بسياري از نقاط ايران متداول است نام برد. در آخر مي توان به شمعداني پيچ Pelargonium peltatum كه برگها در اين نوع نسبتاً پهن و گياه حالت رونده دارد اشاره كرد.

 

ادامه نوشته

فضای سبز

 

فهرست درختان از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد. پرش به: ناوبری, جستجو انجیر معابد شب‌خسب عناب سرخدار تافتونی کاج پوست‌سفید کاج آلپی کاج شیلیایی نخل ملچ داغدان راش راش شرقی ممرز اوجا افرا نارون شمشاد کاج چنار اقاقیا اکالیپتوس توسکا توسکای ییلاقی نمدار گردو سرو سرو آزاد سرو کوهی سرو ناز زربین آسماندار نارون نارون چتری فهرست سبزی‌ها فهرستی از نام سبزیجات: اسفناج اسلیخ - شنگ بادنجان بامیه پونه پیاز رسم‍‍ی پیازچه ترب سیاه ترب تربچه ترخون ترشک درشت ترشک‌ها ترشک‌های شیرین _ پاسیانها تره تیزک تره فرنگی تره جعفری فرنگی - سر فویل جعفری چغندر حَرف خَرفه خیار دَنبلان ریحان ریوند زردک وحشی سیب زمینی ترشی سیب زمینی شیرین سیب زمینی هندی سیب زمینی سیر مزروع سیسنبر - سوسنبر شاه‌تره شاهی شقاقل شلغم شنبلیله شوید علف چشمه فرنجمشک - بادرنجبویه فلفل سبز قارچ خوراکی کاکوتی کاهو کاهوی وحشی کدو کرفس پرورشی کلم بروکلی کلم کنگر فرنگی کنگر کورک گشنیز گشنیز گل کلم گوجه فرنگی لوبیا مارچوبه مرزنگوش وحشی مرزنگوش مرزه نخود فرنگی نعناع هندبابری هویج والک فهرست سبزیجات اسفناج اسلیخ - شنگ بادنجان بامیه پونه پیاز رسم‍‍ی ترب ترشك ها ترشك درشت ترشك های شیرین _ پاسیانها تره تره تیزك حَرف جعفری جعفری فرنگی - سر فویل چغندر خُرفه خیار دُنبلان ریحان ریوند سیب زمینی سیب زمینی شیرین سیب زمینی هندی سیب زمینی ترشی سیر مزروع سیسنبر - سوسنبر شقاقل شلغم شنبلیله شود طرخون علف چشمه فرنجمشك - بادرنجبویه فلفل سبز قارچ خوراكی كاكوتی كاهو كاهوی وحشی كدو كرفس پرورشی كلم كنگر فرنگی كنگر كورك گشنیز گوجه فرنگی لوبیا مارچوبه مرزنگوش مرزنگوش وحشی مرزه نخود فرنگی نعناع والك هندبابری هویج فهرست سوزنی‌برگان کاج پوست‌سفید کاج آلپی کاج شیلیایی کاج سرو سرو آزاد سرو کوهی سرو ناز زربین سیاه‌کاج صنوبر نقره ای الجزایری شانه دار کاج برزیلی کاج اروپایی ژاپنی شربین کاج نوئل نروژی کاج نوئل شرقی سرو تبری [1] (Platycladus orientalis ) ارس ( Juniperus Polycarpus ) سرو خمره‌ای Thuja orientalis (Thuja) سرو نقره ای Cupressus arizonica كاج تهران Pinus eldaria آراوکاریاسیا(خانواده کاج مطبق) کاج شیلی Araucaria araucana کوری Agathis australis کوپرساسیا( خانواده سرو) سرو مدیترانه ای Cupressus sempervirens سرو لاسن Chamaecyparis lawsoniana ارس معمولی Juniperus communis سرو آلرس یا پاتاگونیایی Fitzroya cupressoides سوجی یا سرو ژاپنی Cryptomeria japonica سرخ چوب ساحلی Sequoia sempervirens یا سرخ چوب غول پیکرGiant redwood ، Sequoiadendron giganteum سیکویای چینی Metasequoia glyptostroboides سرو عریان Taxodium distichum پیناسیا ( خانواده کاج) کاج سفید غربی Pinus monticola کاج زبره Pinus longaeva کاج اسکاتلندی Pinus sylvestris صنوبر نروژی Picea abies کاج فرنگی Larix decidua صنوبر دوگلاسPseudotsuga menziesii صنوبر نقره ای Abies alba سرو لبنانی Cedrus libani پداکارپاسیا( خانواده زردچوب) زرد چوب آفریقایی Afrocarpus falcatus توتارا Podocarpus totara تاگزاسیا ( خانواده سرخدار) سرخدار معمولی Taxus baccata فهرست گل‌ها آبشار طلا آبشار طلای آتناتا آبشار طلای آشبی آبشار طلای اریسی فولیا آبشار طلای باری آبشار طلای باکستری آبشار طلای بنتامیانا آبشار طلای کوکسینه آبوتیلون آتش وحشی آذربو آرمانتوس گرد آرنیکای کوهی آشفته هلندی آفتابگردان آفتابگردان فرنگی پاکوتاه آکالیفا برگ مسی آکالیفا آگاو آلاله آلبالو زمینی آلبالوی زمستانی آلموندین آهار عنکبوت قرمز آهار کالیفرنیایی آهار مکزیکی آهار ابرون ابریشم هندی ابریشم آستخوان سگ استخوان گرگ اشک خونین اشک فرشته افتخار چین افتخار هند اقاقیا انگور اورگون انگور چسبناک انگور کوهی انگور مقدس چینی اوباطریوس اورسینوم اورکیده باران طلا بال فرشته بامبو بداغ بداغ برگ ریز بداغ جنگلی بداغ ژاپنی بداغ کله بزرگ بداغ گلوله برفی بداغ مانسین بدبو برگ بوی معمولی برگ نمدی بگونیا بمبایی بنت‌القنسول بنفشه بوداغ بودینه بیلبرجیا بیلبرگیا بیلبرگیا ساندرانا پاپبتال آرگونته پاپیتال پاپیتال ایرانی پاپیتال بالتیک پاپیتال برگ طلایی پاپیتال نقره پاپیتال هایبرنیک پاپیتال هلیکس قلب طلایی پالایشگاه پامچال پامچال باغی پامچال چینی پامچال زرد پامچال سرمادوست پامچال گل درشت پامچال گوشی پامچال هفت رنگ پای شیر پای شیر زمخت پلنگ‌کش پیچ کانگورو پیچک ایرانی پیر مکزیکو پیش پیشی تاج الملوک جنگلی تاج الملوک صورتی تاج الملوک قفقازی تاج الملوک ناپل تاج‌الملوک (گیاه) تاج خروس تابستانه تاج‌خروس تاکسیر تکمه تگمه تله مگس ونوس توتون کوهی توری ملکه توری ثعلب آناتولی ثعلب معطر ثعلب میمونی ثعلب ثعله باقلی جاروی زینتی جاوید جعده جعفری جعفری ایرانی جعفری پرپر جعفری فرانسوی جعفری قرنفل جعفری گل سرخ جعفری لژیون افتخار جل جنتیاتا جنتیانای چتری جنتیانای رومی جور چای زینتی چای کوهی چپقک چتر درختی چسب آپارتمان چشم خروس چشم قرقاول چشم گاو چلیپا حسرت حسن یوسف حشیشه الجرب حشیشه الجزایر حنا حنای سلطانی حنظل حنظل آلبا ختمی درختی ختمی درختی الوان ختمی درختی چتری ختمی درختی چینی ختمی زینتی خرزهره خرفه خشخاش خنجری خنجری آبی خنجری امریکایی خنجری پری خورشیدی دانه برفی داوودی داوودی الکساندرا داوودی درختی داوودی سه رنگ باریج داوودی کونتس دراسنا دراسینا درخت اژدها درخت اژدهای ماداگاسکار درخت چتر درخت دوک درخت ستاره شیلی درخشنده دکمه دم اسب دم اسب دشتی دم روباهی دم زهره دم گربه‌ای دم گربه‌ای سرخ سوخته دوای جگر دورنج دورونج دورونج ابری دورونج الوند دورونج پاردالین دورونج خانم میسون دیسنترا دیفن باخیا دیونی ذرت آبی ذرت سنجاب ذلیل ذنب الخیل ذنب الخیل معمولی راز هندی راز هندی آلمانی راز هندی چسبناک راز هندی کوتوله راژنی راسن ربوتیا ربوتیا ناروائز رز پنبه‌ای رز تابستانی رز خزه‌ای رز زرد رز کره‌ای رزک رعنای پر پر رعنای پر قرمز رعنای زیبا رعنای گل درشت رعنای کوتوله رودبکی رودبکی تابستان هندی روضه آتشین ریش قوش زبان پس قفا زبان در قفا پشمالو زبان در قفا زاگرس زبان در قفا زبان در قفای آسیایی زراوند درشت زراوند ظریف زراوند زرد ژاپنی آلیسا زرد ژاپنی زرشک زعفران پائیزی زنبق رشتی برلینی زنبق رشتی برونی زنبق رشتی زنبق زنجبیل شامی زنگوله آبی ژاکوبسی ژوبا ژوبای ظریف ژیپسوفیلا ژیپسوفیلای ایرانی ژیپسوفیلای بازرگانی ژیپسوفیلای پرشیا ژیپسوفیلای ژاپنی ژیپسوفیلی ژیمنوکالیسیوم ژینورا ساعت ساق عروس سبزی یوحنا ستاره در ستاره سدوم سدوم اسپانیایی سدوم خوشرنگ سدوم رونده سدوم ظریف سدوم کاذب سدوم کوتوله سرخس سرخس انگوری سرخس بانو سرخس بوستون سرخس پیچ سرخس درختی امریکایی سرخس ساقه بلند سرخس سلطنتی سرخس کریسمس سرخس مقدس سرخس نیویورک سرعصایی سرور پائیزی سنگ حنا سوسن چشم مشکی سوسن چلچراغ سوسن شیپوری سوسی سیسنبر سیسوس سیکلامن سیکلمن سیکلمن ایرانی سیکلمن پرسیکوم شاهزاده کریمسون شاهی هندی شب بو شبه تاک شراب شرابی شفق شمال شقایق شقایق نعمانی شمشاد شمعدانی شمعی شنل بانو شیشه شور صابونی صبار صدتومانی صدتومانی الماسی صدتومانی درختی صدتومانی ویتمانیانا صلیب آهنی طاووسی طناب هندی طوسک طوسک کاکاسیسا ظریف کوتوله عاطفه عبایی عبایی راه شیری عرقیه الراهب عروسک پشت پرده عسلی عسلی آبی عشقه آسیایی عشقه انگلیسی علف آهو علف چای علف چای جذاب علف چای دوقلو علف چای صورتی علف عطسه علف عقرب غار انگلیسی غار گیلاسی غار معمولی غاز کانادایی غاسول غافث غافث فارسی غافث نو ظهور غاوت غده انگشتی غده انگشتی سایه پسند فراموشم مکن فرزی فرزیا فرش ایران فرش منجوقی فلوکس فنجانی فنجانی خزنده فنجانی سلیمان فنجانی کوتوله فوچسیا فوماریا قاصدک قرنفل قره دون قطره گوش طلایی قلب ارغوانی قلب خونین قلب مریم قنطوریون قهرکن کاغذی کاکتوس کاکنج کالاتیا کالادیوم کالیستمون کاملیا کاملیای هندی کتاب جیبی کرمانسیس کروتون کروتون مادر کروتون مالزیایی کریا کریای ژاپنی کریستال سفید کفشک کفشک مکزیکی کلارکیا کلپوره کلماتیس کوریدالیس کوکب کوهی کیش گالاردیا گاوپنبه گچ‌‎دوست گرتی گردی گردی زبره گردی نرمه گل آفتابگردان گل آویز گل ارغوان گل اشرفی گل اطلسی گلایول گل بی صبر گل پاسیون گل پتو گل پرطاووسی گل پلیکان گل جاسوزنی گل چائی گل چنگ گل خدیجه گل خروسک گل خله (گل چسبک) (Agrimonia eapatoria) گل ساعتی گل سپاس گل شب‌تاب گل شگفتی گل قاصد گل قیصر گل کبوتر گل کوکب گل گلاب گل گندم گل گندم اورینتال گل گندم ایرانی گل گندم سلطنتی گل گندم سیانوس گل گندم صخره‌ای گل گندم کروی گل گوینه گل ماهور (خرگوشک) گل مرموز گل مغربی گل موم گل میترا گل میخک گل میمون گل نفس گل نوروز گل هزار تاج گل واکس گل یخ گودتیا گوش فیلی گوش فیلی دو رنگ گوشواره گوشواره آتشین گوشوارک گیاه بی رقیب گیاه حساس گیاه قرن گیاه گچی گیاه مخملی لادن لادن آلاسکایی لادن جواهر لادن درخشان لاله لاله خونین لاله سرنگون آریانا لاله سرنگون دلقک لاله سرنگون کله ماری لاله عباسی لاله گریان لاله واژگون لبدیسی لبدیسی بوته‌ای لبدیسی پرسپولیس لبدیسی جنوبی لبدیسی رونده لبدیسی شیرازی لبدیسی گسترده لبدیسی منگوله‌ای لوتر لیویستونا لیویستونای چینی مارچوبه مامیسا ماهونی ماهونی برگ راجی ماهونی تاکه دا ماهونی رونده ماهونی ژاپنی ماهونی گوشواره‌ای ماهونی یوماری مجله مجله اروپایی مجله زگیل مجله ژاپنی مجله طلایی مجله گندمک مجله مخملی مجله نعنا مروارید مروارید خوشه‌ای مروارید سرخ مشکانیه مروارید سفید مریم نخودی مصفا مگس خوار مگنولیا ملامپودا ملکه بنفش مومی موی چسب میموسا مینا نارگیل ناز ناز درشت ناز درشت دوقلو ناز ساعت آفتابی ناز قیصر نازک سرخ نازنین نخل نخل زینتی نخل شیلی نخل عسلی نخل فانتزی چینی نخل کلم پیچ اين صفحه اصلي برنامه است كه از آن به تمامي بخشهاي مختلف دسترسي داريد: ١- انواع باغها ٢- عناصر داخل باغ ٣-معماري و فضاي سبز در اين صفحه انواع باغها را ميتوانيد انتخاب كنيد:١-باغ هاى مدرن ٢-حياط هاى كوچك ٣- باغهاى گرم و مرطوب و شرجى ٤-باغهاى كلاسيكبعد از انتخاب هر سر فصل به صفحه اى مانند اين صفحه خواهيد آمد كه در آن تمامى تصاوير آن مجموعه را با اندازه كوچك مشاهده ميكنيد، با دوبار كلبك بروى هركدام از آنها ميتوانيد تصاوير با اندازه نمام صفحه را مشاهده كنيد. اين صفحه نمونه يكى از تصاوير بزرگ شده در اندازه تمام صفحه است. جعبه اى كه در بالا سمت راست قرار دارد، به شما امكاناتى از قبيلبهترين نمونه هاى انواع باغهاى مختلف از قبيل باغهاى مدرن،حياط سازى فضاهاى كوچك، باغهاى گرم و مرطوب و شرجى، باغهاى شهرى، باغهاى طبيعى و گياهشناسى، باغهاى كلاسيك، باغهاى بزرگ و پاركها- عناصر مختلف باغ از قبيل دروازه آلاچيق و غيره- نمونه هاى استفاده از آب در معمارى از قبيل استخر آبنما و غيره- نمونه مجسمه هاى معاصر فضاى سبز - نمونه هاى راههاى عبورى و گذر داخل فضاى سبز- نمونه هاى معمارى فضاى بيروني-بهمراه مجموعه كاملى از بهترين دتايلهاى اجرايى مربوط به طراحى عناصر فضاى سبز- با امكان چاپ كلبه تصاوير و متون - كليه منوها و تصاوير به دو زبان فارسى و انگليسي- امكان تهيه چاپ نمايش خودكار و ديگر امكانات موجود را فراهم ميكند ٥-باغهاى طبيعى و گياهشناسى ٦-باغهاى شهرى ٧-باغهاى بزرگ و پاركها در اين صفحه بيشتر به نمونه هايى پرداخته ميشود كه در ارتباط با معمارى و فضاى سبز و محيط بيرونى هستند: ١-بازى با احجام در فصاى سبز ٢-معمارى فضاى بيرونى كه به بررسى نمونه هاى معمارى از جهت توجه آنها در اين صفحه نمونه هاى عناصر مختلف باغ مورد بررسى قرار ميگيرد: ١-آب در معمارى ٢-مجسه ٣-عناصر مختلف باغ ٤- راههاى عبورى داخل محوطهبه فضاى پيرامون خود مى پردازد٤- نورپردازي محيطي ٥-دتايلهاي اجرايي استرالیایی نخل مرداب نرگس نرگس شهلا نرگس شیرازی نرگس شیرازی نرگس مسکین نسترن نگونسار نگونسار پاپیلو نگونسار پلین نگونسار گیگانستوم نیلوفر نیلوفر آبی نیلوفر آب

 

فضا

 

اين صفحه اصلي برنامه است كه از آن به تمامي بخشهاي مختلف دسترسي داريد: ١- انواع باغها ٢- عناصر داخل باغ ٣-معماري و فضاي سبز در اين صفحه انواع باغها را ميتوانيد انتخاب كنيد:١-باغ هاى مدرن ٢-حياط هاى كوچك ٣- باغهاى گرم و مرطوب و شرجى ٤-باغهاى كلاسيكبعد از انتخاب هر سر فصل به صفحه اى مانند اين صفحه خواهيد آمد كه در آن تمامى تصاوير آن مجموعه را با اندازه كوچك مشاهده ميكنيد، با دوبار كلبك بروى هركدام از آنها ميتوانيد تصاوير با اندازه نمام صفحه را مشاهده كنيد. اين صفحه نمونه يكى از تصاوير بزرگ شده در اندازه تمام صفحه است. جعبه اى كه در بالا سمت راست قرار دارد، به شما امكاناتى از قبيلبهترين نمونه هاى انواع باغهاى مختلف از قبيل باغهاى مدرن،حياط سازى فضاهاى كوچك، باغهاى گرم و مرطوب و شرجى، باغهاى شهرى، باغهاى طبيعى و گياهشناسى، باغهاى كلاسيك، باغهاى بزرگ و پاركها- عناصر مختلف باغ از قبيل دروازه آلاچيق و غيره- نمونه هاى استفاده از آب در معمارى از قبيل استخر آبنما و غيره- نمونه مجسمه هاى معاصر فضاى سبز - نمونه هاى راههاى عبورى و گذر داخل فضاى سبز- نمونه هاى معمارى فضاى بيروني-بهمراه مجموعه كاملى از بهترين دتايلهاى اجرايى مربوط به طراحى عناصر فضاى سبز- با امكان چاپ كلبه تصاوير و متون - كليه منوها و تصاوير به دو زبان فارسى و انگليسي- امكان تهيه چاپ نمايش خودكار و ديگر امكانات موجود را فراهم ميكند ٥-باغهاى طبيعى و گياهشناسى ٦-باغهاى شهرى ٧-باغهاى بزرگ و پاركها در اين صفحه بيشتر به نمونه هايى پرداخته ميشود كه در ارتباط با معمارى و فضاى سبز و محيط بيرونى هستند: ١-بازى با احجام در فصاى سبز ٢-معمارى فضاى بيرونى كه به بررسى نمونه هاى معمارى از جهت توجه آنها در اين صفحه نمونه هاى عناصر مختلف باغ مورد بررسى قرار ميگيرد: ١-آب در معمارى ٢-مجسه ٣-عناصر مختلف باغ ٤- راههاى عبورى داخل محوطهبه فضاى پيرامون خود مى پردازد٤- نورپردازي محيطي ٥-دتايلهاي اجرايي

گل نسترن - Eglantier

گل نسترن اکلانتیر

عکس طراحی فضای سبز 1

فضای سبز در طرح توسعه شهری

از دیدگاه شهرسازی، فضای سبز شهری عبارت است از بخشی از سیمای شهر که از انواع گیاهان تشکیل یافته است  

در صورتی که از فضاهای آزاد شهری که متضاد فضاهای ساخته، یا ساخت فیزیکی شهر است، صحبت کنیم در این صورت فضاهای
بالقوه جهت توسعه فضای سبز شهری مطرح می‌شوند

به طور کلی فضای سبز برخلاف معنایی که ممکن است در ذهن ایجاد کند، تنها محلی دارای درخت و گیاه نیست، بلکه نماد و
سمبلی از تفکرات فرهنگی و اجتماعی یک جامعه است

.مکان ظهور فضای سبز تنها پارک‌ها را دربرنمی‌گیرد، بلکه باغ‌ها و باغچه‌های خصوصی، نوار سبز حاشیه شهرها و حتی
خیابان‌ها و گورستان‌ها را نیز شامل می‌شود. همین‌طور فضای سبز، اماکن فرهنگی (کتابخانه‌، تئاتر و...)، اماکن مذهبی،  
محلی برای انواع بازی‌ها و ورزش‌های مختلف، محلی برای الهام گرفتن از طبیعت جهت سرودن شعر، نقاشی، عکاسی و... را
نیز شامل می‌شود

.باید دانست فضاهای سبز اشکال گوناگون به خود می‌گیرند و بنا به تراکم محیط شهری و کاربردی که دارند، مساحت و
جایگاه‌های متفاوتی را اشغال می‌کنند

.برای طبقه‌بندی فضاهای سبز شهری می‌توان معیارهای خاص زیر
را در نظر گرفت:
موقعیت فضاها (شهری، حومه شهری، حاشیه شهری)*

 میزان تجهیز (تجهیز شده به طور کامل، تجهیز شده به طور ناقص، تجهیز نشده)*

 نوع و میزان گشایش در برابر جمعیت باز، بسته، مجانی، پولی)*  

نوع اداره آن

فاصله تا محل زندگی
گروه سنی استفاده‌کننده (کودک، جوان، پیر )

ضروری است قبل از هر اقدامی درباره فضای سبز شهری، شرایط خاص آب و هوایی کشور را در انتخاب گونه‌های مناسب به طوری که همگام با طبیعت باشد مورد توجه قرار داد و شرایط محیطی و اقلیمی را نیز شناسایی کرد.  
تدوین برنامه مشخص برای فضای سبز در شهرها و رفع کاستی‌ها در برنامه‌ریزی‌های کلی، می‌تواند از گسترش سلیقه‌ای، تقلیدی و اتفاقی این‌گونه فضاها جلوگیری کرده و از خطای برنامه‌ریزی و محاسباتی ما را دور نماید.  
ضرورت توجه به فضای سبز شهری در طرح‌های توسعه شهری در سال‌های اخیر در کشور ما آنچه بیش از هر چیز در بخش مدیریت فضای سبز شهرداری‌ها مطرح بوده، ایجاد فضاهای سبز جدید و توسعه آنها بوده است. این در حالی است که «حفظ و نگهداری» فضاها و گونه‌های گیاهی که در واقع پتانسیل فضای سبز شهری ما را تشکیل می‌دهد، می‌تواند از شتاب و خلق فضاهای جدید جلوگیری کند
طرح‌های توسعه شهری امروز خود، عواملی برای تخریب فضاهای سبز موجود شهرها هستند. این طرح‌ها اغلب بدون توجه به توان موجود تهیه می‌شوند و به همین دیدگاه باعث می‌شوند مسیرها یا فضاهای سبزی که به طور طبیعی در حاشیه آبراه، قنات یا رودخانه‌ای شکل گرفته است، تخریب شوند و به کاربری‌های مسکونی و یا کاربری‌های دیگر اختصاص یابند و در عوض زمین‌های دیگری به عنوان فضای سبز پیش‌بینی می‌شوند که گاه تملک و تخریب آنها سالها طول می‌کشد
آنچه می‌بایست مورد توجه قرار گیرد «حجم سبز» و «ذخیره سبز» است نه «سطح سبز». بنابراین ضروری است همان‌گونه که در مورد ساخت کالبدی بخش بی‌جان شهر برنامه‌ریزی صورت می‌پذیرد و پیرامون آن به تعمق می‌پردازند، در مورد برنامه‌ریزی بخش جاندار نیز باید برنامه‌ریزی کرده و به تفکر پرداخت.

گیاهان پوششی

● مقایسه چمن باگیاهان پوششی :

چمن گیاهی است از خانواده گندمیان که به نگهداری و مراقبت زیادی احتیاج دارد. داشتن یک چمن خوب مستلزم صرف هزینه سنگینی می باشد، در حالیکه با کمترین توجه و رسیدگی و با حداقل امکانات می توان از گیاهان پوششی برای کاشت استفاده کرد.هر چند که عده ای معتقدند که اگر به چمن به طور منظم آب و کود داده شود، به موقع چیده شود و مراقبت دائمی و فراوان صورت گیرد، بهترین و ایده آل ترین پوشش سبز برای زمین محسوب می شود، بخصوص که چمن در مقایسه با گیاهان پوششی از قدرت پاخوری بالایی برخوردار است. با این وجود در نقاطی که امکان رسیدگی و مراقبت زیاد وجود ندارد، گیاهان پوششی از بهترین پوششهای سبز خواهند بود.

● موارد کاربرد گیاهان پوششی به جای چمن :
بطور کلی از گیاهان پوششی می توان برای پوشش سطوح کوچک (کمتر از ۴۵ مترمربع)، در شهرها، باغها، پارک ها استفاده کرد. در بسیاری از موارد چمن نمی تواند پوشش مناسبی برای زمین باشد. مثالهایی از این موارد برشمرده می شوند:
۱) در مناطقی که سایه کامل دارد بطور مثال در زیر درختان، با آنکه ممکن است از خاک خوب، رطوبت مناسب و کود دهی به موقع برخوردار باشند ولی چون نور کافی وجود ندارد، چمن به خوبی رشد نخواهد کرد. در سایه درختان حتی اگر مسئله نورهم مطرح نباشد، مسئله رقابت ریشه ها برای کسب مواد مغذی و رطوبت خاک مطرح می شود که در این میان چمن قدرت مقاومت ندارد و از بین می رود، در حالیکه بسیاری از گیاهان پوششی از جمله Hedera helix می توانند در چنین شرایطی زنده بمانند و بخوبی رشد کنند.
۲) نقاطی وجود دارند که بطورغیرطبیعی، بسیار مرطوب و یا بسیار خشک هستند. در این نقاط حتی مخلوطی از انواع چمن نیز به سختی قادر به زندگی می باشند در حالیکه گونه هایی از گیاهان پوششی هستند که بخوبی خودرا با این شرایط سازش می دهند.
۳) در شیب های تند و صخره ای هرچند ممکن است چمن قدرت رشد داشته باشد ولی در این نقاط رسیدگی و مراقبت از چمن غیرممکن است و در چنین شرایطی گونه های بسیاری از گیاهان پوششی می توانند جانشینی بسیار مناسب برای چمن باشند.
- مقاومت :
مقاومت گیاهان در هر منطقه بستگی به عوامل مختلفی از جمله نور، درجه حرارت، رطوبت، نوع خاک و غیره دارد. برای انتخاب گیاهان به منظور کاشت در هر منطقه باید به واکنش گیاهان نسبت به این عوامل توجه کافی داشت. مهمترین فاکتور قابل بررسی درجه حرارت است.به این معنی که حداقل درجه حرارتی که گیاه در زمستان می تواند تحمل کند باید کاملاً مشخص باشد.
در مناطقی با زمستانهای سخت اگر پوشش برف برای مدت زیادی روی زمین باقی بماند و گیاهان پوششی را بپوشاند، این گیاهان از تغییرات شدید درجه حرارت در امان می مانند و از بین نمی روند. ولی در مناطقی که برف کمی دارند و در اکثر روزها متناوباً یخبندان و ذوب یخ صورت می گیرد، گیاهان پوششی که ریشه های سطحی دارند بدون حفاظ قرار می گیرند و بسرعت از بین می روند. بنابراین در مناطق سردسیر وجود پوششی از برف باعث حفظ گیاهان پوششی کوتاه قد با ریشه های سطحی می شود. اگر پوشش برف وجود نداشته باشد این گونه گیاهان باید به نحوی پوشیده شوند در حالیکه گیاهانی که ریشه قوی و عمیق دارند به طور مثال پیچ امین الدوله و شیر خشت می توانند بدون هیچگونه مراقبت بخوبی دوام آورند.
- کاشت :
قبل از کاشت گیاه در محل دائمی اش باید از حداکثررشد آن آگاهی کافی داشت تا با توجه به سرعت رشدش فضای کافی برای گسترش آن در نظر گرفته شود. این مسئله بخصوص در مورد گیاهان پوششی صدق می کند چرا که بعضی از آنها مثل شمشاد ابلق بسیار سریع رشد می کنند بطوریکه یک گیاه کوچک درمدت ۲ سال می تواند چندین مترمربع از زمین را بپوشاند.
هنگام تعیین فاصله گیاهان از یکدیگر باید به مدت زمانی که مایلیم زمین کاملاً پوشیده شود، توجه کرد.
اسیدیته، زهکشی، نور و نوع خاک از جمله عواملی هستند که باید قبل کاشت گیاهان کاملاً بررسی شوند. بسیاری از گیاهان در خاکی که PH آن حدود ۵/۶ باشد به خوبی رشد می کنند. در حالیکه عده ای از جمله Vaccinium angustifolium leavifolium و Calluna vulgaris تنها در خاک اسیدی رشد می کنند و کاشت آنها در خاکهای قلیایی بیهوده می باشد. اگر بخواهید اسیدیته خاک را قبل از کاشت تغییر دهیم می توان برای اسیدی کردن خاک های قلیایی و خنثی از سولفات آلومنیوم استفاده کرد. که در این مورد سولفات آلومنیوم باید حتماً همراه با آب به زمین داده شود. البته می توان برای داشتن اسیدیته بیشتر از پودر آن هم استفاده کرد ولی برای گرفتن نتیجه، زمان بیشتری لازم است.
برای خنثی یا قلیایی کردن خاکهای اسیدی می توان از آهک استفاده کنید. بدین ترتیب که آنرا کاملاً با قسمت سطحی خاک مخلوط کنید. آهک هیدراته شده را نباید با کودهای تجارتی و یا حیوانی مخلوط کنید زیرا که ممکن است منجر به کاهش نیتروژن قابل استفاده توسط گیاه شود. می توان از سنگ آهک دولومیتی که بخوبی پودر شده و حاوی منیزیم و کلسیم است برای زمین هایی که کمبود منیزیم دارند استفاده کرد و می توان آنرا همراه با کودهای حیوانی و شیمیایی بکاربرد.
زهکشی عامل مهمی است که باید مورد توجه قرار گیرد. اگر خاک طوری باشد که برای مدت طولانی مقدار زیادی آب را در خود نگه دارد، تعداد کمی از گیاهان را می توان یافت که بتوانند در آن دوام آورند، به رشد ادامه دهند. بنابراین قبل از کاشت باید به زهکشی خاک توجه کافی نمود.
سایه کامل،درمواردی ادامه رشد را برای بسیاری از گیاهان مشکل می کند. بسیاری از درختان و بوته ها روی خاکی که در آن ریشه دوانیده اند، سایه می اندازند و در چنین شرایط بهتر است گیاهان کوتاهی را انتخاب کرد که بتوانند با ریشه درختان از نظر آب و مواد مغذی رقابت کنند و درعین حال نسبت به سایه مقاوم باشند.
نوع خاک ،عامل مهمی است که باید قبل از کاشت در نظر گرفته شود. تعداد کمی از گیاهان می توانند در خاک های ماسه ای بخوبی رشد کنند و بسیاری نیز در خاک کاملاً رسی و سنگین که زهکشی مناسب ندارد به سختی رشد می کنند. بنابراین این نوع خاک ها را باید قبل از کاشت اصلاح کرد. بطوریکه می توان کل خاک را عوض کرد و برای زمین های کوچک، باید خاک را حداقل تا عمق ۱۵ سانت با خاک دیگری عوض کرد. علاوه بر این می توان خاک را با مواد آلی کاملاً مخلوط کرد. بطوریکه برای خاک های ماسه ای می توان خاک را با موادی از قبیل Peat moss (نوعی خاک برگ که از تجزیه خزه ها نظیر اسفاگنوم و سایر گیاهان باتلاقی حاصل می شود و نرم و پودری است و تخلخل و ظرفیت هوای آن نسبتاً کم است. " پیت خزه هم گویند.") و Compost (نوعی خاک برگ است که از تجزیه ضایعات گیاه ( اندامهای مختلفه گیاه نه فقط برگ حاصل می شود و برای آنکه تجزیه به آسانی صورت گیرد هر چندیکبار باید آنها را بهم زده و به آهک و ادرار حیوانات و پهن اضافه کرد.) و کود گاوی و حتی خاک اره اصلاح کرد و قدرت حفظ رطوبت را در آنها افزایش داد. خاک های رسی را بهتر است ابتدا خوب زهکشی کنیم و سپس با مقداری ماسه مخلوط کنیم و کمی مواد آلی اضافه کنیم. تا به این ترتیب اینگونه خاک ها اصلاح شوند.
هنگامی که شرایط لازم برای کاشت گیاه فراهم شد، باید مراقب بود که ریشه های کوچک درمقابل نور آفتاب و باد قرار نگیرند و خشک نشوند. در هنگام کاشت بهتر است روی ریشه های گیاه، پوشش مرطوبی قرار دهیم تا صدمه نبینند.
- مراقبت کلی :
انتخاب صحیح گیاه در آغاز کاشت بسیار مهم است. بهتر است بیشتر از گیاهانی استفاده شود که احتیاج به مراقبت کمتری دارند. بطورمثال بعضی از گیاهان پوششی مثل سروهای کوهی (ژونی پروسها) اگر در خاک مناسبی که هرگز خشک نمی شوند کاشته شوند به هیچگونه مراقبتی نیاز نخواهند داشت و یا Pachistima canbvi گیاه دیگری است که تنها کافی است سر از خاک بیرون آورد و دیگر احتیاج به هیچ توجه و مراقبتی نخواهد داشت. مقدار رطوبت خاک از اهمیّت خاصی برخوردار است و یکی از مهمترین عوامل مشخص کننده ی میزان مراقبت است. طبیعتاً بسیاری از گیاهان جوان باید به محض کاشته شدن آبیاری شوند و خاکی که در آن رشد می کنند بخصوص در دو سال اول رشد، از نظر میزان رطوبت، باید به خوبی مراقبت شود. درهنگام آبیاری بهتر است خاک تماماً در آب فرو رود چرا که نگهداری آب در یک دوره ی زمانی ریشه را مجبور می کند که به اعماق خاک گسترش یابد و این مسئله شانس زنده ماندن گیاه را افزایش می دهد. در حالیکه اگر آبیاری به ندرت صورت گیرد، ریشه ها در سطح خاک گسترش می یابند و در نتیجه در هنگام خشکسالی صدمات غیر قابل جبرانی به گیاه وارد می شود. بهتر است در مورد گیاهان حساس زمانی که درجه حرارت در وسط یک روز گرم حدود ۲۸ الی ۳۰ درجه است، یک مرحله آبیاری در میان روز صورت گیرد. هنگام غروب خورشید و اوایل صبح که هوا خنک است زمان مناسبی برای آبیاری است، بخصوص که در روزهای گرم تابستان نور خورشید بصورت مستقیم بر گیاهان می تابد، نتیجه بهتری می توان گرفت. علاوه بر اینها استفاده از مالچ نه تنها به نگهداری رطوبت در خاک کمک می کند بلکه در هنگام خشکسالی میزان آبیاری لازم را کاهش می دهد.
- کود دهی :
در بعضی از مواقع لازم است برای کمک به رشد گیاهان پوششی به خاک کود اضافه شود. می توان از کمپوست و یا کود حیوانی استفاده کرد به شرطی که با شاخ و برگ ها تماس نداشته باشند. بعضی از گیاهان پوششی مثل آجوگا کوتاه می باشند و برگ هایشان روی زمین پخش می شوند و بسیار مشکل است که در مورد آنها از کود حیوانی استفاده شود بدون اینکه صدمه ای به شاخ و برگ های بخورد. از طرف دیگر در بعضی از گیاهان پوششی مثل پاکی ساندرا برگها روی شاخه هایی ظاهر می شوند که تا ۱۵ سانتی متر از زمین فاصله دارند بطوریکه می توان از لایه ای نازک از کودحیوانی و کمپوست استفاده کرد بدون اینکه گیاه آسیب زیادی ببیند.
در مورد آن دسته از گیاهان پوششی که در سایه درختان و یا بوته ها زندگی می کنند بهتر است از کود استفاده شود. چرا که ریشه این گیاهان همواره در آب و غذا با ریشه گیاهان سایه گستر در رقابت است و استفاده از کود به منظور کمک به ریشه این گیاهان می باشد.
بهترین فصل برای کود دهی، اوایل بهار است چرا که در آن هنگام رشد اصلی آغاز می شود و نیز ممکن است عده ای از گیاهان در طول زمستان صدمه دیده باشند و برای جبران صدمات به مواد غذایی بیشتری نیاز داشته باشند. بجزء در مورد کودهای تجارتی که باید بلافاصله بعد از مصرف آبیاری صورت گیرد در بقیه موارد کودها نباید هنگامی داده شوند که شاخ و برگ ها خیس هستند. حتی اگر مقدار کمی از کود در قطرات آب روی برگ ها حل شود، غلظت بالایی از مواد شیمیایی بوجود می آید که باعث سوختگی شدید برگها می شود.
می توان کود را در تمام سطح زمین پخش کرد و در این صورت باید دقت کافی شود که چه مقدار کود به هر قسمت باید داده شود. در حقیقت پخش کود باید بطور صحیحی انجام گیرد.
- تکثیر:
تکثیر گیاهان پوششی کاری بسیار آسان است. چرا که به سرعت رشد می کنند، در طول ساقه های خوابیده خود ریشه می دهند و یا ساقه های هوایی یا رونده از ریزومهای زیرزمینی آنها حاصل می شود. بسیاری از آنها بوسیله قلمه و یا خوابانیدن ریشه می دهند. برخی نیز با دانه تکثیر می شوند.

نویسنده : یدالله ظروفی

 

آشنایی با وظایف طراح و محوطه ساز فضای سبز

مقدمه

در این پست با کاشت، نگهداری و ازدیاد گیاهان زینتی آشنا می‌شویم. گلکاری یا Flowery cultureدر برگیرنده‌ی عملیات و فرایندهایی است تا مجموعه‌‌ای از گیاهان زینتی جوان و با طراوت قابل عرضه به بازار رقابت و عرصه اقتصاد جهانی شود.

 

”لارسن“ یکی از محققین گلکاری را به این صورت تعریف می‌کند : گلکاری حالتی پر زحمت از کشاورزی است که در طی عمل‌آوری و فرایند این رشته همه عوامل مربوط به اطلاعات تکنولوژیکی، اطلاعات فن‌آوری و دانش‌های به روز، اطلاعات مربوط به وضعیت بازار از نظر بازاریابی و نحوه سلیقه و خواست بازار، اطلاعات مربوطه به بحران‌های سوخت و انرژی و اطلاعات مربوط به تازه‌های ارقام معرفی شده به دنیا از نظر نوع محصولات زینتی مورد نیاز است.

 

گلکاری یا Flowery cultureیک مجموعه تشکیلاتی است که نیاز به یک گروه کار قوی با تخصص‌های مختلف و به روز دارد.

 جایگاه گلکاری در ایران

اهمیت تاریخی: قدمت کشت و کار و نگهداری گل‌ها در ایران شاید همزمان با شروع کشاورزی بوده است. با نگاهی به تاریخ و فرهنگ ایران بنظر می‌آید که همواره ایرانیان در زمینه موضوعات مرتبط با گل‌ها جایگاه خوب و ارزنده‌ای داشته‌اند.

 

اهمیت اقتصادی: شاید قدیمی‌ترین گلخانه‌های موجود در ایران که در حال حاضر هم فعال هستند قدمتی در حدود 75 – 70 سال دارند. در حقیقت اهمیت اقتصادی این رشته، سابقه طولانی در ایران دارد. زمانی که بسیاری از کشورها نامی در زمینه پرورش گل و گیاه نداشته اند کشور ما با داشتن گلخانه‌های خوب و قابل قبول در زمان خود وضعیتی مناسب داشته است. کشت و کار پرورش گل‌های زینتی در ایران بعنوان یک رشته اقتصادی سابقه‌ای به قدمت احداث گلخانه‌ها ندارد اما از زمان‌های گذشته، گلخانه‌دارها کار تکثیر و پرورش گیاهان را برای سرگرمی، و گذران اوقات فراغت انجام می‌دادند.

 

در سال‌های اخیر بدلیل نیاز روز افزون بازار و خواست افراد جامعه و بدلیل محدود شدن فضای زندگی مردم این وضعیت کاملاً تغییر کرده است. بطوری که در سال‌های اخیر احداث گلخانه‌های نسبتاً مجهز و کارآمد بمنظور کشت و پرورش و تکثیر گیاهان زینتی و نیز توسعه اقتصادی پیشرفت زیادی داشته است.

 

ایران یکی از خواستگاه‌ها و زادگاه‌های طبیعی گیاهان زینتی از جمله لاله، سنبل، زنبق، سیکلمه و برخی از درختچه‌ها و تعداد زیادی از درختان میوه بشمار می‌آید، و در منابع علمی دنیا اسناد و مدارک مربوط به این موضوع موجود است. ولی از نظر اقتصادی و صادرات گل و گیاه هنوز موقعیت مناسبی در سطح دنیا ندارد.

 

 جایگاه ایران از نظر جغرافیایی

موقعیت جغرافیایی ایران از دو نظر قابل ارزش است : 

- از نظر آب و هوایی  

- موقعیت نسبت به کشورهای همسایه.

 

 1- ایران در یک منطقه پر رود با طول روز بلند و روشنایی کامل آفتاب قراردارد و از این نظر می‌تواند در بسیاری از هزینه‌های مربوط به گرم کردن و روشن نگه داشتن گلخانه‌ها که برای کاشت و تکثیر گیاهان زینتی اهمیت زیادی دارد، صرفه جویی کند.

 

2- موقعیت ایران بدلیل قرار داشتن در کنار کشورهای پر مصرف گل و گیاه از نظر اقتصادی حائز اهمیت است. همسایه‌های شمالی و جنوبی ایران از خریداران بسیار خوب گیاهان زینتی هستند. ایران با داشتن یک بازار متعادل و نسبتاً ثابت و دائمی قادر است جایگاه واقعی خود را در  این عرصه پیدا کند.

 

کشورهای مهم تولید کننده و مصرف کننده گل و گیاه

 

1- هلند	8- ژاپن
2- ایتالیا	9- انگلستان
3- آلمان	10- استرالیا
4- سوئیس	11- فرانسه
5- دانمارک	12- اسپانیا
6- بلژیک	13- آمریکا
7- سوئد

 

 

همانطور که در جدول بالا مشاهده می‌کنید هلند مقام اول در بین همه کشورها را دارد و بقیه کشورها در رتبه بعدی قرار گرفته‌اند.

 از لحاظ موقعیت جغرافیایی و آب و هوایی و هم‌چنین وضعیت نیروی کار، ایران در مقایسه با هلند از موقعیت مناسب‌تر و ارزان‌تری برخوردار است.

ارز آوری گل و گیاه برای ایران یک موقعیت انحصاری است. در کشور ما گاهی ارز آوری گل‌های شاخه بریده با ارز آوری نفت مقایسه می‌شود. بطوری که فروش 2 تا 3 شاخه گل (از بعضی انواع گل‌ها) می‌تواند ارز‌آوری معادل یک بشکه نفت را داشته باشد و صادرات گل‌ها و گیاهان زینتی می‌تواند جانشین صادرات نفت شود. اما پارامترهای لازم و شاخص‌های قابل قبول بازار جهانی برای پرورش گل و گیاه را باید مهیا کرد.

 

رشته‌ها و زیر شاخه‌های متعددی در رابطه با گلکاری یا Flowery culture وجود دارد. یکی از این موارد استفاده از اندام‌های گیاهان زینتی می‌باشد. از لحاظ موقعیت مصرفی گیاهان زینتی را به سه دسته تقسیم می‌کنند :

 

گیاهان یک ساله یاAnnual Plants ؛ گیاهان زینتی که بعنوان گل‌های فضای سبز استفاده می‌شوند. این گیاهان معمولاً مقاوم به سرما نیستند و دوره زندگی نسبتاً کوتاهی دارند. مانند گل اطلسی و آحار.

 

گل‌های دائمی یا Perennial Plants؛ گیاهانی که بیش از یک سال در فضای آزاد قابلیت رشد و نمو دارند. مانند گل تاج‌الملوک، داودی و زنبق‌های دائمی.

 

 گیاهان آپارتمانی یا Indoor Plants؛ گیاهانی که فقط در فضای محدود آپارتمان‌ها و گلخانه‌ها قابل نگهداری هستند. مانند برگ انجیلی و فوتوس.

 

انجام تحقیقات برای صادرات گل‌ها و گیاهان زینتی یک امر مسلم و ضروری است. هم‌چنین مجموعه عواملی که در این راستا باید مد نظر قرار گیرند عبارتند از :

نوع خاک و بستر مورد پرورش گیاهان؛

نوع محصول ارائه شده؛

تداوم تولید در طی یک زمان معین.

 

انواع گلکاری یا Flowery culture

گیاهان گلدار گلدانی یا  Pot Plant؛ گیاهانی که در فضای مستور آپارتمان رشد و نمو می‌کنند و بخش زینتی آن‌ها همان گل است. مانند گل حنا، سیکلامن ایرانی، آزالیا و ...

گل‌های شاخه بریده یا Cut Flowers؛  گروه بسیار بزرگی از گیاهان زینتی در این رده هستند. تعداد زیادی از گیاهان زینتی بعنوان بخش‌های بریده شده و جدا از پایه مادری قابل عرضه به بازار هستند. نظیر انواع میخک، ژربرا، رز و ارکیده.

بسته به نوع بازار و سلیقه خریداران تقریباً همه گیاهان Cut Flowers شبیه بهم عرضه می‌شوند. اینطور که برآورد نشان می‌دهد معمولاً میخک، رز و ژربرا سه محصول رده اول تا سوم گل‌ها شناخته شده‌اند.

 

3) درختان، درختچه‌ها و پیچ‌های زینتی یا Trees, Shrubs and Climbers؛ این مجموعه در کشت و کار گیاهان زینتی جایگاه ارزنده‌ای دارد و ایران می‌تواند در این قسمت موقعیت خوبی کسب کند.

منبع: وبلاگ باغبانی

كاربرد درختان در فضای سبز شهری

كليه دانشمندان و كارشناسان بهداشت و محيط زيست بر اين عقيده هستند كه مهم‌ترين وساده‌ترين راه برای رسيدن به محيطی سالم و قابل زندگی ايجاد پوشش گياهی به اندازة استاندارهای بين‌المللی است.درختان و درختچه‌ها بيش از ساير انواع پوشش‌های گياهی بر محيط زيست اطراف انسان‌ها تأثيرگذارند. با افزايش تنوع درختان می‌‌توان اكوسيستم پايدارتری را در فضای سبز ايجاد نمود. جنس‌ها و گونه‌های مختلف درختان كاربردهای گوناگون در فضای سبز دارند.درختان ايجاد سايه مي‌كنند، زينت‌بخش جاده‌ها و خيابان‌ها و پارك‌ها هستند و به صورت پرچين يا حصار، هادی ترافيك و پوشانندة مناظر ناخوشايند بوده و گاهی نيز به عنوان بادشكن به كار گرفته می‌شوند. علاوه بر اين با توجه به افزايش (انيدريد كربنيك) كره زمين، خصوصاً شهرهای بزرگ، ويژگی و توان مهم اين گياهان را كه همانا جذب دی‌اكسيد كربن از  هوا و افزايش توليد اكسيژن است را آشكار می‌سازد.

ز ديگر توانايی‌های حياطی گياهان، جذب اشعه ماوراءبنفش خورشيد است زيرا تشعشعات خورشيدی فوق، حياط بافت‌های زنده را به خطر می‌اندازد از طرف ديگر ساقه، شاخه و برگ درختان سدی در برابر گرد‌وغبار فضا و امواج صوتی محيط هستند و ريشه‌های آنها كمك به تثبيت خاك كرده و مانع رانش زمين می‌شوند. جدا از كاربرد پالاينده، صنعتی و دارويی، درختان و درختچه‌ها با اشكال و رنگ‌ها و بافت‌های گوناگون خود تأثير بر روح و روان انسان‌‌ها گذاشته و فشارهای روحی و امراض جسمی و روحی شهرنشينان را كاهش می‌دهد. انتخاب درختان می‌بايست بر مبنای كاربری مورد نظر و با توجه به نوع خاك وميزان آب موجود و شرايط كلی محيطی باشد كه از اين جهت می‌توان درختان را به شش دسته تقسيم كرد:

۱- درختان سايه‌دار:

اگر درخت برای ايجاد سايه كاشته می‌شود، بايد فضايی برای ميزان سايه انداز آن در نظر گرفته شود. درختان با تاج متراكم،، سايه تيره ايجاد مي‌كنند درحالی كه درختان با تاج غير متراكم، و فرم باز مقداری نور از خودعبور داده و نيم سايه ايجاد می‌كنند. بطور كلی بهتر است كه انتخاب درخت با توجه به ويژگيهای فصلی و به منظور رفع مشكلات محيط زيست انجام گيرد. برای مثال مناطقی كه تابستان گرم و زمستان سرد دارند در تابستان احتياج به سايه و در زمستان نياز به نور گرم كننده خورشيد دارند. درختان سايه‌‌دار خزان‌كننده، پاسخگوی مشكل فوق هستند. درختی كه بهترين تناسب را با شرايط محيطی داشته باشد به راحتی رشد كرده و به خواهش‌های نگاهداری اندك نياز دارد.

 

 2- درختان مناسب حاشيه‌ خيابان‌ها:

درخت مناسب حاشيه خيابان‌ها بايد دارای چهار ويژگی زير باشد:

الف- ارتفاع تنه درخت زياد باشد تا مانع عبور مرور نشود.

ب- سيستم ريشه عميق داشته باشد تا صدمه به سازه‌های پياده و سواره‌ رو نزند.

ج- درخت تميزی باشد و برگ و زوائد گل و ميوه و دانه آن ريزش نكند و باعث لك شدن و كثيفی محيط نشود.

د- طول عمر زياد داشته باشد تا نياز به واكاری مكرر نباشد.

در موقع انتخاب اين درختان بايد وجود سيم‌های برق و اندازه ساختمان‌های اطراف آن در نظر گرفته شود. برای ممانعت از تداخل سيم‌های برق و شاخه و برگ درختان بهتر است كه از انواع كوتاه اين گياهان استفاده شود. در غير اينصورت هرس‌های بی‌رويه و شديد برای رفع مشكل فوق، آسيب فراوان به درختان وارد مي‌آورند. توصيه مي‌شود كه درحاشيه خيابانی كه خانه‌‌های كوتاه و ويلايی دارد درختان كوتاه‌تر ،و در اطراف ساختمان‌‌های بلند درختان بلند قامت بكارگرفته شود تا تناسب و اندازه‌های آن محيط شهری حفظ شود.

درختان خيابانی نبايد ريشه‌های تهاجمی يا سطحی داشته باشند، زيرا چنين ريشه هايی به دور لوله‌های زيرزمينی آب و فاضلاب و غيره پيچ خورده و باعث بالا آمدن و ترك خوردن كف پوش سطح پياده‌رو و سواره رو شده و معضلات فراوان ايجاد مي‌كنند. درختان با ريشه عميق به آبياری كمتر نيز نياز دارند پهنای مناسب باغچه بستر بيشتر درختان خيابانی حدود 1.80 متر است. اگر باغچه حاشيه كمتر از اين اندازه است (0.90 تا 1.20 متر ) سعی شود كه از درختان كوچك كه ريشه كمتر دارند استفاده شود. اغلب اوقات باغچه‌های حاشيه خيابان بعلت عبور و مرور، بافتی متراكم و غير قابل نفوذ پيدا می‌كنند كه تبادل آب و هوا را در اطراف ريشه‌ها مشكل و گاهی غيرممكن مي‌كند. در اينجا نيز درختان ريشه عميق، آسيب كمتر ديده و مواد مورد نياز خود را از اعماق بستر كاشت بدست می‌آورند.

 

 3- درختان بادشكن:

در نواحی كه وزش باد‌های شديد آسايش افراد و سلامت گياهان را تهديد می‌كند می‌توان توسط درختان سدی بر پا كرده و جهت و شدت باد را تغيير داد. درختانی كه مناسب سدهای بادشكن هستند ،تنه، شاخه‌های قوی و ريشه‌های عميق و گسترده دارند تا بتوانند در برابر وزش باد‌‌های شديد مقاومت كنند. بسته به شدت باد، بادشكن‌ها را در يك رديف يا چند رديف احداث می‌كنند. معمولاً حوزه آسايش بدست آمده تا ده برابر ارتفاع درخت می‌باشد.

 

 4- درختان پوششی:

معمولاً در هر فضائی منظره‌ای ناخوشايند وجود دارد كه می‌توان آنرا توسط ديوار سبز درختی پوشانيد. با اين ديوارهای سبز، می‌توان حريم آسايش و حفاظ جهت كاهش تراكم سازه‌های اطراف نيز ايجاد نمود. درختان مناسب ديوارهای سبز پوششی، سرعت رشد سريع دارند و بسته به شرايط خاص هر پوشش، از درختان با تاج متراكم يا باز استفاده مي‌‌شود. 

 

5-درختان مناسب پرچين و حصار:

پرچين‌ها برای جدا كردن دو محوطه يا ايجاد مرز و حريم اطراف ملك بكار مي‌روند. در اينجا نيز پرچين و حصار گياهی مقدار سازه را كاهش داده و به لطافت محيط می‌افزايد. پرچين‌ها را معمولاً از ميان درختان كوچك وكوتاه كه رشد هماهنگ و متراكم و قابليت هرس شدن ممتد را دارند انتخاب می‌كنند.

 

 6- درختان مناسب كاشت در پاسيو(درختان گلدانی):

 درختانیكه به عنوان پاسيو يا درختان گلدانی معرفی میشوند، بايد دارای ريشه‌ها و حالات رشد محدود و نمای قابل تنظيم باشند. اكثر آنها ويژگي‌هائی دارند (رنگ پائيزی، گل، برگ با ميوه جالب توجه) كه به عنوان تك درخت نيز به كار می‌روند. چون اين گياهان جلوی ديد هستند، انتخاب آنها بايد با دقت و هم‌آهنگ با رنگ‌ها و سازه‌های اطراف پاسيو انجام گيرد برای مثال برگ خاكستری گياهان هم‌‌آهنگ با آجر قرمز يا نمای چوبی هستند ولی هيچ تناسبی با نماهای سفيد ندارند.

كاربرد درختان در فضای سبز شهری

۱- افرای سياه يا افرا زبان‌گنجشكی : Acer negundo     

اين درخت به دليل كاربرد پوشاننده، كنترل فرسايش خاك، نتيجة فوری به علت رشد سريع و همچنين جنبه زيبايی شكل برگ آن و مقاومت به خشكی و نياز كم به آب در طراحی فضای سبز حائز اهميت می‌باشد.  در باغ‌های جديد‌التأسيس برای ايجاد پوشش سريع كاشت می‌شود تا درختان پرعمر و كند رشد به ثمر برسند.زيرا اين درخت دارای عمر كوتاه می‌باشد. واريته‌های جديد اين درخت با برگ‌های نقره‌ای، طلايی و ابلق بسيار زيباست و كاربرد فراوان دارد.

ارتفاع اين درخت بين 20-15 متر و قطر تاج پوششی آن بين 30-20 متر می‌رسد. و اين درختی است با تاج متراكم كه شاخه‌های آن از نزديك زمين می‌رويد. پوست تنه قهوه‌ای مايل به خاكستری و نازك با ترك‌های توری‌شكل است برگ‌ها متقابل 5-3 برگچه‌ای، برگچه‌ها نوك‌تيز با دندانه‌های نامنظم به طول 10-5  سانتی‌متر و پهنای 5-4 سانتی‌متر. رنگ برگ‌ها سبز كدر است كه در پائيز به رنگ زرد در می‌آيد.

گل‌ها كوچك سبز رنگ است و ارزش زينتی ندارد. ميله پرچم طويل و قرمز آن در اوائل فروردين ظاهر شده و تاج درخت به رنگ قرمز ديده می‌شود. ميوه به شكلV و بالدار است و در تابستان ظاهر شده و در طول زمستان به شاخه باقی می‌ماند. ميوه‌ها فندقه بالدار دوتائی و به طول 5-4 سانتی‌‌متر به صورت خوشه‌ای آويزان هستند. طول خوشه‌ها 20-15 سانتيی متر است.

افرای سياه، گرما و سرما(حتي در ارتفاعات بالا) و آب‌ و هوای خشك و نيمه‌خشك را به خوبی تحمل مي‌كند اما در نواحی معتدله و مرطوب شكننده و ناموزون می‌شود همچنين بهترين رشد را در خاك لومی غنی با زهكش خوب دارد، البته خاك فقير و خشك را نيز تحمل می‌‌كند به تابش مستقيم نور خورشيد مقاوم اما بايد از جريان شديد باد محفوظ باشد.

2- افرای برگ‌پنجه‌ای- افرای ژاپنی : Acer palmatum    

اين درخت به دليل حالت رشد، شكل برگ، رنگ قرمز برگ‌ها در پاييز، حالت زيبا در زمستان بصورت تك‌درخت، مناسب كاشت در چمن، مجاورت جويبار، پاسيو و گلدان در طراحی فضای سبز كاربرد دارد. اين درخت شاخه‌های موزون و شكيل و برگ‌های سبز روشن، با بريدگی‌های عميق، ظريف و كوچك دارد كه قبل از ريزش در پاييز به رنگ قرمز تند درمي‌آيد.زيبايی و جذابيت منحصر به فرد اين درخت در زمستان هنگامی كه شاخه‌های باريك و بدون برگ آن با طرح زيبايی خودنمايی می‌كنند تشديد می‌گردد.

واريته‌های گوناگونی از اين درخت وجود دارد. برخی دارای برگ‌های نخ مانند با بريدگی‌های خيلی عميق و گروهی برگ‌های زرد تا برنزی، سرخ تا بنفش دارند هركدام از اين واريته‌‌ها می‌توانند درختانی مناسب برای سطوح كوچك چمن و پاسيوها مورد استفاده قرارگيرند. كليه اين واريته‌ها را می‌بايست از تابش مستقيم نور خورشيد و باد محفوظ داشت.

ارتفاع اين درخت بين 7-3 متر و قطر تاج پوششی آن بين 9 -2.5 متر می‌رسد و اين درختی است كوچك زيبا و آراسته با شاخه‌های نامنظم و باريك و پوست قهوه‌ای مايل به خاكستری كه دارای برگ‌های ساده، متقابل، چندقسمتی با بريدگی‌های عميق و دندانه‌های مضاعف كه طول و پهنای برگ‌ها 10-5 سانتی‌متر می‌باشد.برگها بسيار ظريف و نازك هستند. اول بهار، زمانی كه باز می‌شوند دارای رنگ صورتی و بعد به رنگ سبز روشن و براق درآمده و در پاييز سرخ براق می‌شوند. فندقه‌‌های بالدار آن به شكلv به طول 2 سانتی‌متر كه در تابستان آشكار می‌شود و در طول زمستان به روی درخت باقی می‌ماند. 

افرای برگ‌پنجه‌ای گرما و سرما را حتی در ارتفاعات بالا به خوبی تحمل كرده و خاك لومی مرطوب با زهكش خوب كه به آن مقدار زيادی هموس افزوده شده باشد را همراه با مكان‌های نيمه سايه و محفوظ از باد را ترجيح می‌دهد.

3- كركف(Karkaf) يا افرای چناری :

اين درخت به خاطر شكل برگ،رنگ زرد درخشان در پاييز و سايه‌دار بودن آن و همچنين مناسب كاشت بصورت تك‌درخت در سطوح چمن با تاج گسترده متراكم با برگ‌های سبز درخشان بزرگ با سايه‌انداز وسيع مناسب كاشت در فضاهای سبز می‌باشد.

در پاييز،برگ‌های زيبای آن منظره باشكوهی ايجاد می‌‌كند و قبل از ريزش به رنگ زرد درخشان درمی‌آيد. به دليل سهولت رشد در شرايط مساعد و نامساعد در هر خاكی،كاربرد وسيعی در طراحی باغ‌ها دارد. ارتفاع كركف يا افرای چناری بين 18-7.5 متر و قطر تاج پوششی آن بين 15-6 متر است.

اين درخت دارای تاج كروی متراكم وهمچنين شاخه‌های بزرگ و گسترده، پوسته تنه قهوه‌ای بسيار تيره تقريباً سياه‌رنگ و همچنين برگ‌های ساده و متقابل و چندقسمتی با بريدگی‌های عميق و دارای دندانه‌های تيز می‌باشد. درازا و پهنای برگ‌ها 15-7 سانتيی متر است. برگ‌ها سبز روشن و درخشان بوده و قبل از ريزش در زمستان زرد درخشان می شود.

گل، زرد مايل به سبز و بصورت خوشه‌ای است كه قبل از بازشدن برگ‌ها در بهار ظاهر می‌شوند. فندقه‌های V شكل بالدار آن به طول 5-4 سانتی متر در تابستان ظاهر و در طول زمستان بر روی درخت باقی می‌مانند.

اين درخت گرما و سرما را حتی در ارتفاعات بالا به خوبی تحمل كرده و در انواع گوناگون خاك‌ها به خوبی رشد می‌كند ولی خاك‌های لومی سبك با زهكش خوب، بهترين محيط برای رشد آن می‌باشد. اين گياه به خاك‌های قليايی مقاوم بوده و شرايط خشكی وكم‌آبی را به خوبی تحمل می‌كند.

4- افرای قرمز : Acer rubrum   

برگ، گل، ميوه و مجموعاً رنگ‌آميزی سرخ و نارنجی پاييزی همچنين به خاطر سايه‌ آن، مناسب بودن كاشت در حواشی خيابان،همچنين سطوح چمن، كنار آب و تك‌درخت آن را به عنوان درختی زيبا در طراحی فضای سبز مطرح كرده است.

اين درخت در اوايل بهار بخاطر گل‌های قرمز و فراوان به تاج نمايی زيبا از قرمز را به نمايش می‌گذارد. پس از آن برگ‌های قرمزرنگ شروع به رشد كرده و به تدريج به رنگ سبز درخشان تبديل می‌شوند. دمبرگ و رگبرگ‌ها و شاخه‌های جوان همچنان قرمز باقی می‌مانند.

در تابستان ميوه‌های قرمزرنگ در لابه‌لای برگ‌ها رشد می‌كنند. افرای قرمز جزو اولين درختانی است كه خزان می كند. برگ‌ها قبل از ريزش تبديل به رنگ نارنجی و مجدداً قرمز می‌شوند. بهترين مكان برای رشد آن در كنار آب می‌باشد.

ارتفاع اين درخت بين 30-15 متر و قطر تاج پوششی آن بين 24-12 متر است. از ديگر خصوصيات اين درخت تاج متراكم و بيضوی شكل و شاخه‌های راست و قامت افراشته، پوسته تنه خاكستری تيره و پوسته‌پوسته است. دارای برگ‌ها ساده و متقابل و چند قسمتی و دندانه‌های نامنظم بوده و درازا و پهنای برگ‌ها بين 10-5 سانتی‌متر می‌باشد. برگ‌ها، در ابتدای رشد قرمزرنگ و به تدريج در قسمت بالايی به رنگ سبز كم‌رنگ درخشان و در قسمت زيرين به رنگ سبز مايل به خاكستری درمی‌آيند.

گلها كوچك و قرمز و قبل از باز شدن برگ‌ها شكوفا می‌شوند. ميوه‌ها فندقه‌های بالدار قرمز به شكل V در تابستان منظره بديعی را در كنار برگ‌های سبز روشن ايجاد می‌‌كند. دانه‌‌ها تدريجاً تغيير رنگ داده و در طول زمستان بر روی درخت باقی می‌ماند.

افرای قرمز سرما و گرمای مرطوب را به خوبی تحمل، اما در برابر گرمای خشك حساس می‌باشد. خاك لومی، مرطوب و غنی را ترجيح می‌‌دهد ولی خاك قليايی را نيز تحمل می‌كند. تابش مستقيم نور خورشيد و شرايط ساحلی را تحمل كرده و در مقابل غرقابی شدن مقاوم است،اما بادهای شديد را تحمل نمی‌كند.

5- افرای خاكستری(نقره‌ای) : Acer saccharinum    

رنگ‌آميزی برگ‌های اين درخت از زرد كم‌رنگ تا زرد پررنگ زيبايی خاصی به آن داده است. اين درخت به خاطر خاصيت پوشانندگی، سايه، مورد استفاده در سطوح چمن و حواشی آب و آبنماها و بركه و رودخانه‌‌ها، و همچنين كاشت بصورت تك‌درخت مناسب در طراحی‌های فضای سبز می‌باشد.

درختی است افراشته با تاج گسترده و فرم باز و دارای برگ‌های درشت و نازك و چند قسمتی با بريدگی‌های عميق است. بهترين اقليم رويش آن مناطق سرد است. ارتفاع اين درخت بين 30-18 متر و قطر تاج پوششی آن بين 30-15 متر است. درختی است قوی با تاج گسترده و قامت برافراشته كه دارای شاخه‌های باريك و متعدد است. پوست تنه در جوانی خاكستری رنگ و صاف است و با افزايش سن قهوه‌ای مايل به قرمز و پوسته‌پوسته می‌شود.

اين درخت دارای برگ‌های ساده و متقابل با دندانه‌های مضاعف و برش‌های عميق و درازا و پهنای برگ‌ها بين 17-15 سانتی‌متر می‌باشد. رنگ روی برگ‌ها سبز روشن و زير آنها نقره‌ای رنگ است كه قبل از ريزش پاييزی به رنگ زرد تبديل می‌شوند.

اين درخت دارای گلهای زرد مايل به سبز و خوشه‌ای است كه در فصل بهار شكوفا ولی اهميت زينتی چندانی ندارد. ميوه فندقه‌های بالدار V شكل‌آن به طول 6-5 سانتی‌متر است كه ارزش زينتی نداشته و در فصل تابستان ظاهر می‌شوند و در طول زمستان نيز بر روی درخت باقی می‌مانند.

افرای خاكستری يا همان افرای نقره‌‌ای گرما و سرما را در ارتفاعات زياد نيز تحمل و در انواع مختلف خاك رشد می‌كند، ولی خاك لومی غنی با زهكش خوب را ترجيح می‌دهد. تابش مستقيم نور خورشيد را تحمل كرده و در نيم سايه نيز رشد می‌كند،اما می‌بايست آن را از بادهای شديد محافظت كرد.

6- شاه‌ بلوط سرخ هندی : Aesculus carnea     

جنبه زيبايی اين درخت، حالت رشد،و گلهای سرخ خوشه‌ای آن است. می‌توان اين درخت را به عنوان سايبان حواشی خيابان‌‌ها و همچنين بصورت تك‌درخت بر سطح چمن كاشت نمود.

درختی است افراشته با تاج مدور حالت رشد اين درخت منظره بديعی در نظر بيننده ايجاد می‌نمايد. دارای گل‌های قرمز روشن و قرمز تيره كه در اواخر بهار شكوفا می‌شوند.

ارتفاع اين درخت بين 12-9 متر و قطر تاج پوششی آن بين 9-7 متر است و دارای تنه مستقيم و افراشته همچنين دارای برگ‌های سبز روشن، متقابل و پنجه‌ای مركب، متشكل از 5 برگچه به طول 20-15 سانتی‌متر و پهنای 7-4 سانتی‌متر با دندانه‌های ظريف می‌باشد كه در اوايل پاييز ريزش می‌كنند.

در اوايل بهار گلهاری بسيار زيبای اين درخت كه از قرمز روشن تا قرمز تيره می‌باشند به پهنای 3-2 سانتی‌متر بصورت پانيكول مثلثی شكل به ازای 20-12 سانتی‌متر در تمام سطح تاج درخت شكوفا می شوند.

ميوه‌های خاردار، كروی، قهوه‌ای رنگ به درازای 4-3 سانتی‌متر تا اواخر پاييز زينت‌بخش شاخه‌های برهنه اين درخت است.

اين درخت گرما را تحمل كرده ولی در محيط‌های خشك رشد خوبی نداشته و حتی شادابی خود را نيز از دست می‌دهد. در مقابل بهترين رشد را درون خاكهای مرطوب با زهكش خوب دارد تا حدی خشكی خاك را تحمل می‌كند. و در تابش مستقيم نور خورشيد رشد خوبی داشته اما بادهای شديد را تحمل نمی‌كند.

7- درخت عرعر : Ailanthus Altissima  

درختی دوپايه، سريع‌الرشد با تاج متراكم است كه بخاطر زيبايی برگ و ميوه مناسب فضا‍‍ ی سبز و به دليل خصوصيات سايبان، پوشش، مناسب كاشت در كنار آب، كنترل فرسايش خاك، پوشش سريع و تك‌درخت مورد استفاده در طراحي‌های فضای سبز مي‌باشد.

برگ‌های انبوه شبيه به گياهان حاره‌ای دارد. برای ايجاد سايه و پوشش سريع در باغ‌های تازه احداث شده تا زمانی كه درختان اصلی رشد می‌كنند بسيار مناسب است. دليل اينكه،اين گياه در شرايطی كه گياهان ديگر زنده نمی‌مانند، می‌تواند به حيات خود ادامه دهد، مقاومت زياد آن به گرما، سرما، باد، مه غليظ، خاك‌های مرطوب، خاك‌های خشك يا شور و حشرات و بيماری‌ها است.

ميوه قرمز و بالدار اين گياه دوپايه فقط بر درخت ماده می‌رويد و با ريزش بذر خود تكثير می‌يابد و در نگهداری فضای سبز مشكل‌ساز است. جنس نر اين گياه دارای بوی ناخوشايند است و به همين خاطر در فضای سبز توصيه نمی‌شود. واريته‌هايی از اين درخت وجود دارد كه برگ‌های جوان قرمز و ساقه بنفش و ميوه قرمز روشن دارند.

ارتفاع درخت عرعر بين 20-9 متر و قطر تاج پوششی آن بين 20-12 متر است كه ارتفاع زياد آن را  درختی بلند با تاج متراكم و مسطح نمايان می‌كند. پوست تنه صاف و قهوه‌ای روشن كه برش‌های طولی، نمايی راه‌راه به تنه می‌دهد.

اين درخت دارای برگ‌های كامل و متناوب و مركب به طول 90-30 سانتي‌متر و متشكل از 30-11 برگچه به طول 12-7 سانتی‌متر و پهنای 5-3 سانتی‌متر كه برگ‌ها در جوانی قرمز و بعد از رشد كامل به رنگ سبز روشن تغيير می‌يابند.

گل‌های نر و ماده بر دو پايه رشد می‌كنند و گلهای نر بوی بدی دارند و پانيكول‌های انتهايی گلهای هر دو جنس بزرگ به رنگ زرد كم‌رنگ كه در بهار شكوفا می‌شوند.

ميوه‌ها، فندقه‌های بالدار زرد روشن تا قرمز مسی به طول 4 سانتی‌متر كه بالهای آنها تقريباً به شكل پروانه (ملخ) هواپيما به هم چسبيده‌اند برای گل‌‌آرايی و تزئينات داخل ساختمان می‌توان از آن استفاده كرد.

كاربرد درختان در فضای سبز

درختان پهن برگ همیشه سبز

اكاليپتوس آبی (اكاليپتوس خاكستری): Eucalyptus globules

جنبة زيبايي اين درخت برگ و حالت رشد آن است و مي‌توان آن را به جهت بادشكن، پوشاننده و كنترل فرسايش خاك، در فضاي سبز كاشت نمود.

درخت عظيمي است با برگ‌هاي سبز روشن و پوستة تنة آبي سفيد كه پوسته پوسته مي‌ريزد. برگهاي شاخه‌هاي جوان دودي آبي هستند. و دمبرگي خيلي كوتاه دارند. اين درخت عظيم  ريشه‌هاي سطحي و تهاجمي دارد و بهتر است براي تعيين مرز باغ يا به عنوان بادشكن و يا در جنگل‌كاري به كار گرفته شوند. در نواحي ساحلي مه‌آلوده و مرطوب خوب مي‌رويد.

ادامه نوشته

10 گل آپارتمانی

1. Angel Ivy Ring Topiary

این گل را می‌توانید با هرس‌هاى زیبا و حلقه مانند براى داخل آپارتمان استفاده كنید . هرس این درخچه‌ها را می‌توانید بر اساس چیدمان یا فرم‌هاى رایج در دكوراسیون منزلتان هماهنگ كنید.


2. Braided Ficus Tree

این گیاه زیبا گونه‌هاى متنوعى دارد و در دكوراسیون داخلى منزل ، لابى آپارتمان ، ورودى ویلا‌ها بسیار كاربرد دارد.


3. Cactus Combo Bonsai

كاكتوس را همه مى شناسند بهتر است آن در كوشه جنوب غربى خانه قرار دهید . كاكتوس‌هاى مینیاتورى بسیار مناسب و همزیست با محیط هستند و خوب تكثیر پیدا مى كنند.

4. Chamaedorea Palm

این نوع نخل بسیار زیبا و لطیف است و جنوب پسند است . با آوردن این گیاه به منزلتان نواحى گرم حاره و جنگل‌هاى باران زا را به یاد مى آورید.


5. Chinese Evergreen

همیشه بهار چینى را در بیشتر خانه‌ها می‌توان یافت سازگارى عجیب آن با شرایط محیطی آن را گلى مناسب براى آپارتمان نشینى كرده است.


6. Miniature Herb Standard Topiaries

گیاهانى مانند رز مارى و اسطخدوس كه هرس آنها را زیبا مى كند براى آپارتمان‌هاو ویلاهاى وسیع بسیار مناسب است.آنها را در مكان‌هایى كه نور مناسب دارد قرار دهید
7. Moth Orchid

اگر نمی توانید همیشه گلدانى پر گل طبیعی روی میز داشته باشید از اركیده استفاده كنید . فوق العاده آرامش بخش و در عین حال مطابق دكوراسیون مدرن است.


8. Ponytail Palm

این گیاه زیبا و مینیاتوری بخاطر ريشه اش كه از خاك بيرون است، فرمى مدرن و غیر عادى دارد . به مقدار كمى آب نیاز دارد وبه جابجایى زیاد علاقه ندارد.اگر خوب از آن مراقبت كنید فرم بسیار زیبایى به خود مى گیرد.


9. Tropical Combo Bonsai

با این گیاهان می‌توانید یك باغ كوچك در منزلتان داشته باشید . بهترين فضا و چشمگير ترين فضاى خانه را به آن اختصاص دهيد.


10 . Amaryllis, 'Yellow Goddess

طعم بهار را با این رنگ زرد این گیاه به خانه بیاورید . زرد كمرنگ آن بسیار شیك و مدرن است و با دكوراسیون مدرن هماهنگى عجیبى دارد.


منبع : سیمرغ

كاربرد درختان در فضای سبز شهری

- ابريشم مصری (Caesalpinia Gilliesii (Hook). Dietr) :

درختچه‌ای ايستاده، به ارتفاع 3-2 متر، با تاج كروی اغلب شكل پذير با پوست خاكستری مايل به سبز روشن تا قهوه‌ای روشن. برگ‌ها متناوب، دو بار شانه‌ای مركب، به طول تقريبی 30 سانتی‌متر، با شانك‌های 10-6 جفتی و برگچه‌های 10-6 جفتی، خطی- مستطيلی، به طول 7-5 و عرض 5.2-2 ميلی‌متر، به رنگ سبز روشن. گلها زرد با پرچم‌های قرمز رنگ بلندتر از جام گل، در گل آذين خوشه‌ای انتهايی. ميوه نيام به طول 9-6 سانتيمتر ، داسی شكل، چرمی با 5-2 دانه.

درختچه‌ای بسيار زيبا، با گل‌های تقريباً دائمی تابستانه، با پرچم‌های بلند قرمز رنگ كه جلوه‌ای خاص به اين درختچه می‌دهد. درختچه مذكور تا حدودی در برابر خشكی مقاوم و ليكن در برابر سرما حساس است بطوری كه در مناطق سردسيری سر شاخه های آن خشك شده و ليكن در بهار سال آينده شروع به رشد و شاخه‌دهی می‌نمايد. به عنوان درختچه زينتی اصولاً خاك‌های خوب و زراعی را ترجيح میدهد و ليكن در خاك‌های فقير نيز می‌توان از آن استفاده كرد.

2- ازگيل (Mespilus germanica L) : 

درخت بسيار كوچكی است كه ارتفاع آن معمولاً به بيش از 5-3 متر نمی‌رسد و يا ممكن است بصورت درختچه‌ای بزرگ و گسترده باشد. پوست آن قهوه‌ای – خاكستری كه بعد‌ها دارای شكافها و ترك‌هايی عميق بصورت صفحاتی مستطيلی شكل شده كه به شكل فلس مانند از  تنه جدا می‌شوند: (در قسمت پايين تنه) انشعابات آن دارای خارهای تيز كوتاه می‌باشند و شاخه‌های بزرگ جوان با كرك‌های زبر خاكستری مايل به سفيد پوشيده شده‌اند. برگ‌های خزان كنندة آنها ساده، متناوب، مستطيلی شكل با 12-5 سانتيمتر طول و در سطح رو سبز تيره و در سطح زير سبز روشن با كرك‌های انبوه می باشند. دمبرگ بسيار كوتاه (5 ميلی‌متر) و به سختی قابل ديد است. گل‌های منظم و پنج‌پر آن‌ها كه در اواخر ارديبهشت و خرداد ظاهر می شوند هرمافروديت می باشند و به صورت منفرد در انتهای شاخه‌های كوتاه تشكيل می‌شوند. گلبرگ‌های آن سفيد و بساكها قرمز هستند. ميوه شفت، مايل به قهوه‌ای، با قطر حدود 4 سانتيمتر و كاسبرگ‌ها دائمی و طويل رأس آن را احاطه كرده است. بخش گوشتی ميوه بعد از دوران سرما يا زمانی كه نرم و كاملاً رسيده می‌شود قابل خوردن می‌باشد و كمی طعم اسيدی دارد. ازگيل بومی قفقاز، آسيای صغير و آسيای مركزی می باشد و محل رويش آن بيشتر در جنگل‌های مخلوط بلوط است. ميوه آن در زمان‌های قديم و قرون وسطی بسيار مورد توجه بوده اما در قرون اخير اين درخت كمتر مورد كشت قرار گرفته است.

3- اسپيره يا گل عروس (Spiraea) : 

اين گياه از خانواده زراسه (Rosaceae) و دارای گونه‌های مختلف زينتی است. دو گونه آن در ايران به حالت وحشی يافت می‌شود كه يكی از آن‌ها علفی و چند ساله می‌باشد. گونه‌های آن عبارتند از: اسپيره سفيد (S.Crenata) كه در دماوند، ارسباران و ارتفاعات سواد كوه ديده می‌شود. گل‌های آن سفيد مرواريدی و در ارديهشت ماه ظاهر می‌گردند. انواع ديگری از قبيل: اسپيره سفيد پرپر و اسپيره سرخ (S.Japonica) اسپيره سرخ ابلق(S.j var variegata)، اسپيره رعنا (S. Tunbergii) وجود دارد كه دورگه‌هايی بين آن‌ها پديد آمده است. به طور كلی گل‌ها  كوچك و رنگ آن‌ها از سفيد تا قرمز متفاوت است. برخی از گونه‌های اسپيره در اوائل فروردين و برخی ديگر از تير ماه الی شهريور ماه گل می‌دهند. اين گياه در محل‌های نيمه سايه رشد و نمو كافی می‌نمايند. و برای تزئينات به صورت چند بوته‌ای در فضای چمن‌كاری بزرگ يا تك بوته در فضاهای كوچك و حاشيه‌ها، بالاخره به عنوان چپر يا ديوار كاربرد دارند. ازدياد اين گياه توسط تقسيم بوته يا جدا كردن پا جوش‌ها است.  در برخی از گونه‌ها و واريته‌ها از قلمه خشبی يا نيمه خشبی و بذر استفاده می‌شود.

4-اشك، شور درخت(Halimodendron halodendron (Pall.)Voss) :

درختچه‌ای خاردار، به ارتفاع 50 تا 200 سانتی‌متر، با پوست قهوه‌ای تيره، با شاخه‌های فراوان اغلب ايستاده با خارهای محكم، برگ‌ها شانه‌ای زوج، به طول 5.3-3 سانتی‌متر، 5-1 جفت برگچه‌ای، با خار انتهايی، سبز كم‌رنگ، برگچه‌ها به طول 35-15 به عرض 11-2.5 ميلی‌متر، نوك كوتاه‌دار. گل‌ها دوتايی يا سه تايی، دمگل‌دار، در گل‌آذين خوشه‌ای نسبتاً كوتاه؛ جام گل پروانه آسا، قرمز پررنگ، در حالت خشك مايل به بنفش. ميوه نيام، تخم مرغی يا مستطيلی- تخم مرغی، پايك دار، چرمی، متورم، به طول 30-10 به عرض 12-7 ميلی‌متر، بدون كرك، با نوك خميده. دانه‌ها كليوی شكل، صاف قهوه‌ای.اگرچه تا به حال در مورد كاشت و استفاده‌های زينتی اين گونه صحبتی به ميان نيامده و در جايی نيز به اين منظور كاشته نشده، و ليكن بردباری آن در برابر كم آبی، گرما و سرمای محيط و خاك فقير رويشگاه اين گياه را مناسب ايجاد فضای سبز در دامنه‌های كوهستانی و حاشيه آبراهه‌های سيلابی موقت و پارك‌های جنگلی به صورت تك بوته‌ای يا توده‌ای تك در پارك‌ها می‌كند. پراكندگی جغرافيايی اين گونه در ايران از وسعت نسبتاً زيادی برخوردار بوده و علاوه بر ايران در جنوب شرق بخش اروپايی روسيه، افغانستان، پاكستان، قفقاز، تركيه، آسيای مركزی و غرب سيبری نيز می‌رويد.

5- بداغ (Viburnum) :

درختچه‌ای به ارتفاع تقريبی 4 متر، با تاج كروی، با پوست قهوه‌ای روشن و شاخه‌های خاكستری روشن نسبتاً صاف، خزان كننده، برگ‌ها متقابل، به ندرت فراهم، تخم‌مرغی پهن، با قاعده دايره‌ای يا سربريده، با لوب‌های دندانه‌دار، در سطح تحتانی كرك‌دار و در سطح فوقانی سبز تيره، اغلب چروكيده با دمبرگ مشخص. گل‌ها سفيد در گل‌آذين ديهيمی كم و بيش كروی، نسبتاً كم دوام. اين گونه نسبت به سرما مقاوم و نيازمند خاك خوب زراعی و آبياری متوسط است و در اغلب نقاط معتدله و معتدله سرد می توان از آن بهره ‌گرفت. در ايران دو گونه از اين جنس به حالت وحشی وجود دارد كه به نام‌های هفت كول (V. Lantana) و بداغ جنگلی (V. Opulus) معروف می باشند. ولی به طور كلی اين جنس دارای بيش از 50 گونه است كه تعداد معدودی از آن‌ها در باغ‌ها به عنوان تزئين مورد كاشت قرار می‌گيرد. نوع بداغ جنگلی دارای گل‌های درشت، انبوه و لطيف است كه در ارديبهشت و خرداد ماه ظاهر می گردند. اين گونه دارای چند واريته است كه معروف ‌ترين آن واريته استريل (V.Opulus var: sterile) می باشد، گل‌های آن عقيم بوده و برای تزئين در باغ‌ها و باغچه‌ها مورد استفاده قرار می‌گيرد. در فضا‌های بزرگ می‌توان دو يا چند درختچه را در نزديك يك ديگر به صورت توده‌ای غرس نمود. ازدياد اين گياه توسط بذر، خوابانيدن و قلمه در شهريور ماه انجام می‌گيرد در برخی گونه‌ها می‌توان از پيوند شكمی جهت واريته‌های برگ ابلق استفاده نمود. بايد اضافه كرد گونه‌ هميشه سبز (V. Tinus) آن كه بومی نواحی مديترانه است در سال‌های اخير به ايران وارد شده و از زيبائی خاصی برخوردار می‌باشد.

6- برگ نو (Ligustrum) :

اين گياه از خانواده اولئاسه (Oleaceae) بوده و درختچه يا درختان كوچكی می‌باشند كه دارای گونه‌های چندی هستند، همه آن‌ها تقريباً هميشه سبز، برگ‌ها دائمی و برای تهيه پرچين و تزئين باغ‌ها كاربرد دارند. اين گياه در محل‌های آفتابی و سايه آفتاب به خوبی رشد و نمو می‌كند. يكی از خصوصيات اين گياه آن است كه گرد و خاك صدمه زيادی به آن‌ها نمی‌رساند ولی به طور كلی نياز به آب زياد داشته و در زمين‌های نسبتاً مرطوب رشد سريع و خوبی دارد. گل‌ها كوچك به رنگ سفيد يا مايل به زرد با عطر تند می باشد. گونه‌های معروف آن عبارتند از:

1-برگ نو برگ درشت (L. Latifolium): كه در باغ‌ها كاشته می شوند.

2-برگ نو معمول (L. Ovalifolium): بزرگ، كوچك كه در تهيه ديواره سبز و پرچين كاربرد دارند.

3-برگ نو ابلق طلائی (L. O.var: aureo- marginatum): كه برگ‌های آن ابلق با حاشيه طلائی و در تزئين باغ‌ها مورد توجه است.

يكی ديگر از گونه‌های آن در سواحل دريای خزر و جنگل‌های ارسباران می‌رويد و به فارسی مندراچه (l. Vulgar) می نامند. ازدياد اين گياه توسط بذر، قلمه خشبی و در برخی از گونه‌ها پيوند شكمی می باشد (اين گياه پايه مناسبی برای ياس خوشه‌ای است).

۴-برگ نوی آمريكايی(Ligustrum ovalifoluum Hassk) :

درختچه‌ای نيمه هميشه سبز يا خزان كننده، ايستاده به ارتفاع 5 متر، با تاج كروی، با شاخه‌های بی‌كرك، اغلب رو به بالا، با پوست خاكستری، در شاخه‌های جوان سبز. برگ‌ها بيضوی - تخم مرغی تا بيضوی مستطيلی، به طول 6-3 سانتی‌متر، با قاعده گوه‌ای پهن، با سطح فوقانی سبز تيره درخشان، سطح تحتانی سبز مايل به زرد، دمبرگدار. گل‌ها سفيد - كرم،  با عطر تند نسبتاً تا خوشايند، در گل آذين پانيكول بی‌كرك انبوه. جام گل لوله‌ای 2 يا 3 برابر اندازه لوب‌های جام گل. ميوه شفت تقريباً كروی به عرض 7-5 ميلی‌متر، سياه‌رنگ.اين درختچه علاوه بر گونه اصلی با برگ‌های سبز دارای انواع يا كولتيوارهای اصلاح شده با برگ‌های ابلق يا رنگارنگ نيز می‌باشد.درختچه‌ای است بردبار، هميشه سبز، سرمای شديد را تحمل كرده در برابر كم‌آبی مقاوم می‌باشد و می‌توان از آن برای ايجاد فضای سبز در مناطق معتدله و معتدله سرد استفاده كرد و اغلب به صورت منفرد يا توده‌های 5-3 تايی آن را كاشت.منشأ جغرافيايی اين گونه ژاپن می‌باشد و در ايران و ساير نقاط جهان از جمله آمريكا معرفی و كاشته شده است.

۷- برگ بو(Laurus) : 

اين گياه بومی نواحی مديترانه و اروپای جنوبی است و در زمان قاجاريه به ايران وارد شده است. برگ‌های اين گياه بيضی شكل، هميشه سبز و معطر و به عنوان ادويه و همچنين در تزئينات كاربرد دارد. اين گياه در مناطق معتدل و سردسير به صورت درختچه كوچكی می باشد. گل‌های آن به رنگ سفيد مايل به سبز و در تزئينات، گل آن مورد توجه نمی‌باشد. اين گياه در اراضی نسبتاً خشك و محل‌های آفتابی به خوبی رشد و نمو می‌نمايد.ازدياد اين گياه توسط بذر، خوابانيدن شاخه‌ها، جدا كردن پاجوش‌ها انجام می‌گيرد.

۸- به ژاپنی(Chaenomeles  japonica) :

اين گياه از خانواده رزاسه و با ارتفاع تقريبی 1.5 متر  بوده، همچنان كه از نام علمی آن بر می‌آيد بومی چين و ژاپن می‌باشد. گل‌های اين گياه به رنگ‌های مختلف سفيد، صورتی، قرمز بند و معمولاً در اواخر اسفند ماه و اوائل بهار قبل از باز شدن جوانه‌های برگ شكوفا می‌شوند. و عمر آنها تقريباً 3 هفته است. برگ‌ها بيضی شكل كه از طرف دمبرگ باريك و دندانه‌دار است. از نظر تزئينات اين گياه به طور تك بوته‌ای يا به صورت توده‌ای در باند‌های خيابان‌ها، ميادين، پارك‌ها و باغ‌ها كاشته شده و گاهی اين درختچه را با ياس زرد تواماً (از لحاظ تركيب رنگ) جهت زيبائی می كارند. اين درختچه به سهولت توسط قلمه تكثير می‌يابد. ميوه‌های آن صاف، بيضی شكل و ترش مزه می‌باشند. به ژاپونی طالب مكان آفتابی و سايه‌آفتاب است. و در همه نوع خاك، خشك و مرطوب می‌رويد و نسبت به سرما مقاوم است.

۹- پاكدامني، بنگرو، پنج انگشت :

درختچه‌ای كوتاه تا بلند، به ارتفاع 2 تا 3 متر، گاهی بلندتر. با شاخه‌های فراوان اغلب ايستاده به رنگ خاكستری چهار گوشه كند. برگها مركب پنجه‌ای، با دمبرگ بلند، 5 يا به ندرت7 برگچه‌ای؛ برگچه‌ها سر نيزه‌ای. به طول 12-6 و به عرض 2.5-1سانتی‌متر، نوك تيز، كامل، روی سطح فوقانی سبز شونده و در سطح تحتانی خاكستری - نمدی دمبرگچه‌دار؛ گل‌ها بنفش در گل آذين گرزن تنك و اغلب به صورت پانيكولی بزرگ در انتهای شاخه‌ها قرار گرفته. ميوه شفت كروی، كوچك، خاكستری تيره.درختچه‌ای است گرما پسند و اغلب رطوبت پسند به طوری كه در نواحی گرمسيری جنوب اغلب در كناره‌های رودخانه‌ها و دره‌های دارای آب موقت می‌رويد و ليكن در نواحی معتدله و گرم و خشك نيز گاهی رويش می‌يابد.درختچه‌ای است بردبار كه در گرما و محيط‌های سرد و معتدله سرد نيز قابل كاشتن است با گل‌های پانيكولی انتهايی خود جلوه‌ای خاص دارد.اگر چه تا به حال از اين گونه به صورت زينتی استفاده نشده و ليكن می‌توان آن را در محيط‌های معتدله به صورت تك درخت يا توده‌‌ای كاشت و بهترين روش تكثير آن نيز كاشت بذر آن است.

10- پر(Cotinus coggygria Scop) :

جنبه‌های زيبايی اين درخت گل‌آذين خوشه‌ای با رنگ‌آميزی پاييزی نارنجی تا سرخ آن است. كاربرد آن بصورت تك درخت كاشت در نواحی نامساعد، كنترل، فرسايش و آمايش خاك است. ارتفاع آن 2 متر و گاهی تا 5 متر می‌رسد و قطر تاج پوششی آن 4-3 متر است. درخت پر درختچه‌ای متراكم، گسترده و دارای شاخه‌های ظريف متعدد و افراشته كه گياه بالغ شكل درختچه‌ای و كاسه مانند و تاج مدور و گسترده دارد و از فاصله دور، نمايی  به شكل دود مواج دارد. رنگ پوست قهوه ای روشن و خزان كننده است. درخت پر با برگ‌ها و گل‌آذين‌های زيبای رنگی، در طراحی باغ‌ها و باغچه‌ها كاربرد زياد دارد. برگ‌های آن ساده، متناوب،كامل دايره ای يا وا‍‍‍‍ژ تخم مرغی بدون كرك شونده، به طول 7-5 سانتی‌متر و پهنای 5-4 سانتی‌متر كه رنگ آنها سبز درخشان بوده و قبل از ريزش به رنگ نارنجی و قرمز آتشين در می آيد. والبته Purpurea خوشه‌های ميوه‌دهنده‌ای بنفش و برگ‌های قرمز تيره دارد. گل‌های درخت پر كوچك مايل به زرد بر روی شاخه‌های پانيكولی انتهائی منشعب در ارديبهشت و خرداد شكوفا می‌شوند. خوشه‌های ميوه‌دهنده صورتی، به شكل گل‌آذين‌های منشعب پر مانند به طول 25-17 سانتی‌متر، متشكل از چند دانه و دمگل‌هايی طويل و گل‌های عقيم می‌باشند. ميوه‌های شفت يك دانه‌ای ، كليوی شكل از اواسط تابستان تا اواسط پاييز بر درخت باقی مانده و منظری دودی شكل به درخت می‌دهند.

اين گونه پراكندگی جغرافيايی نسبتآوسيع دارد و علاوه بر ايران كه هم به صورت بومی و هم كاشته شده در نواحی معتدله و معتدله سرد ديده می شود،در اروپا،قفقاز،تركيه،سوريه،غرب پاكستان و جنوب غرب سينا نيز ديده می شود.

11- پروانه(Laburnum anagyroides Medic) :

درختچه‌ای بزرگ يا درختی به ارتفاع 7 متر، با تاج عموماً كروی تا مخروطی، با شاخه‌های ايستاده، با پوست سبز مايل به خاكستری، خزان كننده . برگ‌ها متناوب، 3 برگچه‌ای، دمبرگدار، برگچه‌ها بيضوی تا بيضوی مستطيلی يا بيضوی- واژتخم‌مرغی، به طول 8-3 سانتی‌متر. هنگام جوانی در سطح تحتانی سبز مايل به خاكستری، كركدار، دمبرگ‌ها به طول 6-2سانتی‌متر، گل‌ها پروانه آسا، زرد، در گل آذين خوشه‌ای انتهايی، اغلب واژگون. ميوه نيام، فشرده، دير شكوفا به طول حدود 5 سانتی‌متر. درختچه‌ای است كه قابليت كاشت در نواحی ايرانو- تورانی و اروپا- سيبری را دارد و در ايران در بخش‌هايی از تهران و كرج كاشته شده است. نياز آبی آن متوسط و كاملاً آفتاب پسند است. گل‌های زرد و پر پشت بهاره آن و ميوه‌های نيام و دير شكوفا و سبز رنگ آن زيبايی خاصی دارد.   

12- پی‌تاسپوروم يا شبه نارنج (ميخك هندی)(Pittosporum  undulatum) :

جنبه‌های زيبايی ميخك هندی گل، برگ و ميوه آن است و اين گياه بصورت سايبان و همچنين در خيابان‌ها، سطح چمن، پرچين، پاسيون و گلدان زينت‌بخش فضاهای سبز است. درختی كوتاه و چند شاخه است. نهال جوان را بايد به فرم درخت هرس كرد پس از شكل‌دهی، درختی زيبا و متراكم با تاجی كروی و تنه مستقيم می‌شود. برگ‌ها با لبه مواج و سبز كمرنگ، گلهای معطر و ميوه‌ای نارنجی، اين درخت را در تمام فصول سال جالب توجه می‌كند. مناسب كاشت در باغچه‌های كوچك و بهترين رشد را در مناطق معتدل و گرم ساحلی دارد و مقاوم به سرمای زياد نيست.ارتفاع آن 15-6 متر و قطر تاج پوششی 18-10 متر و درختی كوتاه، متراكم و اغلب چند تنه است كه پوست تنه صاف و قهوه‌ای تيره آن را می‌پوشاند. برگها ساده، متناوب، كامل با لبه مواج كه پس از بلوغ صاف می‌شود. برگهای جوان سبز روشن و به تدريج تيره می‌شوند و برگهای بالغ سبز تيره هستند. گلهای بسيار معطر سفيد شيری 1 سانتی‌متری در خوشه‌هايی به قطر 8 سانتی‌متر كه در اواخر زمستان، بهار و تابستان شكوفا می‌شوند. عطر گل مشابه بهار نارنج است و زنبور را جلب می‌كند. ميوه‌های آن به شكل دانه های نارنجی درخشان به قطر 1 سانتی‌متر بر خوشه‌های 15-10 سانتی‌متری می‌رويد. كه آنها معطر و بسيار تزئينی هستند و از پاييز تا زمستان بر روی درخت باقی می‌مانند.

13- توری(Lagerstroemia indica):

جنبه‌های زيبايی اين درختچه گل، رنگ‌آميزی پاييزی (قرمز آتشين سپس زرد) آن است. اين درختچه در حواشی خيابان‌ها، پاسيو، گلدان و بصورت تك ‌درخت كاشته می‌شود. بسته به نياز می‌توان توسط هرس فرم و اندازه، اين گياه را به شكل درخت كوتاه يا درختچه‌ای بزرگ درآورد.ارتفاع اين درخت بين 7-3 متر و قطر تاج پوششی آن 6-3 متر است. و اين درختچه‌ای است متراكم و خمره‌ای و چند شاخه با پوست تنه‌ای سفيد، خاكستری.

برگها ساده، متقابل و كامل به طول5-2.5 سانتی‌متر و برگها در بهار هنگام شكوفا شدن صورتی هستند و سپس سبز تيره می‌شوند و در پاييز به رنگ قرمز آتشين در آمده و قبل از ريزش زرد می‌شوند.گلهای اين گونه صورتی و قرمز هستند. انواع گل سفيد، گل‌بنفش و آبی آن نيز در بازار وجود دارد. از تيرماه تا مهرماه گلهای چين‌دار و لبه مواج صورتی، قرمز اين درخت در گل‌آذين‌های پانيكول بطول 20-10 سانتی‌متر در تمام سطح تاج شكوفا می‌شود. ميوه‌ها به صورت كپسول‌های چوبی قهوه‌ای و به صورت خوشه‌ای و پايا منظره ناخوشايندی ايجاد می‌كند. اين درخت در نواحی گرم و خشك بهتر رشد می‌كند و گلهای خوش‌رنگ توليد می‌كند. برای كشت در نواحی مرطوب و ساحلی توصيه نمی‌شود چون گلها باز نشده و گياه مورد حمله سفيدك نيز قرار می‌گيرد.

14- ختمی درختی(Hibiscus  syriacus l) :

ختمی از خانواده مالواسه (H. Syriacus) و دارای گونه‌های متعددی است، برخی يكساله و پاره‌ای درختچه و درختی می باشد. گونه‌ای كه در گلكاری و تزئينات به كار می‌رود گونه ختمی درختی آن است .درختچه يا درختی كوتاه، خزان كننده  به ارتفاع 4-3 متر با تاج نامنظم و اغلب شكل‌پذير، با پوست قهوه‌ای روشن تا خاكستری تيره، بدون كرك، اغلب با شاخه‌های فراوان پرگل. برگ‌های متناوب، منفرد، گوه‌ای شكل، تخم‌مرغی، سه لوبه، با لوب ميانی بلند‌تر، با لبه دندانه اره‌ای نامساوی، بدون كرك ، تقريباً چرمی با دمبرگی كوتاه. گل‌ها قيفی بزرگ، با گلبرگ‌های پنج‌تايی واژتخم‌مرغی، به رنگ زرد، بنفش، سفيد تا صورتی با يك رديفی يا چند رديفی (پُرپَر)، اغلب منفرد يا چند تايی در كنار يكديگر. ميوه كپسول تخم‌مرغی، دانه‌ها سياه، كليوی شكل .درختچه يا درختی با گل‌های تابستانی مقاوم و نسبتاً پر گل كه برای مدت طولانی در تابستان گل دارند. در اغلب نقاط معتدل و معتدل سرد ايران می‌توان آن را كاشت نمود. كه در پارك‌ها و حياط‌های منازل و ادارات دولتی به صورت منفرد يا توده‌ای 5-3 تايی كاشته می‌شود. ختمی از خانواده مالواسه (H. Syriacus) و دارای گونه‌های متعددی است، برخی يكساله و پاره‌ای درختچه و درختی می باشد. گونه‌ای كه در گلكاری و تزئينات به كار می‌رود گونه ختمی درختی آن است. گونه‌ای ديگر از اين جنس ختمی چينی(H.Rosa sinensis) است و احتمالاً از چين شرقی می‌باشد. اين جنس دارای واريته‌های متعددی است كه در آنها گل‌ها تك‌برگ يا پُرپَر بوده و رنگ آنها از صورتی تا قرمز خيلی تند می‌باشد. اين جنس در مناطقی از استان‌های مازندران، گرگان، گيلان، آذربايجان، همدان، اصفهان، فارس و تهران به عنوان گياه زينتی كاشت شده است. در شمال و مناطق سردسير در گلدان و يا گلخانه نگهداری می‌شود.

15- دوتزيا(Deutzie) : 

اين گياه از خانواده ساكسی فراگاسه (Saxifragaceae) بوده و دارای گونه‌های متعددی است كه تماماً درختچه مانند می‌باشند. معمولاً گونه‌های بسياری از اين جنس را برای تزئين باغ‌ها و پارك‌ها به كار می‌برند. گونه‌های معرفی كه در تزئينات كاربرد دارند، عبارتند از:

1- دوتزيای رعنا (D.Gracilis): اين درختچه  بومی ژاپن بوده، گل‌ها كاملاً سفيد و در اوائل ارديبهشت ماه ظاهر می‌گردند. در باغ بتانيك دانشكده كشاورزی كرج و ساير باغ‌ها به عنوان زينتی  كاشته شده‌اند.

2- دوتزيای معمولی (D. Scabra var: candidissima): كاشت اين گياه از زمان‌های قديم در باغ‌های ايران معمول بوده در اوائل خرداد شكوفه سفيد و خوشه‌ای آن ظاهر می‌گردد. به طور كلی ازدياد دوتزياها توسط تقسيم بوته، قلمه سبز و خشبی انجام می‌گيرد. برای داشتن گونه‌های تيپ از كاشت بذر استفاده می‌شود. در تزئينات به عنوان چير و يا تك‌بوته كاربرد دارد .

16- دم موشی(Buddeia) :

اين گياه از خانواده بودياسه (Buddeiaceae) بوده كه آنرا به علت داشتن گل‌های خوشه‌ای كشيده در فارسی دم موشی نام نهاده‌اند. اين جنس دارای گونه‌ها و واريته‌های متعدد و عموماً درختچه‌ای شكل هستند. گل‌ها به رنگ سفيد، آبی، بنفش روشن و تند، زرد است و طالب محل‌های آفتابی می باشند. گونه‌های معروف آن كه در باغ‌ها از نظر تزئينات كاربرد دارند عبارتند از:

1- دم موشی غفائی (B.Davidii) :گل‌های آن به رنگ بنفش و غفائی و قسمتی از سال دارای گل و شكوفه هستند. اين درختچه از سالهای پيشين در باغ‌های ايران كشت می‌شده است.

2- دم موشی ارغوانی (Buddeia D. var: superba) :گل‌های آن به رنگ ارغوانی و در باغ‌ها كم و بيش به طور تك درخت كاشته می‌شود. به طور كلی گياه دم موشی از نظر تزئينات به صورت تك درخت در سطح كوچك، بزرگ و يا به طور پراكنده در حاشيه‌ها كاشته می‌شود. ازدياد اين گياه توسط بذر، قلمه سبز و خوابانيدن شاخه انجام می‌گيرد.

17- سياه اَل (.Cornus australis C.A.Mey) :

درختچه‌ای به ارتفاع 2 تا 4 متر، با تاج كروی تا تقريباً مخروطی، اغلب شكل‌پذير، با شاخه‌های جوان ارغوانی تيره، كركدار، سرانجام بدون كرك شونده. برگ‌ها متقابل،‌ كامل، بيضوی پهن يا تخم مرغی با سطح فوقانی سبز و سطح تحتانی كم رنگ تر به طول 10-4 سانتيی متر، خزان كننده. گل‌ها سفيد، در گل آذين گرزن ديهيمی انتهايی يا چتر محوری..... ميوه شفت، هنگام رسيدن سياه‌رنگ. درختچه‌‌ای است زيبا با برگ‌هايی كه دمبرگ‌های مشخص آن به همراه گل‌های چتری و سفيد و ميوه‌های سياه رنگ تقريباً دايمی آن جلوه‌ای خاص دارد. اگر چه تا به حال به اين گونه به عنوان گياه زينتی فكر نشده و ليكن با مقاومت خوبی كه در برابر سرما و كم آبی دارد می‌توان از آن برای كاشت  در پارك‌ها، حياط منازل و گاهی بلوارها بصورت تك درخت يا توده‌های 5-3 تايی بهره گرفت. اين گونه پراكندگی قابل توجهی در ايران دارد و علاوه بر ايران در شرق اروپا، تركيه، قفقاز، سوريه و عراق نيز می‌رويد.

18- سياه تلو (Paliurus spina- Christi Miller) :

درختچه‌ای راست، با شاخه‌های فراوان خاردار، خزان كننده، به ارتفاع تا4 متر،با شاخه‌های واگرا، خاكستری يا قرمز شونده. در حالت جوان با كرك‌های قهوه‌ای شونده. در شاخه و تنه‌های مسن اغلب قهوه‌ای تيره؛ برگها متناوب، دو رديفی، كامل يا كنگره‌ای- دندانه اره‌ای. به طول 4-2 به عرض تا 3 سانتی‌متر، اغلب باريك‌تر، تخم مرغی مورب. با نوك كند يا نوك كوتاه‌دار، با قاعده گرد يا تقريباً قلبی، كنگره‌ای- دندانه‌اره‌ای، روی سطح فوقانی سبز تيره، در سطح تحتانی كم رنگتر و در امتداد رگبرگ‌ها كركی. گل‌ها زرد، در گل‌آذين گرزن تنك تا پرگل‌با دمگل آذين كوتاه‌تر از برگ‌ها. ميوه طبقی شكل، بالدار با بال‌ها به قطر 30-15 ميلی‌متر، زرد كم رنگ تا قهوه‌ای- قرمز شونده، در حالت خشك قهوه‌ای روشن تا تيره. اگر چه تا به حال از اين گونه به صورت زينتی استفاده نشده و ليكن می‌توان از آن برای احيا و ايجاد فضای سبز در نواحی خشك و با خاك فقير اغلب گچی- مارنی بهره گرفت، اين درختچه تا حدودی گرما پسند بوده و ليكن در نواحی معتدله و معتدله گرم نيز قابل كاشتن است.

پراكندگی جغرافيايی اين گونه در ايران نسبتاً وسيع بوده از شمال تا غرب استان خراسان پراكنده است و اغلب در خاك‌های فقير و دره‌های خشك ديده می‌شود.

19- شاهزاده(Paulownia tomentosa (Thunb.) Steud):

 درختی با تاج كروی، به ارتفاع تا 15 متر، با شاخه‌های گسترده، با پوست خاكستری مايل به قهوه‌ای روشن، به هنگام جوانی سبز، كركدار، خزان كننده. برگها متقابل، دمبرگدار، كامل يا لوبدار، تخم مرغی پهن تا تخم مرغی، بزرگ به طول 25-12 سانتی‌متر، در شاخه‌های جوان و تازه رشد كرده به طول تا 50 سانتی‌متر، نوك‌دار، قلبی يا سه لوبه كم عمق، در سطح فوقانی كم كرك. به رنگ سبز روشن، در سطح تحتانی كركی انبوه، كمی كم رنگتر. گل‌ها بنفش كم رنگ با جام گل قيفی شكل- استكانی به طول 5-6 سانتی‌متر، در سطح درونی با رگه‌های زرد و نقاط تيره تر. ميوه كپسول تخم مرغی به طول 4-3 سانتی‌متر، چوبی. درختی است بسيار زيبا، با برگ‌های بسيار بزرگ و پهن، گل‌های بهاره و تقريباً پيش رس و بسيار درشت و نسبتاً كم دوام.

20- شن (Lonicera nummulariifolia Jaub. Spach) :

درختچه‌ يا درختی كوتاه به ارتفاع 5 متر، با تاج كروی گاهی با تنه‌ای به قطر 25-20 سانتی‌متر، با پوست اغلب شياردار، خاكستری تيره درشاخه‌های جوان خاكستری مايل به سفيد.برگ‌ها متقابل، كامل، خزان كننده، تقريباً دايره‌ای تا تخم مرغی پهن يا تخم مرغی، گاهی بيضوی، با نوك كند گرد يا نوك‌دار، به رنگ سبز روشن مايل به خاكستری، در هر دو سطح كركدار، گل‌ها سفيد يا قرمز يا ارغوانی كم رنگ، اغلب سفيد لوله‌ای، با لوب‌های نامنظم و اغلب معطر ميوه سته، سفيد- شفاف با دانه بنفش تيره. درختچه يا درختی مقاوم به سرما و اغلب مناسب كاشت در نواحی كوهستانی و با خاك‌های فقير كه با گل‌های سفيد گاهی مايل به صورتی و نسبتاً مقاوم خود زيبايی خاصی دارد. اگر چه تا به حال از اين گونه به صورت زينتی استفاده نشده است و ليكن علاوه بر گل‌های فراوان ميوه سته‌ای شفاف با  دانه‌های بنفش تيره در داخل آن نيز جلوه‌ای خاص دارد. پراكندگی جغرافيايی اين گونه در ايران وسيع بوده اغلب در نواحی كوهستانی معتدله و معتدله سرد می‌رويد و علاوه بر ايران در تركيه، تركمنستان، كوه‌های پامير و تيان شان، افغانستان، عراق و لبنان نيز می‌رويد.

21- طاووسی(Spartium junceum L.):

درختچه‌ای است، با شاخه‌های فراوان تركه‌ای، به ارتفاع 3-1 متر با شاخه‌های استوانه‌ای، شياردار با پوست كاملاً سبز بدون برگ يا در اوايل بهار برگدار. برگ‌ها يك برگچه‌ای، برگچه به طول 25-15 ميلی‌متر، بيضوی باريك، ريزان. گل‌ها پروانه آسا، زرد نسبتاً درشت، در گل آذين خوشه‌ای25-5 گلی. نيام به طول 90-65 به عرض 7-6 ميل‌متر.درختچه‌ای است مقاوم به سرما و كم آبی، بسيار زيبا به خاطر گل‌های فراوان زرد رنگ و نسبتاً با دوام و شاخه‌های هميشه‌ سبز می‌توان آن را به صورت منفرد يا توده‌ای كاشت.اين گونه پراكندگی وسيع در نواحی مديترانه‌ای دارد و در ايران نيز در ناحيه ايرانو- تورانی به خوبی می‌توان از آن بهره گرفت.

22- كريا (Kerria japonica var: pleniflora):

 اين گياه از خانواده رزاسه (Rosaceae) و بومی چين و ژاپن است و از طريق اروپا به ايران وارد شده، به نظر ميرسد اين جنس فقط دارای يك گونه منحصر به فرد ميباشد. گل‌ها به رنگ زرد، پرپر با برگ‌‌هائی به رنگ سبز چمنی و معمولاً در فروردين و ارديبهشت ماه شكوفا می‌شوند. در برخی از واريته‌ها كه گل پرپر دارند برگ‌ها ابلق می‌باشند. از نظر تزئينات در سطوح كوچك و بزرگ به صورت تك درختچه‌ای يا توده‌ای و هم‌چنين به عنوان ديواره سبز كشت ميشوند. اين گياه در محل‌های نيمه سايه به خوبی رشد و نمو می‌كند و در آفتاب شديد گل‌های آن زود پژمرده می‌گردند. ازدياد آن توسط جدا كردن پاجوش‌ها، تقسيم بوته، قلمه خشبی يا برگ‌دار انجام می‌گيرد.

23- گوجه گل‌پرپر (Prunus  triloba  var:plean) :

اين گياه بومی سرزمين چين بوده و در سال 1315 به ايران وارد شده است. اين گياه دارای گل‌های سفيد و سرخ پرپر می‌باشد كه در اوائل بهار شكفته می گردند.

24- گل يخ (Chimonanthus  fragrans) :

اين گياه از خانواده كاليكانتاسه (Calycanthaceae) و بومی ژاپن می‌باشد. درختچه‌ای است كه به ارتفاع 4 متر هم می‌رسد. معمولاً گل‌ها قبل از باز شدن برگ‌ها در زمستان شكوفا می‌شوند و رنگ آن‌ها ليموئی كم‌رنگ و معطر است. اين گياه دو واريته معروف دارد كه گل‌های آن درشت، به رنگ سفيد و يا زرد خالص است. معمولاً محل‌های آفتابی را ترجيح می‌دهد. از نظر تزئينات به صورت تك درختچه يا توده‌ای در فضاهای بزرگ كاشته می شود. ازدياد آن‌ها توسط خوابانيدن شاخه و كاشت بذر صورت می گيرد. گل‌های آن به واسطه داشتن عطر دلپذير بيشتر برای گل‌ بريده مصرف دارد.   

25- هلو گل پرپر(Amygdalus  percica plene) :

درختچه‌ای زينتی است كه درنواحی گرمسير در اسفند ماه و در مناطق سردسير در فروردين ماه گل‌ها ظاهر می‌گردند. گل‌ها سفيد، صورتی يا سرخ رنگ هستند. و اين درختچه به مقدار فراوان گل می‌دهد. اين گياه برای تزئين باغ‌ها، منازل و باند‌های گل‌كاری به صورت تك درخت كاشته می‌شود. انواع ديگری از گونه‌های اين جنس از لحاظ گل‌كاری و تزئينات به صورت پرپر و زينتی وجود دارند كه همانند دو گونه فوق در تزئينات به كار برده می‌شوند.

26- مورد(.Myrtus Communis L):

درختچه‌ای هميشه سبز و معطر . با پوست سبز و شاخه‌های فراوان، به ارتفاع 3 تا 4 متر. برگ‌ها متقابل، ساده به طول 3-1.5 و به عرض 1-0.7 سانتی‌متر ، تخم مرغی- سرنيزه‌ای نوك تيز، چرمی ، به رنگ سبز شفاف و درخشان، بدون رگبرگ. گل‌ها سفيد،با پرچم‌های فراوان، منفرد يا خوشه‌ای، ميوه سته به حالت رسيده سياه رنگ. درختچه‌ای هميشه سبز و بسيار زيبا كه اغلب گرما پسند بوده و در مناطق گرمسيری ايران و بندرت در نواحی معتدله و معتدله گرم می‌رويد. درختچه‌ای است كه اغلب جنبه تقدس داشته و در كنار زيارتگاه‌ها و پرستشگاه‌های مذهبی نيز كاشته می‌شود. عطر زيبا و دل‌انگيز برگ‌های آن جلو‌ه‌ای خاص به اين درختچه داده است. پراكندگی جغرافيايی اين گونه در ايران نسبتاً وسيع و اغلب در استان‌های گرمسيری جنوب و مركز ايران می‌رويد و علاوه بر ايران در افغانستان، پاكستان و مناطق مديترانه‌ای نيز می‌رويد.

27- نيلك(Amorpha fruticosa .L) :

درختچه‌ای كوتاه، به ارتفاع 1 تا 2 متر. با پوست قهوه‌‌ای تيره، با تاج نامنظم، هرس‌پذير، خزان كننده. برگ‌ها شانه‌ای فرد، با برگچه‌های متعدد، 50-10 جفت برگچه‌ای، برگچه‌ها به طول 4-2 و به عرض  3-1-0.5 سانتی‌متر، مستطيلی - تخم مرغی يا مستطيلی - بيضوی نوك‌‌دار، دمبرگچه كوتاه دار. گل‌ها كوچك در گل‌آذين خوشه‌ای انتهايی يا پانيكول سنبله مانند، بنفش تيره. ميوه نيام كوتاه.منشأ آن شمال آمريكا است و در سال‌های اخير به ايران وارد شده است. در نواحی مركزی ايران قابل كاشت می‌باشد سرما و خشكی هوا را به خوبی تحمل میكند.گل‌های خوشه‌‌ای بنفش تيره آن در اوايل بهار زيبايی خاصی دارد، ليكن در پايان گلدهی سرسبزی آن بيشتر جلب توجه می‌كند. 

28- وايگليا (Weigelia= Diervilla) :

اين گياه درختچه‌ای زيبا از خانواده كاپری فولياسه و در اوائل قرن 18 از خاور دور به اروپا برده شده و دارای گونه‌های متعددی است. دورگ شده آن‌ها از نظر تزئينات كاربرد بسياری دارد ازجمله:

1- وايگليای صورتی(W.Amablis= D. Florida) :اين درختچه زيبا بومی سرزمين چين شمالی است و گل‌های آن صورتی كم‌رنگ می‌باشد، گل‌های آن در اواخر ارديبهشت ماه شكوفا می‌گردند.

2- وايگليای سرخ (W.Rosea= D. Rosea) :گل‌های‌ آن سرخ‌رنگ بوده و در اوائل ارديبهشت ماه شكوفا می‌شوند. برگهای آن نيز تيره‌تر از گونه فوق می‌باشد. به طور كلی اين گياه در انواع خاك‌ها رشد و نمو كرده و محل‌های نيمه سايه را نيز دوست دارد. ازدياد اين گياه توسط قلمه سبز و خشبی، جدا كردن پاجوش‌ها، خوابانيدن شاخه‌ها صورت می‌گيرد.

29- ياس:

آنچه كه تحت عنوان ياس مورد بحث و گفتگو است، همگی از خانواده اولئاسه(Oleaceae) و دارای تعداد زيادی جنس، گونه و واريته می باشد. برخی از آن‌ها به نام ياس يا ياس خوشه‌ای، ياس ايرانی، ياس پرپر، ياس سفيد و... ناميده می‌شوند، در اين قسمت تعدادی از آن‌ها معرفی می‌شوند.

ياس زرد (Forsithia) : 

اين گياه درختچه‌ای است كه گل‌های آن قبل از ظهور برگ‌ها شكوفا شده و در تمامی خاك‌ها به خوبی رشد و نمو می‌كند. اين جنس دارای گونه‌های متعددی است از جمله:

1- ياس زرد مجنون (F. Suspensa) :

اين درختچه بومی چين و ژاپن می باشد. شاخه‌های آن آويزان و باريك و معمولاً قوسی شكل و خوابيده‌اند. اگر شاخه‌های آن با خاك تماس يابد ريشه‌های فرعی نابجا توليد كرده و نهال جديدی را به وجود می‌آورد، هرگاه در كنار درخت ديگری كاشته شود از ان بالا می‌رود. گل‌های آن در مناطقی با زمستانی سرد در اوائل بهار به رنگ زرد طلائی در تمام طول شاخه‌ها شكوفا مي شوند. در مناطقی كه زمستان‌های سرد وجود ندارد گياه به طور نامنظم گل داده كه زيبائی خاصی به همراه دارند.

دورگ‌هائی از انواع گونه‌‌های ياس زرد به دست آورده‌اند(F.Intermedia (F. SXF. Viridissima) كه در برخی از آن ها برگ‌ها پهن با كرك‌های ريز می باشند، گل‌های آن زرد طلائی بسيار قشنگ است. ازدياد اين گياه توسط قلمه برگ‌دار و قلمه خشبی بدون برگ، خوابانيدن شاخه‌ها صورت می‌گيرد. اين گياه نياز به محل‌های آفتابی و سايه ‌‌آفتاب داشته و برای تزئين سطوح بزرگ، كوچك بطور تك بوته‌ای يا توده‌ای از نظر تركيب رنگ همراه با به ژاپنی به كار می رود. همچنين كنار ديوارها، داربست‌ها، باند‌های وسيع گل‌كاری در خيابان‌ها، بلوارها، پارك‌ها با طرح‌هائی تزئينی كاشته می‌شوند. در برخی موارد به عنوان چپر مورد استفاده قرار می‌گيرد.

2-ياس خوشه‌ای (Syringa):

اين گياه به صورت درختچه‌ يا درختانی پاكوتاه است. به طور كلی به نام ياس خوشه‌ای معروف و بومی عربستان و رومانی می‌باشد. برگ‌های آن غير دائمی و گل‌های آن به رنگ سفيد، بنفش، صورتی  و قرمز تند می باشند. گل‌ها با عطر دلپذير در اواخر فروردين و ارديبهشت شكوفا می‌گردند، برخي از آن‌ها پرپر و برخی كم پر می‌باشند.

ياس خوشه‌ای دارای واريته‌های مختلفی مانند: ياس پرپر(S.Vulgaris var: plena)ياس بنفش(S.V. violaceae) ياس سفيد (S.V. var: alba) است و به طور كلی محل‌های آفتابی را دوست دارد. اين گياه از نظر تزئينات به صورت تك درختچه يا بصورت توده‌ای در فضاهای بزرگ، باند‌های خيابان‌ها و بلوارها كاربرد دارد. ازدياد ياس خوشه‌ای توسط پاجوش يا به صورت پيوند روی پايه برگ نو و زبان گنجشك (به طريقه پيوند شكمی) انجام می‌گيرد. همچنين از طريق خوابانيدن شاخه‌ها و قلمه‌های نيمه خشبی در برخی از گونه‌ها عمل تكثير صورت می‌يابد.

ديگر از انواع ياس‌ها، ياس سفيد (Jasminum officinalis) است كه بومی چين و هندوستان می باشد. گل‌های آن سفيد، معطر و از خرداد الی مهر ماه ظاهر می‌گردند.

ياس رازقی (J.Sabac var. trifoliate): درختچه‌ای با ساقه‌های رونده است كه در سرزمين اصلی خود هندوستان به طول 3 الی 4 متر می‌رسد. دو جنس اخير نسبت به سرما حساس و لازم است زمستان در گلخانه‌ يا محل‌های گرم نگاهداری شوند. از اين جهت اكثراً در گلدان پرورش داده می‌شوند.

درختچه‌ای هميشه سبز يا تقريباً هميشه سبز، بسيار پرشاخه، با شاخه‌های نسبتاً ايستاده و رو به بالا، به ارتفاع 1.5 تا 2 متر. برگ‌ها مركب، سه، پنج و يا به ندرت هفت برگچه‌ای، برگچه‌ها تخم مرغی يا بيضوی تا مستطيلی، نوك كند يا نوك تيز، با سطح فوقانی سبز تيره و سطح تحتانی كم رنگ‌تر. گل‌ها زرد، لوله‌ای، با لوله‌ای به طول 1 سانتی‌مترو پهنكی به عرض 1.5-1 سانتی‌متر، در گل‌آذين گرزن انتهايی يا به صورت منفرد. اين درختچه‌ پرشاخه و سبز رنگ با گل‌های فراوان زرد رنگ خود زيبايی خاصی دارد. اغلب می‌توان آن را به صورت منفرد يا توده‌ای كاشت و گاهی نيز در پرچين‌ها از آن بهره گرفت. اين گونه علاوه بر ايران كه در ناحيه ايرانو - تورانی به صورت كاشته شده ديده می‌شود در افغانستان، غرب سينا، كوه‌های هيمالايا و هندوكش نيز می‌رويد

در باغ‌هاي ايراني، براي ايجاد محيطي آرام، خنك و پرسايه، چاره‌اي جز احداث جوي‌هاي آب در طول تمام باغ

در باغ‌هاي ايراني، براي ايجاد محيطي آرام، خنك و پرسايه، چاره‌اي جز احداث جوي‌هاي آب در طول تمام باغ نبوده است و معمولا اين جوي‌ها در تقاطع‌ها به حوضچه تبديل مي‌شدند. آب از جوي‌ها كه اغلب از حوضخانه عمارت باغ آغاز و در فاصله‌هاي منظم با استفاده از شيب طبيعي زمين با تكرار آبشارها به داخل حوضچه‌ها روان مي‌شد.

آب‌نما كه از ضروري‌ترين عناصر ايجاد باغ محسوب مي‌شد، بيشتر در مقابل عمارت باغ احداث مي‌شد و بعد اصلي آن در جهت طول ساختمان و به شكل‌هاي مستطيل، مربع، چند ضلعي و دايره بود. گاهي در داخل عمارت‌هاي باغ‌هاي قديمي نيز آب‌نما ساخته مي‌شد كه در اصطلاح به آن محل، حوضخانه مي‌گفتند. ساكنان باغ در روزهاي گرم تابستان، به ويژه هنگام نيمروز، در كنار آب‌نما به آسايش مي‌پرداختند.

آب و روانشناسي

انسان مجموعه‌اي است پيچيده از روح و ذهن و جسم. همان‌گونه كه جسم آدمي به غذا نيازمند است، ذهن و روح او نيز طالب عناصري است كه به او آرامش ببخشد. در جامعه شهري كه ساختمان‌هاي بلند و خيابان‌ها و زندگي ماشيني همه جا را احاطه كرده است، جلوه‌هاي زيبايي و هنر، بهترين پناه براي روح خسته و آرامش‌طلب آدمي است.

امروزه در شهرها شاهد عناصري با بافت سخت مثل بتن و ... به جاي عناصر طبيعي (پوشش گياهي) هستيم. لذا بايد با به‌كارگيري عناصري كه بافت نرم دارند، گوشه عزلت و زيبايي فراهم كرد تا به روان انسان آرامش بخشيد. اين مكان‌ها مي‌توانند پارك‌ها و باغ‌هاي شهري باشند. آب يكي از اين عناصر به شمار مي‌رود و چه در حالت سكون و چه در حالت حركت نوازش‌دهنده روح انسان است. حركت و موسيقي آب، در جلوه‌گري بيشتر فضاي سبز نقشي در خور توجه دارد. مي‌توان آب را به صورت جويبار و چشمه براي نقاط آرام و بي سر و صدا و به صورت آبشار و فواره‌هاي بزرگ براي نقاط پرازدحام و شلوغ طراحي كرد.


آب و انعكاس

سطح آب ساكن، با انعكاس نور مانند آينه عمل مي‌كند و پديده هاي اطراف خود را با چرخش 180 درجه نمايش مي‌دهد،‌ هم‌چنين انعكاس پوشش گياهي در آب و تابش نور خورشيد روي گياهان آبزي موجود روي آب، تصوير زيبايي براي بيننده به وجود مي‌آورد. آب در حال حركت نيز منعكس‌كننده امواج نور در فضاست؛ مانند نوري كه از يك جويبار روان روي برگ درختان منعكس مي‌شود.

آب و تاثير آن در كاهش درجه حرارت و افزايش رطوبت:
آب در پارك‌ها و باغ‌ها به هر يك از صور مختلف، خود به نحوي در متعادل كردن درجه حرارت هوا،‌ تامين رطوبت نسبي براي گياهان و ايجاد طراوت، موثر است. مجموعه اين عوامل از يكنواختي و خشكي محيط مي‌كاهد.

طراحي آب در سبك‌هاي مختلف:
جذابيت آب از ديگر عناصر موجود در پارك بيشتر است. آب‌نما عنصري است كه اگر در پارك‌ها خوب و كامل طراحي شود. تركيب مناسبي ايجاد مي‌نمايد و اگر به طور صحيح مورد استفاده قرار نگيرد. باعث ضايع شدن شيوه طراحي خواهد شد. براي احتراز از بروز چنين مشكلاتي بايد با احتياط عمل كرد.

آب‌نماها را مي‌توان به دو صورت منظم يا غيرمنظم طراحي كرد.

منظم (Formal) _ منظور از طراحي منظم، دادن شكل كاملا هندسي به آب‌نماها و آبراهه‌هاست. اين نوع آب‌نماها وقتي در يك چشم‌انداز كه به شيوه منظم طراحي شده است، قرار گيرند، بهترين نماي خود را نشان مي‌دهند. اشكال به حالت قرينه و كلاسيك به كار مي‌روند. چشمه‌ها و مجسمه‌ها شكل مشخصي دارند و مواد به كار رفته، سنگ و بتن‌هاي صاف و منظم است. البته از فايبرگلاس هم در اندازه‌هاي دلخواه و به فرم منظم مي‌توان استفاده كرد. آب‌نماهاي منظم وقتي كه داراي لبه برجسته باشند، جذابيت بيشتري دارند. چرا كه نشستن روي لبه برجسته استخر جالب است و از طرفي براي كودكان امنيت دارد. در باغ‌ها و پارك‌هاي كوچك شهري، بهتر است كه آب‌نما به شيوه منظم طراحي شود.
غيرمنظم (Informal) - آب‌نماهاي غيرمنظم مي‌تواند از اجسام قالب‌ريزي شده و ظروف با اشكال غيرهندسي و خيالي و يا سنتي ساخته يا به فرم آزاد با پيروي از آبگيرهاي طبيعي طراحي شود. در اين صورت آب‌نماها داراي گوشه‌هاي راست و ديوارهاي عمودي و حاشيه‌هاي منظم و دست‌ساز نيستند. يا دست كم در ظاهر اين طور به نظر مي‌آيند. براي ساخت آنها، بيشتر از سنگ و خاك و گياهان بومي استفاده مي‌شود. براي ايجاد آب‌نماهاي طبيعي بايد فضاي كافي وجود داشته باشد. پس از مشخص شدن سبك طراحي پارك، مساحت و فرم استفاده از آب (جاري - ساكن) تعيين مي‌شود. وسعت كل آب بستگي به مساحت پارك و شرايط اقليمي منطقه دارد.

در مناطقي كه آب و هواي خشك دارند، بايد پرش آب (فواره، آبشار) بيشتر باشد. در صورتي كه براي آب و هواي مرطوب، ريزش و پرش آب حتي‌الامكان بايد كمتر شود. در مناطقي مثل تهران بهتر است حدود 25درصد از مساحت كل پارك به آب و آب‌نماها اختصاص داده شود.

برحسب شرايط، توپوگرافي زمين و هدف‌هايي كه از ايجاد آب‌نما وجود دارد، اشكال مختلفي از آن ساخته مي‌شود. شكل و تعيين محل آب‌نما خود بستگي به موقعيت زمين و هماهنگي با ديگر عوامل باغ‌، هم‌چنين سليقه و ابتكار طراح دارد.

استخر

استخر شنا در باغ‌هاي خصوصي احداث مي‌شود و در پارك‌هاي عمومي، استخرها نقش آب‌نما را دارند و در بعضي موارد، براي بازي از آنها استفاده مي‌شود. مانند استفاده از قايق‌هاي موتوري و پايي. اين‌گونه استخرها در اوايل قرن بيستم به شكل مستطيل، بيضي يا به اشكال هندسي منظم ساخته مي‌شدند.
در قرن حاضر، در طرح اين‌گونه استخرها تجديدنظرهايي شده و اشكال هندسي نامنظم با خصوصيات بهاشتي بيشتر، تزيينات نوري و توليد امواج در آب‌، تفنن خاصي را به همراه آورده است. به طوركلي عمق استخرها برحسب موارد استفاده و سن استفاده‌كنندگان، متغير است. براي احداث استخر ابتدا مكان مناسبي در نظر گرفته مي‌شود. اين مكان بايد از هر نظر براي بازديدكنندگان جاذبه داشته باشد. علاوه بر آن روباز و آفتابگير و حتي‌المقدور كم‌شيب باشد.

آب‌نما

حوضچه‌ها يا حوض‌هاي كم‌عمق كه اغلب در آنها فواره‌هاي متعدد و چراغ‌هاي رنگين تعبيه مي‌شود به آب‌نما معروف هستند. عمق آنها تا 60 سانتي‌متر است و برحسب شكل و فرم طراحي شده، با مصالح ساختماني مختلف ساخته مي‌شوند. گاهي در كناره آنها از لكه‌هاي گل‌كاري يا جعبه‌هاي گل استفاده مي‌كنند. مي‌توان در داخل يا كنار آلاچيق‌ها آب نماهاي كوچكي احداث كرد.

چشمه

با استفاده از خصوصيات طبيعي، چشمه‌هايي را در پارك‌ها و باغ‌هايي كه به شيوه طبيعي و كلاسيك احداث شده‌اند، طراحي مي‌كنند. ايجاد چشمه‌هاي كوچك به طور مصنوعي به نحوي به لطافت و زيبايي فضاي پارك مي‌افزايد.

در صورت امكان مسير و حركت آب را به صورت كانال‌هاي زيرزميني درمي‌آورند تا از يك نقطه به صورت مظهر ظاهر شود. حوضچه كوچكي نيز در كنار مظهر ايجاد مي‌كنند تا حالت طبيعي به چشمه بدهند. چشمه‌ها را بايد با توجه به انواع طبيعي آن، با جريان تند يا ملايم، با در نظر گرفتن وضع توپوگرافي زمين با سرعت كم يا زياد آب طراحي كرد.


بركه‌ها يا باغچه‌هاي آبي

احداث بركه بر تلطيف هواي پارك و زيبايي آن بسيار موثر است. بركه به اشكال منظم و غيرمنظم با اعماق مختلف در نزديكي منطقه جنگل‌كاري،‌ در وسط پارك يا در كنار سطوح گل‌كاري وسيع ساخته مي‌شود. براي اين منظور در قطعه موردنظر خاك‌برداري‌هايي با اعماق مختلف و اشكال نزديك به حالت طبيعي انجام مي‌دهند. براي تامين آب بركه از كانال‌هايي آب را به آن وارد مي‌كنند كه اين كانال‌ها مي‌توانند جنبه تزييني داشته باشند و به صورت آبشار و جويبار طراحي شوند. در بركه‌ها ضمن اينكه آب راكد است متحرك هم هست تا گياهان از موهبت طبيعي ساخته شده به دست بشر برخوردار شوند. گياهاني كه در داخل يا نزديك بركه كاشته مي‌شوند بايد با خطوط و گل‌هاي تزييني منطقه هماهنگي داشته باشند.

گياهان آبزي، با اشكال متنوع و رنگ سبز برگ‌هاي خود، مناظر زنده‌اي به باغچه‌هاي آبي داده و به آن حالت طبيعي مي‌دهند. مهم‌ترين خاصيتي كه گياهان آبزي در باغچه‌هاي آبي دارند، توليد اكسيژن و افزايش رطوبت هواست كه در خنك كردن هواي منطقه نقش مهمي دارد. گياهاني نظير آلاله آبي و نيلوفر آبي با برگ‌هاي خود سطح آب را مي‌پوشانند و ايجاد سايه مي‌كنند كه به خودي خود باعث مي‌شود آب در فصل تابستان زود گرم نشود.


آبشار و جويبار
آبشارها و جويبارهاي طبيعي هميشه براي مردم جذابيت خاصي داشته‌اند. امروز طراحان توانسته‌اند با الهام از زيبايي‌هاي طبيعي و از جمله آبشارها و جويبارها، در پارك‌ها و باغ‌ها گوشه‌هايي از طبيعت را تا حد امكان بيافرينند. ارزش وجودي آنها به جنبه‌هاي زيبايي‌شناسي آنها محدود نمي‌شود، بلكه در تلطيف هوا و مطبوع ساختن فضا موثرند. جويبار را مي‌توان طوري طراحي كرد كه دو عمل آبياري و حركت آب هم‌زمان انجام شود.

فواره‌ها

فواره تنها نمايشي از زيبايي آب نيست، بلكه در روزهاي خشك و گرم تابستان، رطوبت هوا را افزايش مي‌دهد و فضاي دلپذيري فراهم مي‌سازد. خلاف تصور همگان،‌ فواره‌ها الزاما مصرف‌كننده آب نيستند. مي‌توان به وسيله يك پمپ شناور، آب استخر يا حوضچه را به گردش درآورد. فواره‌ها به سه گروه اصلي تقسيم مي‌شوند:

1- فواره‌هاي پرتابي (Spray) 2- فواره‌هاي ريزشي (Spill) 3- فواره‌هاي جهنده (Splash).
در مناطقي كه در معرض وزش باد قرار دارند، استفاده از فواره‌هاي كوتاه و نيرومند مناسب‌تر است. ارتفاع فواره‌ها نبايد بيش از فاصله منبع فواره تا لبه استخر باشد. بر پايه يك قانون تجربي، قطر استخر يا حوضچه آب، بايد دست كم دو برابر ارتفاع آب فواره باشد. اگر سر فواره‌ها پايين‌تر از سطح آب تعبيه شود، زيبايي بيشتري دارد. مگر اينكه از اشكال و مجسمه‌هاي خاصي براي ايجاد فواره استفاده شود.

براي نمايش فواره‌ها در شب از چراغ‌هايي در زير محل ريزش آب استفاده مي‌كنند كه بايستي با اصول نورپردازي در آب مطابقت داشته باشد. تابش نور از پايين به بالا و تنظيم ميزان آن، باعث انعكاس حركات آب در محوطه اطراف و روي شاخ و برگ گياهان مي‌شود و زيبايي خاصي به محيط مي‌بخشد. در صورت وجود گياهان آبزي يا ماهي در استخر، بايد در نصب فواره‌ها دقت شود. براي نيلوفرهاي آبي تلاطم سنگين آب مضر خواهد بود. اما اكسيژن فراوان حاصل از آب فواره‌هاي بلند براي ماهي‌ها مفيد و مطلوب است.

طبقه بندی فضاهای سبز موجود در شهر

طبقه بندی فضاهای سبز موجود در شهر

کاربردها و نوع فضاهای سبز شهری معیارهایی برای طبقه بندی هستند که مانند صورت برداری کلی موجب شناخت دقیق دارایی سبز شهر خواهد شد. بدین ترتیب خواهیم توانست پارکها و باغچه های میادین ، باغچه های محلی ، فضاهای سبز مخصوص - از قبیل فضاهای مجهز به وسایلی بری کمپینگ ، باغ وحش و قبرستان  - فضاهای سبز وایسته به مدارس ،دانشگاهها ،شهرکها و مجتمع های مسکونی ، درختکاری های ردیفی و فضاهای سیز منظره ای را تشخیص دهیم .

 

به نظرمی رسد این طبقه بندی به دلیل اینکه اغلب فضاهای سبز در ان واحد چند وظیفه راایفا می کنند ،مشکل و پیچیده است . برای حل این مساله مطالعه ای عمیق در باره گونه شناسی فضاهای سبز ،توسطموسسه تجهیز و شهرسازی منطقه پاریس و حومه (L.AU.R.L.F) صورت گرفته که در ان پنج کاربرد ساده مشخص شده است:

1. گردش

2. استراحت

3. بازی

4. گلکاری

5. ورزش

 

بنابراین هر فضای سبز می تواند ترکیبی از 1و2و3و4و5 کاربرد داشته باشد :بدین ترتیب فضاهای سبز 32 گونه خواهند بود.

 

منبع:[فضای شهری ، طراحی ، مدیریت ، ااجرا]

عملیات کاشت چمن :

چمن را در خاکی نه چندان سنگین و نه خیلی سبک کشت می کنند. یک خاک عمیق و حاصل خیز و عاری از بذر علف هرز برای چمن کاری مناسب است. جهت کاشت چمن ابتدا خاک را بیل زده، بعد از چند روز کلوخ ها را خرد و سنگ ریزه ها و باقی مانده های گیاهی را از خاک خارج  می کنیم تا سطح خاک کاملاً صاف شود. این کار را با کمک یک تخته و یا آسان تر با گرداندن یک بوم غلطان سبک روی خاک انجام می دهیم. در تهران بهترین فصل بذر کاری چمن ها در اواخر شهریور ماه است، اما می توان چمن ها را در اردیبهشت ماه نیز کشت و کار کرد. میزان بذر در هر متر مربع بسته به نوع چمن متفاوت است. چمن های درشت مثل لولیوم را باید 50 گرم و چمن های ریز مثل پوآ را 20 تا 30 گرم برای هر متر مربع در نظر گرفت. بذر را باید یکنواخت در سطح خاک پخش کنیم و به کمک یک شن کش کمی سطح خاک کشت شده را زیر و رو کنیم، به طوری که فقط چند میلی متر خاک روی بذر ها را بپوشاند و بذر چمن با سطح خاک مخلوط شود،     سپس روی آن حدود 1 تا 2 سانتی متر کود پوسیده دامی سرند شده و یا خاک برگ سرند شده می پاشیم. البته باید در نظر داشته باشیم که اگر خاک یا کود زیادی روی بذر چمن بپاشیم، سبز شدن چمن به تأخیر خواهد افتاد و یا چمن اصلاً سبز نخواهد شد.  بحرانی ترین دوران چمن کاری بعد از کشت بذر و قبل از سبز شدن آن است. در این دوره باید چمن را هر روز آبیاری کنیم و در هنگام آبیاری مراقب باشیم تا خاک سفت نشود و بذر نیز شسته نشود. در مراحل بعدی نیز چون چمن به آبیاری منظم نیاز دارد آن را روزانه آبیاری می کنیم زیرا آبیاری روزانه چمن باعث می شود تا برگ ها طراوت بیشتری یابند.  میزان آب مورد نیاز چمن بستگی به عوامل متعددی از قبیل: نوع خاک، میزان رطوبت هوا، میزان بارندگی، حرارت محیط، نوع چمن و ... دارد.

معمولاً چمن ها را در هنگامی که از شدت گرمای روز کاسته می شد و یا اوائل صبح آبیاری می نمودند.  پس از چند روز که چمن ها سبز شدند و ارتفاع آن ها به سه الی چهار سانتی متر رسید بار دیگر غلطک سبکی روی آن می زنیم تا ریشه گیاه جوان کاملاً با خاک تماس پیدا کرده و تولید ریشه های زیاد تری نماید. پس از این که چمن تا اندازه ای رشد کرد و ارتفاع آن به 5 الی 6 سانتی متر رسید، چمن را کوتاه می کنیم. چیدن چمن ها به منظور جلوگیری از به گل رفتن و یکنواخت و پر پشت شدن آن ها صورت می گیرد. چمن ها را با قیچی یا ماشین چمن زنی به کرات کوتاه می نمایند. ماشین های چمن زنی که در منطقه استفاده می شدند از نوع موتوری بودند. آن چه که در چمن کاری حائز اهمیت است جلوگیری از تراکم خاک می باشدکه نفوذپذیری آن در چمن کاری مسطح، در شیب ملایم و شیب تند متفاوت می باشد.

در فصل پائیز یا در فصل بهار، چمن را کود پاشی می نمایند. میزان ازت مورد نیاز سالیانة چمن حدود 30 گرم در متر مربع، میزان فسفر و پتاسیم به میزان هر یک 15 گرم در متر مربع می باشد. از آن جایی که کود های مختلف از نظر در صد عناصر کودی با هم دیگر متفاوت می باشند، با در نظر گرفتن درصد این عناصر در کود ها مقادیر آن ها حساب شده و به زمین چمن کاری داده می شوند.

برای کاشت قطعات چمن بریده شده، قبل از کاشت، زمین مورد نظر را همانند زمینی که برای بذر کاری آماده می کنیم، تهیه می نماییم. برای آن که ریشه ها بتوانند در آغاز با خاک تماس بیشتری یافته و در خاک نفوذ کنند یک لایه از سطح فوقانی خاک را به وسیله شن کش یا هر وسیلة دیگر نرم و آماده می کنیم. سپس قطعات چمن آماده را در کنار یکدیگر قرار می دهیم، به گونه ای که بین قطعات فاصله ای وجود نداشته باشد و یا به عبارت دیگر همانند آجر چینی در یک ساختمان که آجر ها در یکدیگر قفل و بست می شوند انجام می دهیم. نحوة قرار دادن قطعات در کنار هم را به گونه ای در نظر می گیریم که ارتفاع آن ها در همه سطوح یکسان، و از شیب معین و مشخصی بر خوردار باشند. برای این که قطعات کاملاً به هم بچسبند به کمک لبة بیل آن ها را کمی فشار داده به هم نزدیک تر می کنیم.

هنگامی که قسمتی از سطح زمین پوشیده از چمن شد به وسیله یک غلطک سبک، کمی آن ها را کوبیده و آبیاری می کنیم. روز بعد، پس از کاهش رطوبت، مقداری خاک غربال شده و نرم روی چمن می پاشیم تا اگر شکاف هایی وجود داشته باشد آن ها را پر نماید. گاهی یک یا دو بار عمل غلطک زدن را در چند هفتة اول انجام می دهیم.

چمن علاوه بر ایجاد پوشش سبز، در انواع تزئینات داخل پارک ها و فضاهای سبز منطقه به صورت قسمتی از طرح های تزئیناتی به کار می رود. لذا متخصصین بر حسب نوع طرح، سلیقه و همچنین وضع درختان یا سطح چمن کاری شده، از سنگ ها یا تخته سنگ هایی برای ایجاد محل عبور در فضای چمن استفاده کرده اند.

گاهی هم در سطوح وسیع چمن کاری، بر حسب خصوصیات طرح در قسمت هایی از چمن، باغچه های همراه به گیاهان زینتی پا کوتاه و دائمی چون گل های رز،شمعدانی و ...  احداث کرده اند. همچنین در سطوح وسیع با ایجاد تپه ها یا برجستگی هائی، اشکال کوچکی از طبیعت سبز را پدید آورده اند و در روی آن به طور پراکنده تک بوته هائی غرس نموده اند.

 

عمل مبارزه با علف های هرز چمن از زمان تهیة زمین آغاز می شد، بدین معنی که در موقع تهیة زمین، کلیة ریشه های گیاهان هرز را هنگام شخم یا بیل زدن و سایر عملیات تهیة زمین به هر ترتیبی که ممکن بود از خاک خارج می نمودند و پس از سبز شدن چمن، دو تا سه مرتبه علف های هرز را وجین می نمودند. به طور کلی بذور علف های هرز و خودرو، توسط آب، کودهای دامی، باد و آلوده بودن بذر چمن انتشار میابند و پس از مدت کوتاهی گاهی هم زمان با رشد بذور چمن موجب تخریب و نابودی چمن می شوند.

علف های هرز چمن بر دو نوع می باشند:

1-  گیاهان هرزی که یک ساله بوده و اگر از دانه بستن آن ها جلوگیری می شد از بین می رفتند. چیدن مکرر چمن ها از دانه بستن علف های مزبور جلوگیری می نمود.

2-    نباتات هرز دائمی بر دو نوع بودند:

- نباتاتی با ریشه های عمقی مانند گل قاصد که حتماً باید با دست کنده می شدند و یا به وسیلة مواد شیمیایی از بین می رفتند.

- نوع دیگر، دارای ریشه های افشان بودند(مانند مینا چمنی) که با آن ها با علف کش های انتخابی مبارزه می نمودیم.

اما بعضی از گیاهان خانوادة گرامینه از گیاهان هرز محسوب می شدند و آن ها را با چاقو ریشه کن می نمودیم و یا چمن ها را کوتاه چین می کردیم تا مرکز نموی این گیاهان قطع شده و از بین می رفتند.

در کل در برنامة مسؤلین در نظر گرفته شده بود که علف های هرز موجود در چمن و پارک ها و فضاهای سبز منطقه قبل از به گل نشستن از زمین خارج و ریشه کن شوند. زیرا پس از گل و تخم بستن، تخم های رسیده مجدداً پراکنده شده و آلودگی مجدد را پدید می آوردند.

 

عمده ترین بیماری چمن نوعی قارچ به نام زنگ است که معمولاً در روزهای گرم تابستان و هنگامی که رطوبت خاک زیاد است بروز می نماید، بیماری مزبور موجب می شود چمن قطعه قطعه به رنگ زرد در آمده و سوخته جلوه نماید، همچنین برخی از بیماری های قارچی خاکزی در اثر رطوبت زیاد خاک، آبیاری زیاده از حد، یا فقدان زه کشی موجب پوسیدگی و زردی و خشکیدگی چمن می گردند. برای مبارزه با زنگ چمن از علف کش زینب استفاده می شود که خوشبختانه به علت رسیدگی و تدبیر صحیح مسؤلین، گیاهان و چمن های منطقه دچار هیچ بیماری و مشکلی نمی باشند

http://www.landscapedesign.blogfa.com/ منبع:

استفاده از گیاهان دارویی در فضای سبز شهری

در کشور ایران اقلیمهای متفاوتی وجود دارد، بنابراین تنوع گیاهان دارویی آن نیز زیاد است. بکارگیری این گونه ها در فضای سبز تنوع گونه ها و اکوتیپ ها (از نظر رنگ، فرم، اندازه و سازگاری) را دو چندان می کند و ضریب اطمینان موفقیت طرح و انعطاف طراحی بیشتر می شود. وجود گیاهان دارویی در فضای سبز نشانه ای از توانایی اقلیمی و احوال فرهنگی منطقه است.

چکیده در کشور ایران اقلیمهای متفاوتی وجود دارد، بنابراین تنوع گیاهان دارویی آن نیز زیاد است. بکارگیری این گونه ها در فضای سبز تنوع گونه ها و اکوتیپ ها (از نظر رنگ، فرم، اندازه و سازگاری) را دو چندان می کند و ضریب اطمینان موفقیت طرح و انعطاف طراحی بیشتر می شود. وجود گیاهان دارویی در فضای سبز نشانه ای از توانایی اقلیمی و احوال فرهنگی منطقه است. با توجه به اینکه برای رسیدن به استانداردهای بین المللی فضای سبز سرانه، به فضای سبزی با چند برابر سطح موجود نیازمندیم، سطح فضای سبز لازم چند برابر خواهد بود و با وارد کردن گیاهان دارویی در فهرست گیاهان مناسب برای فضای سبز جامعه گیاهان دارویی گسترش قابل توجهی پیدا می کند. با کشت گیاهان دارویی در فضای سبز بخشی از هزینه های ریالی قابل بازیافت است و با توجه به نزدیکی این مکانها به مراکز صنعتی و تجاری هزینه حمل و نقل نیز کاهش می یابد. کاشت گیاهان دارویی در فضای سبز امکان آشنایی و افزایش آگاهیهای اجتماعی، نسبت به گیاهان دارویی را فراهم می کند. اختصاص فضای سبز محیطهای آموزشی به کشت گیاهان دارویی، زمینه برای تحقیق در جنبه های مختلف گیاهان دارویی را ممکن می سازد و سازگاری این گونه ها را معلوم می کند. یکی از راههای بسیار مؤثر در کنترل فرسایش خاک، بر جای گذاشتن بقایای گیاهان دارویی قبل از آیش است. بنابراین گیاهان دارویی در ارائه خدمات بوم شناختی نیز بسیار توانمند هستند. برخی گیاهان دارویی دارای حدود تحمل نسبتاً خوبی به شوری، خشکی، قلیایی بودن خاک، تشعشع شدید خورشید، شرایط ماندابی، هرس شدید و ...هستند. مقدمه منظور از فضای سبز شهری، نوعی از سطوح کاربری زمین شهری با پوشش های گیاهی انسان ساخت است که هم واجد بازدهی اجتماعی و هم واجد بازدهی اکولوژیک باشند. فضای سبز شهری از دیدگاه شهرسازی در بر گیرنده بخشی از سیمای شهر است که از انواع پوشش های گیاهی تشکیل شده است و به عنوان یک عامل زنده و حیاتی در کنار کالبد بی جان شهر، تعیین کننده ساخت مرفولوژیک شهر است. بنابراین دارایی سبز یک شهر، صرف نظر از فضای سبزی که توسط شهرداری اداره می شود، از مجموع فضای سبز خصوصی، فضای کوچک دارای گیاهان خودروی و زمین های متعلق به دولت تشکیل می شود. رشد صنعت و افزایش جمعیت در شهرها، به ساخت و سازهای سودگرایانه منجر شده است. این ساخت و سازها به مسائل و تامین حداقل نور و هوا در مناطق شهری توجهی نداشته است. از سوی دیگر، ضرورت ایجاد کاربری های جدید شهری، برای پاسخگویی به نیازهای روزافزون و اسکان جمعیت به تدریج باعث کاهش سهم فضای سبز و باغهای شهری شده است و در نتیجه موجب آلودگی محیط زیست شده است. فضاهای سبز شهری به عنوان ریه های تنفسی شهرها به شمار می روند و در شهرها افزون بر عمل کرد های زیبایی شناختی، اجتماعی و ساخت کالبدی شهر، روی تعدیل دما، افزایش رطوبت نسبی، لطافت هوا، کاهش آلودگی صوتی، افزایش نفوذ پذیری خاک، کاهش سطح ایستایی، بهبود شرایط بیوکلماتیک در شهر و جذب گرد و غبار تاثیر دارند پوشش گیاهی یک منطقه در حقیقت از یکایک گونه های گیاهی موجود در آن تشکیل شده است. وضعیت آب و هوایی و نوع خاک حدود گونه خاص را تعیین می کند. کیفیت محیط زیست شهری با امکانات و تاسیسات فضای سبز ارتباط مستقیم دارد. در ادوار گذشته در کنار توجه به تفرج روح و زیبایی، جنبه دارویی و اقتصادی کشت گیاهان در فضای سبز و باغها مدنظر بوده و در همه آنها از باغ معلق بابل مربوط به سالهای قبل از میلاد مسیح تا پردیسهای ایرانی مربوط به قرن پنجم میلادی ضمن رعایت جنبه های زینتی و هنری گیاهان کاشته شده، مصارف خوراکی، دارویی، صنعتی، دفع آفات و مانند آن مورد توجه جدی بوده است و در چهارچوب سنت و اصول، هیچ چیز بی مورد و یا تنها برای زیبایی وجود نداشته بلکه آنچه مفید و لازم بوده زیبا عرضه شده است. از جمله گیاهان دارویی که در احداث باغهای عمومی در ایران مورد استفاده قرار گرفته می توان از اقاقیا، بیدمشک، خرزهره، زوفا، سنجد تلخ، ریش بز، بابونه، گل انگشتانه، زرشک، ختمی، گل ساعتی، گل سرخ، گاوزبان، همیشه بهار، گلرنگ، زعفران و مانند آنها نام برد. در کشورهای دیگر گیاهانی مثل پدوفیل و ذغال اخته در فضای سبز کاشته می شده است. معمولا گیاهان دارویی در مدت کوتاهی، سطح خاک را فرا می گیرند و به علت سبزی و کوتاهی شان زیبایی خاصی را پدید می آورند. این گیاهان نسبت به مواد غذایی پر توقع نبوده و آب بسیار زیادی نیاز ندارند. همچنین برخی از آنها در برابر شوری خاک مقاومند و دوام و عمر طولانی و سازگاری و استقامت بالایی دارند. مزایای استفاده از گیاهان دارویی در فضای سبز : 1- افزایش تنوع در فضای سبز: در کشور ایران اقلیمهای متفاوتی وجود دارد بنابراین تنوع گیاهان دارویی آن نیز زیاد است. با توجه به سازگاریها و توانائیهای گیاهان دارویی که مورد اشاره واقع شد، بکارگیری این گونه ها در فضای سبز تنوع گونه ها و اکوتیپ ها (از نظر رنگ، فرم، اندازه و سازگاری) را دوچندان می کند و ضریب اطمینان موفقیت طرح و انعطاف طراحی بیشتر می شود. وجود گیاهان دارویی در فضای سبز نشانه ای از توانایی اقلیمی و احوال فرهنگی منطقه است، در حالیکه استفاده از گونه های انگشت شمار و غیربومی در فضای سبز شکنندگی اکوسیستم های احداثی را بهمراه دارد. 2- حفظ ژرم پلاسم گیاهان دارویی: چنانچه یک جامعه گیاهی به خاطر نجات از خطر انقراض مورد حمایت انسان قرار گیرد ناچار به زندگی در محدوده طراحی شده توسط انسان می شود. این محدوده ها شامل باغهای گیاهشناسی و فضای سبز و در بهترین حالات محیط های طبیعی قرق شده می شود. در این مجموعه ها، حفاظت انسان از گیاهان منجر به حذف پدیده های طبیعی مانند چرا، بیماری و آفت، سیل، آتش سوزی و خشکسالی، رقابت و مانند آن می شود. بنابراین طی نسلهای متوالی ژنهای مفید که عامل دوام موجود در مقابل این شرایط هستند از این نسلها حذف می شود. در مورد گیاهان دارویی، این عمل با برداشت گزینشی گیاهان دارویی سالم و قوی از طبیعت توسط انسان تشدید می گردد و در عوض فراوانی ژنهای غیرمفید که در شرایط طبیعی مرتباً تحت گزینش طبیعی و حذف قرار می گیرند. به نحو چشمگیری افزایش می یابد. به این پدیده رانده شدن ژنتیکی می گویند که هرچه جوامع گیاهی و جانوری محدودتر باشد، این پدیده با شدت بیشتری رخ می دهد. در نتیجه این رخداد علیرغم حفظ فرم ظاهری گونه، توانمندی های آن گونه در مقابل شرایط گزینشگر محیط طبیعی به شدت نقصان می یابد و در صورت راهیابی گونه به محیط طبیعی و یا کاهش حمایت انسان، جاندار به سرعت منقرض می گردد. راه جلوگیری از این خطر، توسعه همه جانبه جوامع گیاهی و جانوری در اقلیم های متنوع است. مروری گذرا بر کل مساحت پارکهای شهری، کمربندهای سبز و پارکهای جنگلی موجود و تنوع اقلیمی کشور نشان می دهد که سطح قابل توجهی از زمینهای قابل کشت در اقلیمهای گوناگون به احداث فضای سبز اختصاص یافته است. با توجه به اینکه برای رسیدن به استانداردهای بین المللی فضای سبز سرانه، به فضای سبزی با چند برابر سطح موجود نیازمندیم، سطح فضای سبز لازم چند برابر خواهد بود و با واردکردن گیاهان دارویی در فهرست گیاهان مناسب برای فضای سبز جامعه گیاهان دارویی گسترش قابل توجهی پیدا می کند که بعلت این گستردگی سطح و اقلیم، تعداد زیادی از عوامل طبیعی اثر خود را بر گیاه اعمال می کنند و علاوه بر آن برداشت از طبیعت هم کاهش می یابد. چنانچه در اثر اقبال عمومی، گیاهان دارویی به فضای سبز مدارس، منازل و داخل آپارتمانها و روی پشت بامها راه یابد، به انقلابی سبز در این زمینه دست خواهیم یافت. 3- جبران بخشی از هزینه ها: اختصاص منابع مرغوب آب و خاک به احداث فضای سبز که بواسطه رشد شهرهای بزرگ در اراضی درجه یک کشاورزی امری غیرقابل اجتناب گردیده است، سطح وسیع و در حال گسترش فضای سبز و هزینه های کاشت و داشت و کادر فنی و اجرایی احداث فضای سبز، بهای سنگینی است که شهروندان برای سلامت خود و محیط زیست باید پرداخت کنند، بهایی که صرفه جویی و گریز از آن، مخارج بهداشتی و هزینه های اجتماعی بسیار بیشتری ببار خواهد آورد. در دید کلان برآورد ارزشهای معنوی زیست محیطی، حفاظتی، تفریحی و مانند آن در فضای سبز نیاز به امکاناتی گسترده و تخصص هایی است که بتوان بر اساس آن به بیان ارزش واقعی پرداخت. این ارزشها برای اکثریت مردم بخوبی ارزش های ریالی قابل لمس نیست. با کشت گیاهان دارویی در فضای سبز بخشی از هزینه های ریالی قابل بازیافت است و با توجه به نزدیکی این مکانها به مراکز صنعتی و تجاری هزینه حمل و نقل نیز کاهش می یابد. نیاز آبی گیاهان بومی معمولاً کمتر از گیاهان غیربومی است که این امر صرفه جویی در مصرف آب آبیاری است. در این مسیر فرصت شغلی ایجاد می شود و داوطلبانی مانند فارغ التحصیلان کشاورزی و منابع طبیعی، محصلین مدارس، بازنشستگان و افراد عادی در قبال درصدی از سود می توانند مراحل دیگری از تولید مانند برداشت، جداسازی و خشک کردن گیاهان دارویی را انجام دهند. 4- تأمین اهداف آموزشی، تحقیقاتی و گردشگری: علیرغم سابقه طولانی استفاده از گیاهان دارویی و وجود انواع گیاهان دارویی در کشور متأسفانه درصد کمی از فرهیختگان جامعه و تحصیلکردگان علوم گیاهی، کشاورزی و منابع طبیعی با این گیاهان آشنا هستند و برای افزایش آگاهیهای اجتماعی، در این زمینه باید آموزش مسئولین و دولتمردان، مردم عادی و تحصیلکردگان از مقاطع دبیرستان تا دانشگاه و حتی متخصصین فضای سبز بصورت عمومی و رایگان صورت گیرد. کاشت گیاهان دارویی در فضای سبز امکان این آموزش را فراهم می کند. در کشورهایی مثل شیلی و هند افزایش نجومی و سالیانه سطح فضای سبز مرهون توجه به آموزش عمومی و مشارکت مردمی است. در امر پژوهش، گرچه افراد محدودی در امر کشت و کار گیاهان دارویی تخصص دارند، توسعه کمی شناخت گیاهان دارویی قدم گذاری در مراحل بعدی امر پژوهش را ممکن می سازد. اختصاص فضای سبز محیطهای آموزشی به کشت گیاهان دارویی، زمینه برای تحقیق در جنبه های مختلف گیاهان دارویی را ممکن می سازد و سازگاری این گونه ها را معلوم می کند. در شهرهایی که جاذبه های گردشگری دارند، وجود باغهای گیاهشناسی و فضاهای سبز دارای گونه های بومی کشور و گیاهان دارویی تأثیر بسزایی در جذب گردشگران متخصص بدان شهرها دارد. 5- کنترل فرسایش بادی: در مکانهایی که زمین به اختیار و یا از روی اضطرار بصورت آیش رها می شود و زمان آیش با وزش بادهای شدید و یا رواناب ناشی از بارندگی روبروست، یکی از راههای بسیار مؤثر در کنترل فرسایش خاک، بر جای گذاشتن بقایای محصول قبل از آیش است. بقایای محصولاتی مانند کرچک و ماریتیغال که تنها بذر آنها برداشت می شود، برای تأمین این هدف مناسب به نظر می رسد. همچنین استفاده از گیاهان دارویی چندساله مانند زوفا، اسطوخودوس و آویشن می توانند در کنترل فرسایش بسیار مؤثر باشند. بومادران استاندارد تحمل نسبتاً خوبی در مقابل چرای احشام دارد. کاشت گیاهانی مانند سنا، اکاسیا و اکالیپتوس در مجاورت کویر، موانع مناسبی در جلوگیری از پیشروی کویر هستند. خارشتر، کور و هندوانه ابوجهل با شیبهای تند بسیار سازگارند، بنابراین کشت آنها در زمینهای شیب دار می تواند عامل مهمی در حفظ خاک باشد. گیاهان دارویی نظیر اکالیپتوس جهت احداث بادشکن و جلوگیری از فرسایش بادی بسیار مؤثر هستند. بنابراین گیاهان دارویی در ارائه خدمات بوم شناختی نیز بسیار توانمند هستند. نکات مهم در بکارگیری گیاهان دارویی در احداث فضای سبز:  الف)سازگاری گیاه: هر گیاه دارای میدان اکولوژی خاصی است. یعنی بهترین میزان رشد آن در شرایط اقلیمی بخصوصی حاصل می شود. بررسی پوشش گیاهی بومی هر منطقه می تواند بعنوان راهنمایی مفید جهت انتخاب گیاهان باشد. گیاهان دارویی ایران بعلت اینکه عملیات اصلاحی روی آنها انجام نشده است. عموماً بصورت توده بومی هستند. بنابراین دامنه سازگاری (میدان اکولوژی) نسبتاً وسیعی دارند. سازگاریهای مطلوب گیاهان دارویی در طراحی فضای سبز شامل موارد ذیل می باشند. 1- تحمل خشکی، شوری و قلیایی بودن خاک: گیاهان دارویی مانند اقاقیا، اکالیپتوس، داتوره، سنجد، رزماری، اسطوخودوس، گل محمدی، کرچک (قرمز) و ختمی دارای حدود تحمل نسبتاً خوبی به شوری، خشکی، و قلیایی بودن خاک هستند. 2- تحمل تشعشع شدید خورشید: گیاهانی مانند رزماری، اسطوخودوس، بومادران، سانتولینا، اقاقیا و مورد در مجاورت سطوح آسفالت و سنگ فرش که انعکاس شدید تابش را باعث می شوند، مقاومت خوبی دارند در حالیکه بسیاری از گیاهان دیگر دچار خورشیدی شدن می شوند که منجر به تجزیه کلروفیل و نهایتاً مرگ گیاه می شود. 3- تحمل شرایط ماندابی: در مناطقی که سطح آب تحت الأرض بالاست گیاهانی مانند اکالیپتوس بخوبی رشد کرده و در کاهش آب تحت الأرض و خشکاندن خاکهای اشباع نقش اساسی دارند. پونه و نعناع از دیگر گیاهان متحمل شرایط ماندابی هستند. 4- تحمل هرس شدید: گیاهانی مانند مورد، رزماری، اسطوخودوس و دارچین براحتی شکل پذیرند و متناسب با هدف و مکان انتخاب شده در فضای سبز قابل شکل دهی هستند. 5- سازگاری با سطوح شیب دار: در شیب های تند بزرگراه ها و یا در پارکهای کوهستانی می توان از گیاهان دارویی مانند کورک، خارشتر، شیرخشت و گونه هایی از جنس علف چای استفاده کرد. همچنین جهت پوشش دیوارهای بتونی که برای مهار شیب ها ساخته می شوند می توان از بنه، زرشک معمولی، گل محمدی، برگ بو و سماق بهره جست. 6- سازگاری با آلودگیهای محیط های شهری و صنعتی: گروهی از گیاهان دارویی در برابر آلودگیهای هوا، گرد و غبار، اشعه ماوراء بنفش و آلودگی صوتی تحمل خوبی از خود نشان می دهند. انواع رز مثل گل محمدی دی اکسید گوگرد (So2) را در نسوج خود تثبیت می کنند. اقاقیا، نمدار و فندق در کاهش شدت آلودگی صوتی بسیار مؤثر است و گل سرخ و داتوره فلوراید اطراف کارخانجات آلومینیم سازی را جذب کرده و نسبت به آن تحمل نشان می دهد. گیاه نمدار (زیرفون) به ازن (O3) متحمل است. گیاه ژینکو نسبت به آلودگی هوا تحمل زیادی دارد. ب) تأثیر گیاه بر سلامت انسان: توجه به رایحه درمانی و گل درمانی در پزشکی مدرن در پی بررسی ابداعات گذشتگان در این هنر بوسیله تجهیزات پیشرفته امروزی نقش گیاهان در پیشگیری و درمان بیماریهای جسمی و روانی را بیش از پیش نمایان می کند. گیاهانی مانند اکالیپتوس، کاج، انواع بید، افرا و زبان گنجشک با تولید مواد شیمیایی (فیتونسیدها) و انتشار آنها در هوا باعث از بین رفتن قارچها، باکتریها و برخی حشرات مضر و همچنین ایجاد حالت آرامش و خلسه در انسان می شوند. این مواد آلی گاهی ویتامین های جوی نامیده می شوند. گل بابونه، گل محمدی، بیدمشک و سنجد رایحه دل انگیز و آرامبخشی در فضا پراکنده می کنند. ج)زیبایی گیاه: گیاهان با تنوع در فرم، اندازه و رنگ هر کدام می توانند زیبایی خاصی را باعث شوند.   گیاهان دارویی مناسب برای فضای سبز: 1- از نظر دوره رویش: انواع یکساله (بابونه)، دوساله (مغربی) و چندساله (گل گاوزبان و رزماری) 2- از نظر رنگ گل، شاخه و برگ: رنگ گلهای آبی (رزماری، اسطوخودوس)، زرد (مغربی و علف چای)، زرد و نارنجی (گلرنگ، همیشه بهار) سفید، بنفش، صورتی (زوفا، ماریتیغال، گل محمدی) و انواع رنگهای دیگر (ختمی) در بین گیاهان دارویی دیده می شود. از نظر رنگ اندام هوایی، زیتون، بومادران، سانتولینا و اسطوخودوس دارای شاخ و برگ خاکستری هستند، عناب برگهایی به رنگ سبز براق دارد و بومادران استاندارد دارای اندام هوایی به رنگ سبز چمنی است. 3- از نظر اندازه: انواع بوته ای کوتاه (گل گاوزبان، زوفا و علف چای) متوسط (کرچک و گل محمدی) و انواع بلند (عناب، اکالیپتوس، سنجد، سنا، سپستان) و گونه های دارای اندامهای هوایی رونده (توت روباه) هستند. گیاهانی مانند غارگیلاس و خرزهره همیشه سبز است. د) سهولت کاربرد گیاه: نگهداری و کشت گیاهان مورد استفاده در فضای سبز باید آسان باشد. اکثر گیاهان دارویی براحتی از طریق بذر، قلمه، پیوند، خوابانیدن، ریزوم، غده و مانند آن تکثیر می شوند و در مجموع نسبت به دیگر گیاهان، آفات و بیماریهای کمتری دارند. انتخاب گونه هاي جديد گیاهی در انتخاب و بررسي انواع گونه هاي گیاهی جديد موارد ذيل، بايستي مد نظر باشد. 1) سازگاري: سازگاری گونه گیاهی معرفي شده با خصوصيات آب و هوائي منطقه اين امر باعث بالا رفتن قدرت رشد، تکثير و در نهايت بقاي گونه مي گردد. 2) زيبايي و ظاهر آراسته: گونه جديد گياه به نحوي که شکل و ظاهر گياه مناسب محل مورد نظر باشد، که در اين رابطه ديدگاه و نظر کارشناس فضاي سبز از اهميت ويژه اي برخوردار است. عدم استفاده مناسب از يک گونه گياه در محل مورد نظر، باعث کاهش زيبايي محوطه گرديده ضمن آنکه گاهي ممکن است باعث بروز مشکلاتي گردد به عنوان نمونه چنانچه از گياهان انبوه در حواشي معابر و پياده رو استفاده گردد، باعث کاهش ديد رانندگان و ممانعت از توجه آنها به عابرين پياده که در انتظار عبور از خيابان هستند، مي گردد و همين امر باعث بروز حوادثي مي شود. 3) خصوصيات فيزيولوژيک و مرفولوژيک گياه: گاهي صمغ تانن و ساير اسانس هاي موجود در بخش هاي مختلف انواع گياهان باعث وارد گرديدن لطماتي به اقشار مختلف بخصوص کودکان مي گردد زيرا کودکان از روي کنجکاوي و يا بازيهاي کودکانه در تماس با اين پيکره هاي گياهي بوده و حتي بخشي از برگ و غيره را در طي بازيهاي کودکانه تناول مي نمايند که در آنها ايجاد مسموميت مي نمايد، لذا توجه به ايمني اقشار مختلف اين موضوع داراي اهميت بسزائي است. 4) ايجاد آرامش خيال بيننده و جلب متخصص: ايجاد تنوع در فضاي سبز به نحوي که هم باعث آرامش بازديدکنندگان و هم باعث جلب متخصصين و علاقمندان شود و به طور کلي خواسته هاي همه اقشار را تأمين نمايد؛ چه افرادي که جهت فرار از ناملايمات زندگي به دامن طبيعت پناه آوردند و چه آنهايي که در پي يافتن طرحهاي نوين ، الگوبرداری تحقیق و غیره هستند، بسیار حائز اهمیت است. 5) پرهیز از یکنواختی و روی آوردن به استفاده ترکیبی از گونه ها: سالها است که فضای سبز شهری سطح مالامال از درختان صنعتی، جنگلی چون چنار، نارون، زبان گنجشک گردیده است و سالها است که مهمترین پوشش سطح زمین در پارکها، مبادین و بلوارها چمن است، حال آنکه مشخص گردیده است که بیشترین آلرژی از طرف گیاهان فوق حادث می گردد و چمن نیز با توجه به وضعیت خشکسالی ها و کمبود آب و همچنین هزینه های بالای نگهداری، حداقل در پاره ای از مناطق که امکانات و بودجه وسیع و کلان در دسترس نیست، کاملا از چرخه کشت و فضای سبز خارج گردیده است. گرچه اهمیت گیاهان داروئی در بخش پزشکی و داروسازی بر همگان واضح و مشخص ولی استفاده از این گیاه به عنوان گیاهان جدید در فضای سبز دیر زمانی که اهمیت یافته است، اکثر گیاهان مورد نظر جهت کشت در فضای سبز گیاهان همیشه سبز هستند که ظاهر سبز آنها در تمام فصول سال جلوه می نماید. این گیاهان دارای سطح برگ سبز دائمی هستند. برخی از آنها را می توان به طور ترکیبی با سایر گیاهان استفاده نمود و پاره ای از آنها حتی می توانند جایگزین گیاهان پوششی چون چمن گردند.  نتیجه گیری فضای سبز شهری بر اکولوژی شهری به ویژه اقلیم، هوا، خاک، آب های زیر زمینی و جامعه حیوانی تاثیر می گذارد. مهم ترین اثر فضای سبز در شهرها، کارکردهای زیست محیطی آنهاست که شهرها را به عنوان محیط زیست جامعه انسانی معنی دار کرده است و با آثار سوء گسترش صنعت و کاربرد نادرست تکنولوژی مقابله نموده، سبب افزایش کیفیت زیستی شهرها می شوند. امروزه جامعه شناسان، روان شناسان و پزشکان بر این باورند که فضای سبز افزون بر تامین بهداشت جو و محیط مکانهای مسکونی، نقش مثبتی در سلامتی شهروندان به عهده دارد. شناخت گونه های گیاهی بومی که می توانند در طراحی فضای سبز به کار آیند، با توجه به کمبود آب و کیفیت نامساعد خاک در اکثر نقاط کشور، با استفاده از گونه های بومی به صورت ضرورتی اجتناب ناپذیر در می آید. گياهان و فضاي سبز در روند زندگي انسانها به خصوص هنگام فراغت از کار و تکاپو به دنبال مامني جهت التيام اعصاب و روان انسان، نقش مؤثري دارند و اين نقش در بقاي حيات در کره خاکي با اهميت تر مي گردد. ضرورت ايجاد و حفظ پوشش سبز گياهان يکي از بديهيات زندگي است و مثلث بقا و دوام انسان که شامل آب، هوا و غذا است بدون وجود گياه هيچ گاه تکميل نمي گردد ، زيرا هم تأمين اکسيژن و هم غذاسازي فقط با وجود گياه امکان پذير خواهد بود. با توجه به ضرورت در حيات انساني و از آنجا که انسان موجودي است تنوع طلب، لذا در فضاي سبز شهري علاوه بر ضرورت اهميت و بهاء دادن به درختکاري، ايجاد تنوع هم از ديگر فاکتورهاي مهم به نظر مي رسد استفاده به جا و مناسب از پوشش گياهي، احداث و نگهداري فضاي سبز نياز به تجربه و دانش، تحقيق و تفحص و شناخت نيازهاي گونه هاي گیاهی مختلف دارد، تا رابطه ديرين انسان و طبيعت تقويت شود و انسان بار ديگر با طبيعت فراموش شده آشتي نمايد. در ايجاد تنوع گياهي در فضاي سبز شهري همواره محدوديت هاي هوا و اقليم، خشکي، باد، تابش بيش از حد خورشيد و غيره وجود دارد که همين امر باعث کاهش تنوع مي گردد. در پایان یادآور می شویم تنوع محیط جغرافیایی ایران و حاکم بودن وضعیت آب و هوایی گوناگون از منطقه ای به منطقه دیگر در پهنه وسیع کشور، سبب رویش جامعه گیاهی متنوعی شده است. این تنوع که سیمای جغرافیایی گیاهی و به دنبال آن جغرافیای زیستی را جان می بخشد، چه از نظر اقتصادی و چه از نظر اکولوژیکی اهمیت شایان توجهی دارد. گروهی از گیاهان دارویی مانند رزماری، اسطوخودوس، بومادران، سانتولینا، گل محمدی، انواع ختمی، اکالیپتوس، سپستان، کارم رنگی، مورد، خرزهره، همیشه بهار، برگ بو، اقاقیا، کرچک قرمز، مغربی، کم و بیش در فضای سبز کشور کشت می شوند ولی گروه دیگری مانند کورک، سرخارگل، خارشتر، گل گاو زبان، گاو زبان بوراگو، بابونه، بومادران استاندارد، زوفا، سداب، بیدمشک، عناب و سماق، قابلیت واردشدن در فضای سبز را دارند اما تابحال مورد توجه جدی قرار نگرفته اند.

  منبع : www.articles.ir

 

محوطه یک سطراحی کاشت در محوطه سازی

اختمان به عنوان اولین فضایی که بازدید کننده درآن قدم می نهد از اهمیت بسزایی برخوردار است . خواه این ساختمان یک مدرسه باشد یا یک بیمارستان یا حتی فضای یک منزل مسکونی .فردی که برای اولین بار وارد مکان می شود با هر نگاه درباره محیط اطراف خود قضاوت میکند .

گیاهان درمحوطه جایگاه ویژه ای دارند ومهمترین عنصر بکار رفته در محیط می باشند. بنابرین کاشت و جانمایی گیاهان در محیط عملی  است که طراح باید با دقت و تخصص انجام دهد .

 

ادامه نوشته

عکسهای در مورد فضای سبز و محوطه سازی و فضای سبز -آبنما و آلاچیق-آبرسانی محوطه سازی-طراحی و اجرا,نگه

 

 

عکسهای در مورد فضای سبز و محوطه سازی و فضای سبز -آبنما و آلاچیق-آبرسانی  محوطه سازی-طراحی و اجرا,نگهداری فضای سبز-آلاچیق -آبنما -برکه-سیستمهای آبرسانی - نورپردازی فضای سبز

فضای سبز شهر

فضاهای سبز شهری نوعی از سطوح کاربری زمین شهری با پوششهای گیاهی انسان ساخت است که واجد بازدهی اجتماعی و بازدهی اکولوژیکی می باشند.
منظور از بازدهی اکولوژیکی، زیباسازی بخشهای شهری، کاهش دمای محیط، تولید اکسیژن، افزایش نفوذپذیری خاک در مقابل انواع بارش و مانند اینها میباشد و از دیدگاه حفاظت محیط زیست ، فضاهای سبز شهری، بخش جاندار ساخت کالبدی شهر را تشکیل میدهد.

انواع فضاهای سبز

فضاهای سبز در وهله نخست به فضاهای سبز و سطوح سبز، و در مرحله بعد به شهری و غیرشهری تقسیم میشوند.
تفاوت فضای سبز و سطوح سبز از نظر اکولوژیکی در این است که سطوح سبز (مثلاً زمین ورزشی چمنکاری شده) نمی تواند مانند فضای سبز شبه جنگلی در کاهش آلودگی صوتی مؤثر باشد و یا به نحو مطلوبی سبب کاهش دما شود.
براساس این تقسیم بندی، فضاها و سطوحی که با کاربری فضای سبز در شهرها ارتباط پیدا میکند، فضاهای سبز عمومی، نیمه عمومی و خیابانی و سطوح سبز عمومی، خیابانی و چمنهای ورزشی را شامل میشود.
فضاهای سبز عمومی واجد بازدهی اجتماعی میباشد و برای عموم مردم برای گذراندن اوقات فراغت و تفریح قابل استفاده است و معمولاً پارک نامیده میشود. در واقع فضای سبز عمومی (اجتماعی) شامل فضاهای سبز عمومی مجهز به خدمات و تسهیلات میگردد. فضاهای سبز نیمه عمومی دارای بازدهی اکولوژیکی هستند اما تعداد استفاده‌کنندگان آنها محدود است. محوطه‌های باز ادارات، پادگانها و بیمارستانها، نمونه‌هایی از این فضا می‌باشند. فضاهای سبز خیابانی، درختکاری حد فاصل مسیرهای پیاده‌رو و سواره‌رو و همچنین فضاهای میادین و یا زمینهای پیرامون بزرگراهها و خیابانها را شامل میشود.
سطوح سبز شهری نیز زمینهای ورزشی چمنکاری شده و جزیره‌ها و لچکیهای کنار خیابان را شامل میشود که عمدتاً جنبه زیبایی شناختی دارد و تا حدی نیز واجد بازدهی اکولوژیکی می‌باشند. بطور کلی می‌توان گفت که بخش قابل توجهی از فضای سبز در طرحهای شهری را فضای سبز عمومی تشکیل میدهد که به دلیل بازدهی اجتماعی و اکولوژیکی به طور همزمان از اهمیت بالاتری برخوردار است.

عملکردهای فضای سبز

فضاهای سبز در شهرها، به ویژه در شهرهای بزرگ و صنعتی، دارای عملکردهای مختلفی می‌باشند. فضاهای سبز از یک سو موجب بهبود وضعیت زیست محیطی شهرها می شود، و از سوی دیگر شرایط مناسبی را برای گذران اوقات فراغت شهروندان تعبیه می‌کند. علاوه بر اینها، دارای عملکردهای کالبدی نیز می‌باشد.
اثرات فضای سبز شهری از دیدگاه زیست محیطی مواردی چون کاهش آلودگی هوا، کاهش آلودگی صوتی، بهبود شرایط بیوکلیماتیک در شهر، افزایش نفوذپذیری خاک و تأثیر مثبت بر چرخه آب در محیط زیست شهری و افزایش کیفیت آبهای زیرزمینی را شامل میشود. فضای سبز میتواند به طور قابل توجهی دمای هوا را کاهش دهد و یا به تلطیف هوا کمک کند. در بررسی اثرات روانی ـ اجتماعی فضای سبز باید گفت که انسان ، در هر شرایطی ، روزانه به چند ساعت فضای ساکت و آرام نیاز دارد که فضای سبز میتواند این فضا را تأمین نماید.
فضای سبز شهری به عنوان بخش جاندار محیط شهری مکمل بخش بی‌جان شهر، یعنی ساختار کالبدی شهر، می باشد. در این خصوص، فضای سبز میتواند به عنوان لبه شهر، آرایش دهنده شبکه راهها و تفکیک کننده فضاهای شهری ایفای نقش نماید.

استانداردهای فضاهای سبز

تعیین سطح و سرانه کاربری فضای سبز در ایران، تاکنون عمدتاً براساس استانداردهای مورد استفاده در کشورهای دیگر بوده است.
تعیین سرانه فضای سبز تا حد زیادی بستگی به خصوصیات بیوکلیماتیک منطقه و شهر دارد، بر این مبنا باید گفت سرانه فضای سبز در یک شهر کویری و یا یک شهر بزرگ مانند تهران نمی‌تواند شرایطی همانند با یک شهر ساحلی در استان مازندران داشته باشد. با وجود این، اطلاع از استانداردهای فضای سبز می تواند به عنوان هدایتگر فعالیتها و خط مشی‌ها به شمار آید.
براساس مطالعات و بررسیهای وزارت مسکن و شهرسازی، سرانه متعارف و قابل قبول فضاهای سبز شهری در شهرهای ایران بین 7 تا 12 مترمربع برای هر نفر است که در مقایسه با شاخص تعیین شده از سوی محیط زیست سازمان ملل متحد (20 تا 25 مترمربع برای هر نفر)، رقم کمتری است. با وجود این، در شهرهای مختلف کشور نیز این رقم، با توجه به ویژگیهای متفاوت جغرافیایی و اقلیمی آنها، با اختلافاتی همراه است که میزان آنرا طرحهای مصوب هر یک از شهرها تعیین میکنند.

در مجموع آنچه از دیدگاه محیط اجتماعی در ارتباط با فضای سبز شهری اهمیت دارد، میزان فضای سبز عمومی است، یعنی فضای سبزی که رفت و آمد عموم مردم در آنها بدون مانع باشد، یا به تعبیر دیگر فضای سبز اجتماعی.‌
بنابراین مفهوم سرانه فضای سبز تنها میتواند برای آن نوع فضای سبز به کار رود که برای گذران اوقات فراغت، بازی و تفریح مهیا شده است.
نکته‌ای که درخصوص فضای سبز از اهمیت بالایی برخوردار است، مکان‌یابی آن میباشد. جین‌جکوب، منتقد شهرسازی معاصر معتقد است که پارک باید در جایی باشد که زندگی در آن موج میزند، جایی که در آن، فرهنگ و فعالیتهای بازرگانی و مسکونی است. تعدادی از بخشهای شهری، دارای چنین نقاط کانونی ارزشمندی از زندگی هستند که برای ایجاد پارکهای محلی یا میادین عمومی، مناسب به نظر میرسند.

بر این اساس مکان‌یابی فضای سبز باید از اصولی چون «مرکزیت، سلسله مراتب و دسترسی» تبعیت کند :
مرکزیت فضای سبز به این مفهوم است که فضای سبز حتی‌المقدور در مرکز محله، ناحیه و یا منطقه شهری مکانیابی شود. همچنین فضاهای سبز در مقیاسهای متفاوت اعم از پارکهای محله‌ای، منطقه‌ای و امثال آنها، باید با ساختار کالبدی متناظر خود انطباق داشته باشد، به عنوان مثال پارک منطقه‌ای در محدوده منطقه پیشنهاد شود.
یکی از معیارهای دیگری که در مکان‌یابی فضای سبز باید به آن توجه شود، معیار « دسترسی» است. به این مفهوم که پارکهای شهری باید از چهار جهت به شبکه ارتباطی دسترسی داشته باشند تا بدین طریق هم جمعیت بیشتری از آن استفاده کند و هم امکان نظارت اجتماعی و امنیت پارک افزایش یابد. بدین‌ترتیب امکان بهره‌برداری دیداری از جلوه‌های زیبای پارک برای رهگذران از چهار جهت فراهم می شود.

تاریخچه فضای سبز کرج

کرج در دوران پیش از تاریخ باستان سرزمین پر جاذبه و مرکز آب و آبادانی بوده که فضای سبز بکر و زیبای آن در طول تاریخ موجبات جلب توجه حکام بسیاری را فراهم نموده است ولی اهمیت این باغشهر زیبا در دوران صفویه بدلیل قرار گرفتن بر مسیر عبوری قزوین به تهران و تبریز بارزتر شده و در دوره قاجاریه و پهلوی با توجه به دارا بودن آب و هوای خوش و فضای سبزی دلپذیر و داشتن دره ها و پناهگاههای پر آب و امن و دور از دسترس مورد توجه ویژه حکام و دولتمردان قرار گرفته که وجود کاروانسرای شاه عباسی خود گواه این مدعاست. قرار گرفتن دهستان کرج در میان دره های پر پیچ و خم البرز که هم اینک به جاده چالوس معروف است و قرار گرفتن این جاده در شهرکه هفتمین جاده زیبای جهان لقب گرفته خود بر اهمیت این شهر صحه میگذارد.
شهر کرج از دیر باز بعنوان یکی از قطبهای کشاورزی کشور مطرح بوده است و احداث باغهای متعدد و بخصوص کاخ سلیمانیه (محل فعلی دانشکده کشاورزی کرج) که در زمان فتحعلی شاه قاجار محل اقامت خاندان سلطنتی بود و سند تقسیم نامه آب کرج که به مهر امیر کبیر ممهور می باشد نشان از اهمیت و جایگاه ویژه کشاورزی در کرج دارد. اعتدال طبیعت و گستردگی این ترنم سبز در جای جای این باغشهر که چشم نواز و دل آرام بود با تراکم اولیه حاصل از مهاجرپذیری و رشد شهرنشینی بر چهره شهر و آداب و سنن و طریقه زیستن آنان خللی را پذیرا نبود.
اما با گذشت زمان و طی سالیان متمادی در پی گسترش توام باشتاب مقوله شهرنشینی روند رو به رشد مشکلات آن نیز فراتر از تصورجلوه نمود که موجبات اتخاذ تدابیر ویژه در جهت ساماندهی فضای سبز و پیشگیری از نابودی طبیعت درون شهری گردید. کرج از 88 سال قبل از لحاظ صنعتی هم مورد توجه بوده و امروزه علیرغم محدودیت احداث کارخانجات صنعتی در محدوده شهر تهران بعلت محدودیت نداشتن مجوز احداث کارخانجات صنایع غذایی و وسایل برقی و .... این رشد ادامه یافته و بر اهمیت کرج بعنوان یک قطب صنعتی در کشور افزوده شده است به نحوی که موقعیت کرج با وجود شهرکهای متعدد صنعتی اطراف آن کاملاً متمایز و ممتاز می باشد.
در سال 1369 پس از مدتی که از تأسیس واحد فضای سبز در شهرداری گذشته بود به دنبال آشکار شدن بیش از پیش نقش و اهمیت فضای سبز در مباحث شهرنشینی و نکات بارز آن بدلیل جایگاه ویژه ای که در بحران زیست محیطی به دوش می کشد، با تصویب اساسنامه در وزارت کشور از واحد فضای سبز به سازمان پارکها و فضای سبز تغییر نام داده و بعنوان سیاست گذار مباحث حفظ و نگهداری و توسعه فضای سبز شهر فعالیت تازه ای را آغاز نمود. کرجی که امروزه می شناسید با پیشینه ای پر بار، مردمی را در بر دارد که از هر کوشه ایران در پی جاذبه های متفاوت بدین سو کشیده شده اند که بنا بر فرمایشات رهبر معظم انقلاب اسلامی ایران، کرج ایرانی کوچک را تشکیل داده است، لذا امید است با تلاشهای صورت گرفته در مسیر تعالی اهداف برنامه ریزی شده بتوان با فرهنگ سازیهای صورت گرفته و بهره گیری از مشارکت حداکثری همشهریان محترم و با پاسداری از میراث سبز شهرمان گامهای مجدانه ای را در راستای تبلور حس زیبای سبزینگی و توسعه پایدار فضای سبز شهر برداشته و نظاره گر شهری سبز و سبز اندیش باشیم.

اصول کاشت چمن

اصول کاشت چمن

احداث چمن مناسب، به تهیه بستر بذر مناسب بستگی دارد که اساس چمنکاری محسوب می شود و مراحل مختلف آن بشرح ذیل می باشد:
1- تهیه خاک مرغوب و مناسب برای چمنکاری به میزان و حجم مورد نیاز (بهتر است با انجام آزمایش خاک، نیازهای غذایی چمن را تعیین کنیم.)
2- زوائد، خرده چوبها، قلوه سنگها و کلاً مواد خارجی درشت را تا عمق 15 سانتیمتری بستر کاشت جمع آوری نمائیم.
3- برآورد میزان سطح چمنکاری به منظور تأمین نهاده ها، بذر و ...

4- به خاک اولیه بستر کاشت (چه از نوع رسی و چه از نوع شنی) می بایستی در محدوده عمق 20-15 سانتیمتری به میزان 5 سانتیمتر ، ماده آلی افزوده شود، بطوریکه در نهایت 30% خاک دارای ماده آلی باشد. ( در صورت دشوار بودن این روش می توان روی خاک قبلی به میزان 5/7-5/2 سانتیمتر خاک مناسب اضافه نمود.)
5- زمان افزودن ماده آلی و شن به خاک سنگین یا افزودن ماده آلی و رس به خاک سبک، همزمان با استفاده از کودهای شیمیایی (پایه) و پیش از عملیات کاشت می باشد.
6- نصب سیستمهای آبیاری، تأسیسات روشنائی و ... نیز بایستی همزمان با بند فوق صورت گیرد.
7- پر کردن گودال ها و تسطیح بلندیها
8- شیب بندی مناسب به میزان 2-1 درصد که برای این امر بایستی لایه ای به عمق 15-10 سانتیمتر به کنار زده شود تا در مراحل شیب بندی از خاک آن استفاده شود. شیب بندی باید آرام و تدریجی باشد و در طول مسیر، نباید نقطه ای بلند تر باشد (که زودتر خشک شود) یا گود باشد (که آب تجمع کند.)
9- اطمینان از وجود زهکش مناسب در خاک تحت الارض (30 سانتیمتر به پائین) بطوریکه با انجام آبیاری، در بستر کاشت ، حالت غرقاب ایجاد نگردد. (اهمیت این موضوع در زمینهای ورزشی که نیاز به خروج سریع آب دارند به مراتب بیشتر است.)

چیدن چمن:

یکی از نکات مهم در نگهداری چمن، چیدن آن است. نکات زیر نقش چیدن چمن، در رشد مناسب چمن را نشان می دهد:
1- بیش از حد کوتاه کردن چمن، منجر به کاهش رشد ریشه چمن شده و لزوم مراقبت بیشتررا در برخواهد داشت.
2- بیش از حد بلند نگهداشتن چمن، باعث بروز پدیده کاهبرگ (Thatch) یعنی ایجاد توده های بهم فشرده ریزوم و ریشه در سطح زیرین پوشش چمن می گردد.
3- در مناطق سایه دار بعلت کم بودن فتوسنتز، چمنها را کمتر کوتاه می کنند.
4- چمنهای گرمسیری، مقاومت بیشتری نسبت به چیده شدن دارند.
5- اگر چیدن چمن، بویژه در روزهای گرم به تأخیر افتد، چمن به گل نشسته و تولید بذر می کند و مواد غذایی، صرف خوشه بستن شده و نهایتاً چمن ضعیف می شود.
6- بعنوان یک قاعده کلی، با افزایش دما، ارتفاع چیدن بلندتر (میزان کوتاه کردن کمتر) و با کاهش دما، ارتفاع چیدن کوتاهتر (میزان کوتاه کردن بیشتر) توصیه می شود.
7- تعیین زمان مناسب چیدن، الف – هنگامیکه بلندترین قسمت چمن 7/3-5/2 سانتیمتر بلندتر از سایر قسمتها باشد. ب – هنگامیکه ارتفاع چمن 10-5/7 سانتیمتر شده که می بایستی به میزان 5-75/3 سانتیمتر چیده شود.
8- بهنگام چیدن، چمن نبایستی مرطوب باشد.
9- در اولین مرحله چمن زنی، نباید از ماشین چمن زنی استفاده نمود.
10- پیش از چیدن چمن، باید سنگها و زباله ها را از سطح چمنکاری زدود.
11- در شیبهای تند بهتر است نوعی چمن یا گیاه پوششی بکاربرد که نیازی به چیدن زیاد نداشته باشد.
12- چمنهایی که در دوره داشت، تحت تیمار کوددهی زیاد قرار داشته باشند، باید مرتباً چیده شوند.

منبع: www.karajparks.org

پارک ملت

پارک ملت

پارک ملت در شمال تهران و در منطقه ۳ شهرداری تهران قرار دارد.این بوستان از شمال به خیابان جام جم ، از جنوب به خیابان نیایش ، از شرق به خیابان ولیعصر و از غرب به خیابان سئول (باشگاه انقلاب ) محدود می شود. این پارک ابتدا زمین بایری بوده که احداث آن بر اساس موقعیت خاص خود در ۲ فاز متفاوت از سال ۱۳۴۵، آغاز گردیده است. فاز اول آن شامل قسمتی از پارک، که به موازات خیابان ولیعصر (عج) است، به بلوار کنار جاده موسوم بوده و بخشی از آن که در قطعه ای از پیاده رو گسترده شده در سال ۱۳۴۷، بهره برداری شد. فاز دوم آن نیز در سال ۱۳۵۳، بهره برداری شد که شامل دو بخش تپه ای می باشد. جنگل کاری های سمت صداو سیما و چمن کاری و گل کاری های سمت خیابان نیایش و سئول. طراحی پارک نامنظم را، به سبک پارک های انگلیسی، شخصی به نام پوسن Posen انجام داده است . مساحت این بوستان ۳۴ هکتار می باشد که حدود ۲۳ هکتار آن به چمن کاری، ۳/۲ هکتار آن به جنگل کاری و ۲/۰ هکتار آن به گل کاری اختصاص یافته است . فاز اول در ۱۳۴۷ ه.ش‌، به صورت بلوار و به طول ۱۰۰۰ متر برِ خیابان ولی‌عصر انجام شد; و فاز دوم نیز در ۱۳۵۳ ه.ش‌، بر پایه طرح یک پارک ساز انگلیسی و با الهام از پارک‌های آن کشور روی تپه‌های غربی ادامه یافت‌. این بخش از پارک از شمال به صدا و سیما، از جنوب به خیابان نیایش و از غرب به باشگاه انقلاب منتهی می‌شود. پارک در ابتدا زمینی بایر بوده و قسمت‌های مسطح‌، شیب‌دار و تپه‌های زیادی در آن دیده ‌می‌شود.. پوشش گیاهی اغلب پارک شامل درختان سدروس،صنوبر، چنار ، نارون، اقاقیا ، بیدمجنون، انواع سرو،تبریزی ، زبان گنجشک ، بداغ ،یوکا ، ارغوان ، برگ بو ، ترون ، شمشاد، و نشاهای فصلی است. در این پارک حدود ۱۲۰ گونه درخت و درختچه و درخت میوه از جمله سیب‌، زردآلو، هلو، توت‌، به‌، موز، خرمالو، انجیر و ... وجود دارد. هم‌چنین درختان افرا، تبریزی‌، صنوبر، سپیدار، چنار، اقاقیا، سرو، سرو بادبزنی‌، نوئل نقره‌ای‌، نارون‌، سدروس‌، چنار، کاج کاندیلا، توری‌، ارغوان پیچ آبجویی‌، ختمی‌، یاس شیروانی‌، شمشاد پرتقالی‌، شمشاد اناری و رسمی‌، مرچسب نی و بسیاری درختان دیگر، فضای پارک را دل‌انگیز کرده‌اند. گل‌های چند ساله و دائمی نیز مثل رعنا، گالانیا، کوکب‌، شمعدانی و کردئوپیس و انواع رزهای مینیاتوری‌، قلمه‌ای‌، پیوندی‌، هفت‌رنگ‌، حنایی و ساناز، زیبایی خاصی به پارک بخشیده‌اند. قسمت شمالی پارک بیش‌تر جنگل کاری و قسمت جنوبی چمن کاری شده است‌. این پارک دارای پنج زمین بازی برای کودکان‌، چهار سرویس بهداشتی در چهار نقطه پارک‌، حدود ۹۰۰ نیمکت‌، دو بوفه و نمازخانه در قسمت ورودی پارک و زمین پینگ‌پنگ است‌. هم‌چنین دو آب‌نما، یکی در مرکز پارک و دیگری در بلوار پارک وجود دارد. از دریاچه پارک نیز برای قایق‌رانی استفاده می‌شود. در بازسازی ۱۳۷۹، نیمکت‌ها، رنگ و روشنایی و کف‌پوش پارک نیز تعویض گردید و بر روی دریاچه پارک نیز پل زده شد. از دیگر امکانات پارک‌، حیات‌وحش‌آن است که در آن گوزن‌، میمون‌، غاز، اردک‌، پلیکان‌، طاووس‌، عقاب‌، جغد، مرغ عشق‌، طوطی‌، فنچ‌، عروس هلندی و گونه‌های دیگر نگه‌داری می‌شوند. در ضمن‌، یکی از موارد تماشایی پارک ملت‌، استقرار اولین قطار دیزل‌، مشهور به قطار دودی است که در ضلع غربی پارک بر روی ریل‌های خود کار گذاشته‌شده است‌. این دیزل که تاریخ ۱۸۸۷ م، را بر روی خود دارد اولین قطاری است که در زمان ناصرالدین شاه میان تهران و حرم شاه عبدالعظیم به کار گرفته 

     
     امکانات :
     پارک ملت دارای یک نمازخانه، ۴ سرویس بهداشتی در جهت های اصلی پارک، یک زمین پینگ پنگ ، ۲ زمین اسکیت و ۵ زمین بازی کودکان که در ۳ قسمت جنوب غربی پارک و ۲ زمین در قسمت شرقی پارک می باشد برای پاکیزگی هوا و زیبایی پارک در قسمت های شرقی و مرکزی پارک ۲ آب نما و یک دریاچه با امکانات قایق سواری دارد. در کنار دریاچه بوفه ، قفس های پرندگان و محوطه حیات وحش واقع شده است که گونه های مختلف جانوری در آنها نگهداری می شوند. در قسمت شمالی پارک و محوطه جنگل کاری ، وسایل ورزشی از قبیل بارفیکس ، پارالل و... در مکانی به نام خیابان ورزش وجود دارد که عموم مردم از آن استفاده می کنند. حدود ۱۷ آبخوری با منابع آب شرب شهری در نقاط مختلف پارک تعبیه شده است و آب مورد نیاز ، به منظور آبیاری و حفظ فضای سبز، در پارک از قناتی تامین می شود که سرچشمه آن ولنجک بوده و به دریاچه پارک منتهی می شود . این آب، به وسیله ۵ موتور پمپ، برای آبیاری گیاهان به روش بارانی استفاده می شود.

منبع:کتاب اول 

پارکهای ملی

پارکهای ملی به عنوان نمونه های برجسته از طبیعت کل کشور و ذخیره گاههای ارزشمند طبیعی محسوب میشوند. بنابراین اعمال مدیریت صحیح و کارآمد مبتنی بر نگاه علمی و کارشناسی (به دور از سلیقه) و بهره گیری از تجربیات کشورهای مجرب علاوه بر ایفای نقش بزرگترین و بهترین سرمایه های ملی طبیعی و ایجاد زمینه های حفاظتی، تحقیقاتی و آموزشی در جهت جذب توریست و کسب درآمدهای ارزی بسیار بالا و شرایط آب وهوایی متغیر که نتیجه آن وجود هزاران گونه گیاهی مرتعی، دارویی، صنعتی و صدها گونه جانوری متنوع که بعضاً منحصر بفرد در سطح جهان بوده اند می باشیم. در یک جمله ایران جهانی است با وسعتی کوچکتر، متاسفانه  و علیرغم داشتن موهبتهای الهی و تمدنی کهن، ملیتی اصیل و مکتبی سالم و سرآمد و کامل تا کنون موفق به بهره‌برداری معقول از منابع موجود نشده ایم.عنایت ریاست محترم سازمان و پیگیری و تلاش مجدانه جناب آقای تهرانی مدیرکل محترم نظارت وبازرسی برای اولین بار در طول تاریخ سازمان متبوع موجب شد تا تعدادی از روسای پارکهای ملی که به واقع و درعمل با مشکلات و مسائل پارکداری مواجه هستند و از این طرق فشارهای زیاد و طاقت فرسای کار به همراه محیط بانان زحمتکش متحمل می شوند برای ارتقاء سطح علمی مدیریتی و تنویر افکار آنان و آشنایی با مدیریت پارکداری در کشور لهستان که دارای 23 پارک ملی بوده و تجربیات خوبی را در امور مزبور دارد اعزام گردند لذا جا دارد از مساعدت این عزیزان تشکر و گزارش بازدید بعمل آمده را بشرح زیر ارائه نماید  :

 کشور لهستان با وسعتی حدود یک پنجم خاک کشور ما تا دو دهه قبل جزو بلوک شرق بوده و در حال حاضر به عضویت اتحادیه اروپا در آمده است. وضعیت توپوگرافی این کشور بیشتر هموار و پوشیده از جنگلهای  پهن‌برگ نم دوست و سوزنی برگ کاج و اراضی تورب زار است. میزان بارندگی و رطوبت میانگین سالانه 600 میلیمتر بوده بطوریکه سطح مناطق جنگلی را دربعضی از فصول سال آب فرا میگیرد. بدلیل یکسان بودن تیپ طبیعی از تنوعات گیاهی و جانوری زیادی برخودار نیستند. در خلال جنگهای جهانی اول و دوم و انقلاب صنعتی و بهره‌برداری بی رویه از جنگلهای اروپا آسیب جدی به منابع طبیعی این کشور وارد شد مع الوصف خیلی زود متوجه موضوع شده و درجهت احیای آن با مدیریت صحیح بر آمدند و امروز با کمترین تنوعات زیستی بیشترین بهره را می برند. کشور لهستان دارای 23 پارک ملی بوده و تعداد 10 میلیون نفر از 36 میلیون توریستی که در سال به این کشور مسافرت می کنند از پارکها بازدید می نمایند. ضمن اینکه 4 میلیون کاربر اینترنتی نیز هرساله از سایتهای اختصاصی این پارکها بهره برداری می کنند. بیشتر توریستهای پارکها را جوانان و دوستداران طبیعت تشکیل می دهند. برای هر بازدید کننده در زون توسعه پارکهای ملی و در هر هکتار 3 تا8 متر مربع و برای هر 6 نفر محقق همان مقدار جاده در نظ  گرفته می شود. مسیرهای بازدید عمدتاً جاده های پیاده رو و دوچرخه رو و مشابه جاده های مالرو مناطق کشورمان است با این تفاوت که همه مسیرها دارای تابلوهای راهنمای مناسب و شکیل هستند.

 امور زیست محیطی در این کشور بعهده وزارت محیط زیست بوده و کلمه حفاظت بدلیل بالا رفتن سطح اطلاعات زیست محیطی مردم و همچنین همکاری آنان در تمیز نگه داشتن محیط برای زندگی از عنوان این وزارتخانه حذف شده است.

    حفاظت از بیومها و زیستگاهها در شرایط مساعد این کشور و بالا بودن اطلاعات زیست محیطی و ساماندهی دامداری و کشاورزی بصورت کاملاً مکانیزه و توسعه شهرها و روستاها براساس طرح جامع و پیش بینی شده 20 ساله و چشیدن مزه اقتصادی جذب توریست تقریباً به تعداد جمعیت کشور در هر سال، و کسب درآمد ارزی زیاد از این طریق درحد استاندارد جهانی بوده و تخلفاتی مانند دام، شکار و صید، تصرف اراضی، ریختن زباله و فاضلاب دیگر معنایی ندارد. بعنوان مثال در طول مدت سفر کوچکترین زباله نه تنها در سطح پارکهای ملی  بلکه در سطح روستاها و شهرها نیز مشاهده نشد. از طرفی وجود انجمنهای قوی و مقتدر مردمی محیط زیست و صندوقهای تعاونی تشکلها دلیل بر حمایت محیط زیست بوده است.

    روز جهانی کنوانسیون رامسر را تمام مردم لهستان جشن می گیرند و اعتقاد دارند تالاب انزلی ضامن بقای 8 تالاب بین المللی موجود در این کشور می باشد. در طول مدت اقامت در کشور لهستان از 4 پارک ملی این کشور بنامهای Bialowieski  Wigierski  Biebrzanski  Kampinoski  بازدید بعمل آمد که خلاصه نتایح آن به شرح زیر می باشد :

1- شرایط ایجاد پارک ملی :

   مساحت پارکها نباید کمتر از 10 کیلومتر مربع باشد. دارای استعداد طبیعی به لحاظ گونه های گیاهی و جانوری بوده و حداقل تنش با روستاییان داشته باشد. دارای مصوبه قانونی و حدود و نقشه مشخصی باشد و مورد تایید سازمانهای بین المللی محیط زیست و جاذبه توریستی هم داشته باشد.

2- تشکیلات پارک ملی :

    دارای رییس، معاون اجرایی، معاون آموزشی و توریستی، معاون تحقیقاتی، معاون مالی واداری و واحدهای آتش نشانی و هواشناسی بوده و رییس پارک از طریق کاندیدایی چند نفر ارزیابی و انتخاب و به حکم وزیر به مدت 5 سال به سمت مدیر پارک منصوب می شود. ضمناً رییس پارک علاوه بر تحصیلات عالیه باید از تجربه کافی برخوردار بوده و محیط بانان بومی و دارای مدرک دیپلم بودند.

3- لبـاس فرم :

    کلیه پرسنل پارک دارای لباس متحدالشکل در 2 نوع بودند که لباس کار در فضای داخل منطقه سبز رنگ و لباس رسمی به رنگ قهوه ای بود. آرم اختصاصی هر پارک بر روی بازو و درجات آنان بر روی یقه لباس نصب میگردد.

4- محیط بانان :

    اعم از زن و مرد دارای وظایف گوناگون بودند. گروه ضربت، گروه گشتهای پیاده، گروه مستقر در سرمحیط‌بانیها و چنانچه بصورت انفرادی به داخل مناطق می رفتند یک قلاده سگ آموزش دیده نیز بهمراه خود می بردند. تجهیزات انفرادی آنها شامل سلاح کمری، دوربین، باتوم، دستبد، بی سیم و تلفن همراه و دستگاههای GPS و دفترچه یادداشت وقایع روزانه بود.

5- برجهای دیده بانی :

    در حاشیه و نقاط حساس منطقه برجکهای دیده بانی با چوب ساخته شده که مشخصات منطقه بر روی صفحه‌ای چوبی در داخل آنها نصب گردیده است و محیط بانان برای کنترل راحت تر مناطق بویژه آتش‌سوزی از آنها استفاده می کنند.

6- طرحهای جامع مدیریت و نظارت پیوسته :

    تمام پارکهای ملی دارای طرح جامع مدیریت بوده و نظارت پیوسته در مقاطع 5 ساله برای مدت 20 سال در آنها اجرا می گردد. مواردی مانند شکار غیر مجاز درآنها بندرت دیده می شود.

7-  سپر حفاظتی

 کلیه پارکهای ملی دارای سپر حفاظتی در ابعاد وسیع و مساحت تا چند برابر وسعت محدوده اصلی پارکها بودند.

8- هماهنگی

مدیران پارکها هماهنگی لازم را با شهرداریها داشتند.

9- نقشه و تابلوهای راهنمای

 حاشیه و مرکز پارکها و مسیرهای عبور توریستها مجهز به نقشه و تابلوهای راهنمای متعدد است. هر پارک دارای چند ایستگاه هواشناسی مجهز و نیز ایستگاههای متعدد باران سنجی است. در کلیه پارکها ایستگاههای متعدد آتش نشانی و تجهیزات و خودروهای اطفاء حریق وجود دارد.

10- زون بندی

 کلیه محدوده پارکها زون بندی شده و محدودیتها و ممنوعیتهای مربوط به هر منطقه در آنها برابر قانون اعمال می گردد.

11-  امکانات اقامتی و پذیرایی برای توریست ها

تمام پارکها دارای امکانات اقامتی و پذیرایی برای توریست ها بودند. استفاده توام از جاذبه های طبیعی و تاریخی برای جذب توریست به مناطق کاملاً مشهود بود.

12- احیاء جنگلها و انجام امور تحقیقاتی مستمر

احیاء جنگلهای تخریب شده با استفاده از نهالستان اختصاصی در پارک و انجام امور تحقیقاتی مستمر در پارکها از جمله اقدامات اساسی در آنها بحساب می آید.

 پیشنهادات :

الف) راه رسیده به اهداف پارکهای ملی مستقل نمودن تشکیلات پارکها که به تبع آن از مدیر منفل و صاحب اختیار و بودجه مستقل بهره مند خواهد شد. فلذا در کنار استقلال مطالعات طرح جامع، اجرای تحقیقات، احداث راههای دسترسی، تابلوها، آتش نشانی، مفسرین طبیعت، امور تحقیقاتی و آموزشی و توریستی، ملبوس و فرم و شکل آن و بطور کلی همه موارد مورد نیاز یک ذخیره گاه طبیعی ثبت و مورد بهره برداری قرار گیرد.

ب) سهیم نمودن افراد بومی و محلی در سود حاصل از جذب توریست و یا درآمدهای حاصل از طریق شکا و صید و تفرج و استفاده از آنان به عنوان راهنما.

ج) احداث مراکز اقامتی و پذیرایی در محدوده سپر حفاظتی منطقه و اجاره آن به علاقمندان بومی.

د) اجرای تجربیات کشور مزبور مشروط به لحاظ نمودن فرهنگ کشورمان دست آوردهای خوبی را به همراه خواهد داشت .

منبع :  وبلاگ پارکداری

مطالبی در خصوص نحوه زیباسازی و مبلمان معابر و مکان های عمومی نیویورک

شهرداری شهر نيويورک با در نظر گرفتن طراحی و حفظ زيبايی فضاهای شهری سعی در ايجاد محيطی زيبا و شاد برای شهروندان خود دارد و در اين راستا از حوزه های مختلفی کمک می گيرد.

مجهز سازی فضاهای سبز و باز شهری:

در اين پايگاه اطلاعات لازم برای زيبا سازی، طراحی، بالا بردن تسهيلات و قيافه ظاهری پارک ها و فضا های سبز گنجانده شده است که قسمتی از آن را مورد بررسی قرار می دهيم.

در ابتدا نيمکت ها:

در  مجهز سازی فضاهای سبز و باز شهری ابتدايی ترين روش برای احساس آرامش و راحتی در پارک ها صندليها و نيمکت های پارک می باشد. طرز قرار گرفتن اين صندليها بايد بصورتی باشد که دسترسی به آنها آسان و راحت بوده يعنی در سراسر پارک و به تعداد زياد موجود باشد. صندلی ها بايد در روبروی مناظر زيبا اما در جايی که در مسير رفت و آمد افراد قرار نگيرد، واقع شود.

صندليهای مراکز عمومی شهر نيز می تواند برای آسايش و راحتی شهروندان در کنار مراکز خاص مانند ايستگاهها، کیوسک ها، باجه های تلفن، ظروف زباله و شيرهای آب قرار بگيرند.

بيشترين جايی که محل قرار گرفتن صندليها در سطح شهر می تواند باشد مراکزی است که رفت و آمد مردم در آنجا زياد است، بخصوص در مکان هايی که برای استراحت و تفريح مردم باشد.  

فضاهای باز  زيبا و مناسب عمومی به شهروندان اين امکان را می دهد تا در کنار يکديگر از طبيعت اطراف لذت ببرند و با داشتن مکان مناسبی برای نشستن احساس رضايت آنها چندين برابر شود. افراد مختلف نوع های متفاوتی از صندليهای پارک يا فضاهای سبز را می پسندند، که اين سلايق متفاوت نحوه طراحی صندليهای پارک را تعيين می کند و به آن تغييراتی می دهد.

برای مثال جوانان اغلب بر روی بالای صندلی يعنی تکيه گاه آن می نشينند تا بر روی خود صندلی و اين مورد بايد در طراحی صندلی های پارک يا فضاهای آزاد شهری مورد توجه قرار گيرد و صندليهایی را که به اين مراکز اختصاص می دهند از استحکام بيشتری در ناحيه پايه ها برخوردار باشد.

يا بطور مثال برای افراد مسن نيمکت هایی که دارای پشت يا تکيه گاه است راحتتر از نوع بدون پشت آن می باشد.

در صورتی که برای افراد معمولی صندليهای بدون پشت به آنها اين امکان را می دهد تا در دو طرف نيمکت بنشينند.

پس اين را بايد در نظر گرفت که در پارک يا فضاهای سبز شهری که امکان استفاده اقشار مختلف است بايد تمام امکانات رفاهی در نظر گرفته شود و صندليها و نيمکت ها طوری برای اين مکان ها ساخته شوند تا مورد استفاده بيشتری برای همگان داشته باشند.

در همين راستا و برای پيشگيری از خراب کردن مبلمان عمومی شهر بايد به اين نکته توجه داشت که خرابی بيشتر شامل چه چيزهايی می شود، چه زمانی اين خرابکاريها صورت می گيرد و توسط چه کسانی، سپس برنامه های پيشگيری را بکار بست.

 

---

 

ايستگاههای اتوبوس:

داشتن يک ایستگاه اتوبوس مناسب برای تمام سيستم های حمل و نقل درون شهری امری واجب و ضروری می باشد. اما مناسب بودن اين ايستگاهها بسته به نظرات شهروندانی که از آن استفاده می کنند دارد. از ديد مديران شهری که مسئوليت رسيدگی به اين موارد را بر عهده دارند يک ايستگاه مناسب، ايستگاهی است که به مراقبت و نگهداری کمتری احتياج داشته باشد. از ديد شهروندان يک ايستگاه خوب بايد دارای محيط ديد بالا و امکان سوار شدن راحت به اتوبوس را داشته باشد. هر دو اين نظرات خوب و به جا می باشد، زيرا ساختن ايستگاههایی که مورد استفاده کمتری دارند، تنها هدر دادن سرمايه و ايجاد مشکل برای مسئولان است. طراحی و ساخت مناسب آن می تواند مدت زمان انتظار برای اتوبوس را لذت بخش کند.

برای تصميم گيری در مورد اينکه چه نوع ايستگاهی در نقاط مخصوص بايد ساخته شود و کسب اطلاعات پيرامون طراحی و نحوه ساخت، مطالب زير را بررسی می کنيم:

_ آيا به ايستگاه اتوبوس نيازی است؟

_ ايستگاه باید در کجا واقع شود؟

_ چگونه طراحی کردن ايستگاهها؟

_ چگونگی مديريت و نگهداری از ایستگاهها؟

آيا به ايستگاه اتوبوس نيازی است:

مکانهای بسیاری هستند که به علت نداشتن سايه بان، مکان های تجاری پر رفت و آمد، مکانی که آمد و شد افراد سالمند در آنجا بيشتر است و مکان هايی که آب و هوا اعتدال مناسبی نداشته باشد، برای رفاه شهروندان احتياج به نصب ايستگاههای اتوبوس درون شهری است.

ايستگاه باید در کجا واقع شود:

بهترين مکان برای قرار دادن  ايستگاههای اتوبوس در نزديکی مغازه ها و در نزديکی تقاطع ها است، که در اين صورت بايد 10 فوت از مسير عبور و مرور عقب تر باشد تا ایجاد ترافيک و برخورد با افراد پياده را نکند.

و چنانچه ايستگاه از تقاط دور باشد، سايه بان ايستگاه بايد 40 فوت از پياده رو عقب تر باشد تا برای ايستادن اتوبوس مشکلی را ايجاد نکند.

ايستگاهها همچنين بايد در مسير موازی با پياده رو ها قرار گيرد تا  تداخلی با افرادی که در پياده روها در حال عبور و مرور هستند،  پيدا نکند.

طرز قرار گرفتن اين ايستگاهها بايد بصورتی باشد که مردم از باد و باران در فصل زمستان و از تابش اشعه خورشید در فصل تابستان محافظت شوند. هرچند این نکته مهم است که ايستگاه دقيقاً باید به سمت خيابان باشد تا به افراد امکان آمد و شد راحتتر را بدهد.

کيوسک ها  يا ديگر مراکز فروش يا دستفروشی بايد در سمت پايين اين ايستگاهها واقع شوند.

طراحی:

ايستگاههای طراحی شده بايد به صورتی باشد که گویای نماد شهری که در آن اين ايستگاه قرار دارد بوده و از موادی که منحصر همان شهر است ساخته شود.

گاهی ايستگاههای استاندارد تماماً از نوع مشخصی از مواد ساخته و طراحی می شوند.

بجز موارد عنوان شده در طراحی اين مراکز بايد ميدان ديد، تسهيلات ، راحتی و دسترسی آسان به اتوبوس را نيز مد نظر داشت.

ميدان ديد مناسب:

ميدان ديد مناسب مردم را قادر می سازد تا آمدن اتوبوس را ببينند. ايستگاههایی که از نظر طراحی ضعيف هستند به سبکی طراحی شده اند که برای ديدن رفت و آمد اتوبوس حتماً بايد ايستگاه را ترک کرد و به لب پياده رو آمد.

دسترسی آسان:

نوع ديگر طراحی بايد به صورتی باشد که سوار شدن اتوبوس برای افراد به راحتی صورت گيرد. اين مورد يکی از موارد مهم در طراحی ايستگاههای اتوبوس می باشد. زيرا مردم دوست دارند به راحتی به اتوبوس مورد نظر خود برسند.

تسهيلات و راحتی:

ايستگاهها بايد دارای مکانی برای نشستن مسافرين باشند تا در مواقع بارانی يا هوای نامساعد احساس راحتی کنند.

اطلاعات:

مردم به اطلاعاتی در مورد زمان ورود و خروج به ايستگاه نياز دارند. وجود  تابلوهای اطلاع رسانی در ايستگاه ها برای شهروندان و توريست ها بسيار جالب و مفيد خواهد بود.

 

---

 

روشنايی خيابانها و طراحی آن:

در بسياری از مراکز شهری بخصوص در مراکزی که افراد به ميزان امنيت بيشتری نسبت به ديگر مراکز احتياج دارند مانند پارک ها، مراکز خريد و ديگر مراکز عمومی بايد از تعداد بيشتری از چراغ های روشنايی در خيابان و مکان های فوق استفاده شود. طراحی اين چراغ ها در سطح شهر به فن آوری طراحی این نوع چراغ ها و وسعت خيابان يا مراکزی که اين چراغ ها در آن نصب می شود بستگی دارد.

اگرچه ميزان استفاده بيشتر از اين تمهيدات در شب صورت می گيرد اما از اهمیت ويژه ای برخوردار است.

بطور مثال مواردی که در اين زمينه وجود دارد عبارتند از:

_ چرا روشنايی در سطح شهر اهميت دارد؟

_ روشهای استفاده از روشنايی خيابان ها؟

_ چه تعداد چراغ  برای روشنايی در سطح خيابان ها  کافی است ؟

_ چه مقدار بايد در بين چراغ ها فاصله باشد؟

اهميت وجود روشنايی در سطح شهر:

_ افزايش ايمنی در سطح خيابان ها بخصوص در مراکز پر رفت و آمد

_ راهنمايی جهت ها در سر تقاطع ها، چهارراه ها، پل ها ، ساختمان ها

_ تشخيص هويت و موقعيت محل

چراغانی شهر:

در بسياری از شهر ها و کشور ها برای جلب بيشتر توجه افراد و برای برگزاری اعياد و مراسم جشن، شهر و درختان آن را چراغانی می کنند که این علاوه بر زيبا سازی شهر به مکان های عمومی نيز روشنايی بيشتری می بخشد.

ايستگاههای وسايط نقليه شهری:

در ايستگاههايی که چراغ های روشنايی آن روشن باشد شهروندان برای انتظار کشيدن احساس امنيت و آرامش بيشتری می کنند.

وجود روشنايی در دربهای ورودی ساختمان:

در کنار درهای ورودی ساختمان های مسکونی نيز وجود چراغ های روشنايی اهميت بسياری در رفت و آمد افراد دارد. حتی وجود چراغ در هنگام تعطيل بودن مراکز نيز از اهميت بسزايی برخوردار است.

 

---

 

ظروف زباله:

ظروف زباله ای که در سطح شهر قرار می گيرند به مصارف مختلفی می رسند. سطل های زباله ای که در سطح شهر قرار می گيرند بايد قابل دسترسی آسان، تعداد زیاد و احتياج به محافظت نداشته باشند.

يکی از اشتباهات مهمی که در شهر ها اتفاق می افتد اين است که سطل های زباله را در جايی قرار می دهند که بتوان به راحتی آنها را خالی کرد نه اينکه به راحتی برای شهروندان قابل دسترسی باشد. و نتيجه آن خيابان های پر از زباله و سطل های خالی است. زيرا مردم وقت خود را برای يافتن سطل زباله صرف نمی کنند. برای تعيين اين که در چه جاهايی بايد سطل زباله قرار بگيرد ، يکسری از موارد را بايد در نظر داشته باشيم. بطور مثال وجود مواردی از مبلمان شهری در خيابان، نوع و موقعيت طبقات اول مانند ساختمانها، فروشگاهها و رستوانها، که همچنين بايد نوع و ميزان زباله های اين  مراکز نيز با سطل های گذاشته شده متناسب باشد.

بهترين مکان برای گذاشتن سطل های زباله مکان های  تجاری و پر رفت و آمد در حاشيه پياده روها، در نزديکی اغذيه فروشی ها و کنار صندلی های ايستگاهها است. تعداد سطل های زباله که در يک مکان بايد قرار داده شود به تعداد افرادی که در آن مسير رفت و آمد دارند  و ميزان زباله های آن محل بستگی دارد.

طراحی:

صدها مدل مختلف سطل زباله وجود دارد هرچند که تعداد معدودی از آنها برای مصارف شهری به درد می خورند.

برخی از موارد را در طراحی سطل های زباله بايد در نظر داشت مانند تفاوت در طراحی سطل های زباله با سطل مواد بدردنخور و بلا استفاده، کيفيت مواد موجود در سطل، نداشتن سر يا دريچه برای ريختن زباله درون سطل، بزرگی سطل، که بستگی به ميزان استفاده و محل قرار گرفتن سطل دارد، همچنين سطل ها بايد محکم باشند تا در اثر نشستن برخی افراد بر روی آنها نشکند.

موارد زير در هنگام ساخت سطل های زباله بايد در نظر گرفته شود:

_ استقامت و دوام،

_ موارد ضد حريق ، رنگ، مقاوم در برابر آلودگی ،

_ لعاب داشتن سطل که شامل رنگی می شود که به راحتی ورقه نشود

_ سطح  پر از منفذ

_ آلومينيوم که معمولاً ماده خوبی برای استفاده در اين مورد است

_ پلاستيک های مقاوم

_ ورقه های استيل گالوانيزه

بيشتر سطل ها را بايد بتوان به راحتی توسط مامورين شهرداری تخليه کرد که بيشتر از طرف سر سطل تخليه می شوند. تخليه آن دسته از سطل هايی که از طرفین باز می شود کار سختی است، و در برخی از مواقع موجب شکستن سطل و درب آن می شود.

سطل ها همچنين بايد دارای سطحی باشند که از خروج مايعات درون سطل به بيرون جلوگيری کند که برای رفع اين مشکل از کيسه های داخلی پلاستيک درون آن استفاده می کنند. اين کيسه ها از نوع فلزی خود بهتر می باشند. در پارک ها در قسمت هايی که مخصوص پخت کباب است از لايه های فلزی استفاده می کنند اما در سطح شهر از نوع پلاستيک آن استفاده بيشتری می شود.

اخيراً در نيويورک استانداردهای جدیدی برای کيسه های زباله وضع شده است که از پارگی و نامرغوبی کيسه ها کاسته است و این یک کيسه پلی اتيلنی 30 لیتری به ضخامت 5/ 1 ميليمتر می باشد و قيمت آن تنها 9 سنت است. در هر صورت برقراری يک برنامه صحيح برای محافظت و بهسازی موارد فوق يک ضرورت برای حصول نتيجه بهتر خواهد بود.