گل و گیاه زینتی نهال درخت و خواص گیاهان

3- بنفشه :Viola Violaceae: تيره شامل گونه‌هاي بنفشه معطرV.odorata‌، بنفشه فرنگي V.altaica وبنفشه سه رنگ V.tricolor بنفشه V.lutea است. انواع وحشي آن نيز درايران موجود است. گياهي يكساله و مقاوم به سرما است. در نيمه دوم مرداد ماه بذر آن در هواي آزاد و در بستري از يك خاك سبك كشت مي ‌شود در مهر و آبان به محل اصلي برده مي‌شود و تا اواسط بهار سال آينده داراي گل مي‌باشد و مقاوم است. عمليات به نژادي و دو رك گيري در مورد اين گياه در دنيا بسيار انجام گرفته و بهترين نوع آن نسل اول (F1) است. بديهي است نسلهاي بعدي كيفيت و موغوبيت پايين‌تري دارند . برگهاي آن ساده و متناوب و داراي گوشوارك مي‌باشند. گلها نامنظم و منفرد، 5 گلبرك، 5كاسبرگ و 5 پرچم و يا مادگي سه برچه‌‌اي دارد.حاوي ماده آلكا لوئيدي ويولين (violine) مي باشد.

4- نرگس: Narcissus poeticus Amaryllidaceae : تيره گياهي تك لپه‌، پيازي و دائمي است و گلهاي آن معطر و زيبا است. در باغهاي تاريخي بسياركشت مي‌شده است. واريته‌هاي آن بسيار زياد و بسته به درشتي و ريزي گل آن طبقه بندي مي‌شوند. داراي گلهاي شيپوري شكل به رنگ زرد و يا زرد سفيد مي‌باشد. تكثيرآ ن بوسيله بذر و پياز صورت مي‌گيرد. گياهي علفي‌، دائمي با برگهاي ساده است و باريك گلهاي آن منظم‌، منفرد بوده و در ابتدا در غلافي پوشيده‌اند است. ميوه آن بصورت كپسول ( ميوه‌اي است كه از تخمدان مركب بوجود آمده و در هر برچه چند دانه توليد مي‌شود) بوده دانه آلبومن و محتويات غذايي دانه زياد دارد.

5-گل حنا: Impatien balsamina saminaceae گياهي گلداني، با گلهاي ظريف است كه هرگل آن 5 گلبرگ قرمز حنايي دارد. برگهاي آن ظريف و به رنگ سبز روشن است. و اين گياه بوسيله قلمه تكثير مي‌شود. از زمانهاي قديم درايران كشت مي‌شده و رنگ صورتي آن نيز موجود است. تكثير اين نوع گل از طريق كاشت بذر نيز به آساني صورت مي‌گيرد.

6- اختر: Canna generalis Cannaceae :تيره گياهي است دائمي‌، با ريزومهاي ( اندامهاي زير زميني كه بعضي گياهان به جاي ريشه دارند) قومي روي آن جوانه هاي درشتي رشدونمو مي كند. نسبت به سرماي زياد حساس است. در تابستان به گل مي‌نشيند و گلهاي آن به رنگهاي سرخ‌، نارنجي‌، زرد است.

7- ميخك:Dianthus cayophyllus Caryopyllaceae: تيره گياهي است بسيار قديمي با سابقه طولاني كاشت كه به خاطر گلهايش در سراسر جهان معروف است. هم به صورت شاخه بريده و هم در باغچه ها قابل كاشت است گل آن در رنگهاي بسيار متنوع و بسيار پرپر است. انواع وحشي آن نيز در كوهستانهاي ايران‌، بيشتر در محلهاي سنگي مي‌رويد. برگهاي آن متقابل‌، ساده‌، باريك است و جام گل آن داراي 5 گلبرگ دندانه دار است كه از دو قسمت پهنك (قسمت پهن گلبرگ )و ناخنك ( قمست باريك گلبرگ )تشكيل شده است. تكثير ميخك غالباً از طريق رويشي و توسط قلمه گيري از شاخه هاي سبزآن صورت مي گيرد.

8- قرنفل: Dianthus barbatus Caryophyllaceae : تيره گلي بسيار زيبا است كه گلهايش رنگ‌هاي متنوع داشته و در حاشيه‌ها استفاده مي‌شود. در ايران از قديم در باغها كشت مي‌‌شده است. نسبت به سرما مقاوم است. بذر آن در تير و مرداد كشت و نشاها در شهريور و مهر به محل اصلي منتقل مي شود.

9- گل صابوني ( بغدادي) Soponaria officinalis Caryophyllaceae: تيره از اين‌رو به آن صابوني مي‌گويندكه برگهاي آن داراي ماده ساپونيني (Saponin) است و مانند صابون درآب كف مي‌كند، در بسياري از منابع بعنوان يكي ازگلهاي اصلي باغها ذكر شده است.

10-ستاره‌اي : Aster sp Compositeae : تيره داراي گونه هاي(Variety) بسيار زياد است. گلهاي ريز و ستاره اي شكل به رنگ سفيد، آبي و طلايي دارد. روز كوتاه ( گياهاني كه به كمتر از 12 ساعت نورآقتاب در يك شبانه روز نياز دارند) و داراي انشعابات متعدد مي باشد. تكثير آن غالباً از طريق كاشت بذر در اوايل ارديبهشت انجام مي ‌شود و حدود 5 ماه بعد ازكاشت بذرها به گل مي نشينند.

11- هميشه بهار: Calendula sp. Compositeae :تيره از گلهاي پاييزي است و تا اوايل بهار دوام دارد. گلهاي آن زرد طلايي است. در باغها‌، در حاشيه‌ها و پاي درختان ونيز نزديك عمارت كاشته مي‌شده است.

12- جعفري:Taget erecta Compositeae :تيره يكي ازگلهاي قديمي است كه از سالها پيش كشت و پرورش آن درايران معمول بوده است. گل بهاره و تابستانه( نشاهاي آن در فضل بهار وتابستان به محل اصلي كاشت منتقل مي‌شوند. گل بهاره به گلي مي‌گويند كه در بهار به گل مي‍نشيند) است. بذر آن به طور معمول در ارديبهشت ماه در خزانه اي آماده شده‌، سپس كشت مي‌شود. نشا ظرف دو ماه آماده كاشت در محل اصلي است.

13-آهار:Zinnia elegans Compositeae : تيره بذر آنرا در ارديبهشت ماه در خزانه مي‌كارند و در تير ماه آنرا نشا كار مي‌كنند. اين گل از گياهاني است كه بذر آن مستقيماً در محل اصلي يعني حاشيه‌هاي گل‌كاري كاشته مي‌شود. رشد آن بسيار زياد است. ارتفاع آن بيش از گلهاي ديگر است و در حاشيه‌‌هاي گل‌كاري بايد در جاي مناسب كاشته شود .گل آن بسيار زيباست و در باغهاي قديمي بسيار از آن استفاده مي‌شده است.

14-كوكب:Dahlia Compositeae : تيره از گياهان دائمي است و ريشه هاي غده اي آن در برابر سرما مقاومت ندارد. رنگ گلها در آن بسيار زيبا و متنوع است‌، خصوصاً در نواحي كوهستاني كه تابستانهاي خنك تري دارد. گل آن بسيار درشت و رشد آن قابل ملاحظه است.

15-كوكب كوهي :Rudbeckia fulgida Compositeae : تيره يك گياه دائمي با گلها زرد است كه در وسط به رنگ تيره و سياه مي گرايد. گلهاي كوكب كوهي با ساقه هاي بلند جلب توجه مي‌كند. در آغاز بهار از طريق تقسيم بوته تكثير مي‌‌شود.

16- رعنا زيبا:Gaillardia Compositea : تيره يك گل زيباي دائمي است. در اواخر خرداد و تقريباً در تمام طول تابستان گل مي‌دهد. گلهاي آن قرمز، صورتي و زرد است. تكثير آن به آساني از طريق تقسيم بوته در بهار انجام مي‌گيرد.

17- داودي:Chrysanthemum morifolium Composite: تيره اين گياه هم بيروني وهم آپارتماني مي‌باشد. به طور مصنوعي در تمام فصول در گلخانه‌هاي با تجهيزات كافي به گل مي نشيند. يكي از گلهاي بسيار مهم است. در باغ ايراني رايج و متداول بوده است. طرز تكثير داوودي از طريق ريشه داركردن قلمه‌هاي انتهايي شاخه صورت مي گيرد. قلمه‌ها ي ريشه دار را مستقيماً در گلدانهاي مناسب كشت مي‌‌كنند. به طور معمول فصل گلدهي آنها پاييز و اوايل زمستان مي‌باشد.

18- نيلوفر:Ipomoea ticolor گياهي يكساله با گلهاي آبي رنگ است. به صورت خودرو هم رشدونمو مي‌‌كند . رشد آن بسيار زياد و ظرف يكماه به ارتفاع 3 متر مي‌رسد در تابستان گل مي‌دهد. بالاروند و مناسب پرچين‌‌ها و چفته‌‌ها) به غلط به آن آلاچيق مي‌گويند( دانش دوست يعقوب‌، باغ ايراني)( مي‌‌باشد .

19- شب بو: Mathiola chierathus Cruciferae : تيره ريشه‌‌هاي آن بلند و داراي انواع يكساله و دوساله است. به صورت شاخه بريده وكاشته شده در باغچه‌ها مورد استفاده قرار مي‌ گيرد. برگهاي آن متناوب و بدون دمبرگ است. گلهاي آن منظم و به شكل خوشه مي‌باشند. اين گل در بهار به گل مي‌نشيند. گلهاي آن سفيد‌، صورتي و بنفش است.

20- زنبق:Iris hybrids Iridaceae : تيره گياه ريزوم دار دائمي و مقاوم به سرماست و در ايران كاملاً شناخته شده است. از طريق تقسيم ريزوم در اسفند ماه تكثير مي‌شود . در آغاز فصل بهار به گل مي نشيند. انواع وحشي آن نيز در ايران فراوان است. داراي گونه هاي متعددي بوده و براي زينت در باغها بسيار متداول است . گونه مهم آن I.gernamica كه در عطرسازي از آن استفاده مي‌گردد.

21- زعفران زينتي : Crocus aureus Iridaceae : تيره از طريق كاشت پياز توپر تكثير مي شود. كشت آن در قديم بسيار معمول بوده است. داراي گل بنفش خوشرنگ با ارتفاع كم مي باشد. درآغاز فصل بهار گلهاي زيباي زعفران نمايان مي‌گردد.

22- سلوي ( مريم گلي) :Salvia sclarea Labiatae : تيره گل آن يكساله و داراي ارقام پاكوتاه و پا بلند است. اين گلها آن به رنگ قرمز بسيار زيبا و برگهاي آن نيز پهن‌، دندانه دار و سبز پررنگ هستند. از گلهاي زينتي بسيار زيباست و كشت آن در باغها بخصوص در نقاط سايه دار بسيار معمول و مرسوم بوده است. نشاي سلوي در ارديبهشت ماه توزيع و در باغها كشت مي شود و تكثير آن نيز در پاييز از طريق بذر صورت مي‌پذيرد.

23-گل نخود:Lathyrus odoratus Leguminoseae :تيره داراي گلهايي به رنگ مختلف قرمز، بنفش‌، طلايي و غيره است. از طريق بذر تكثير مي شود. كشت آن از قديم الايام مرسوم بوده و نسبت به سرما مقاوم است و بذر آنرا در پاييز نيز مي‌توان كاشت وكشت پاييزه آن نتيجه بهتر مي دهد. گل نخود در ارديبهشت و تير ماه گل مي‌دهد.

24- لاله:Tulipa Lili aceae : تيره لاله يكي از گياهاني است كه ايرانيان از زمانهاي قديم با آن آشنايي داشته اند. كاسبرگ‌، گلبرگ آن آزاد جامي شكل است، گلها منفرد و از حيث رنگ گونه هاي مختلف دارند. در بهار به گل مي‌رود و گل آن درشت است. به صورت شاخه بريده و كاشته شده در باغچه مورد استفاده قرار مي گيرد.

25- سنبل: Hyacinthus Liliaceae : تيره در اواخر فصل پاييز، پيازهاي آن كه از پيش آماده شده اند‌، كاشت مي شوند كاشت آن بايد در يك خاك سبك صورت گيرد. ازگذشته هاي بسيار دور در باغهاي تاريخي كشت مي‌شده است. در اواخر اسفند و اوايل بهار به گل مي رود. گلهاي آن به صورت خوشه اي معطر آويزان با كاسبرگ وگلبرگ چسبيده و به شكل قيف مي باشد

26-گل كاغذي: Bougainvillea Nyctaginacaea : تيره بومي برزيل است در ايران فقط در سواحل جنوبي و در فارس كشت مي شود. داراي ساقه‌هاي خاردار و بالا رونده براكته‌ها( شبيه برگ در گياه است و همان كار برگ را انجام مي‌دهد) يا برگه‌هاي بنفش رنگ مي باشد. تكثير آن از طريق قلمه هاي چوبي و نيمه چوبي صورت مي‌‌گيرد. تقريبا ًدر هر خاكي رشد و نمو مي كند و بسيار مقاوم در مقابل بي آبي است. به آفتاب زياد نيازدارد.

27- شقايق:Papaver spp Papaveracae : تيره گونه‌هاي وحشي آن در ايران به صورت خودرو يافت مي‌شود. معروفترين آن شقايق سياه P.orientalis مي‌باشد كه بومي ايران است. بيشتر در منطقه البرز يافت مي‌شود. داراي ماده اي به نام تبائين (Tebain) مي‌باشد. در باغها بعنوان گياه زينتي كاشته مي‌شود. تكثير آن از طريق تقسيم بوته و كشت بذر در بهار صورت مي‌گيرد.

28-گل ناز:Portulaca grandiflora Protulacaceae : تيره گل ناز يكي از مهمترين گلهايي است كه در باغهاي قديمي كشت مي ‌شد و معمولاً براي كاشت آن محل خاصي را در نظر مي گرفتند. بذر آن بسيار ريز است. كشت آن بوسيله بذر انجام مي شود و شبيه به چمن كاري است. خاك آن بايد غني و خوب باشد. گلهاي آن بسيار زيبا، پاكوتاه و به رنگهاي قرمز،آبي‌، بنفش‌، سفيد، زرد و حنائي است. داراي شاخه‌ها و برگها ي گوشتي است و از طريق قلمه زدن نيز تكثير مي‌‌شود.

29- پامچال: Primula forrestii Primulaceae: تيره گونه هاي متعدد آن بومي مناطق سرد و مرطوب بوده. به سرما مقاوم است . فصل گل دهي آن زمستان و اوايل بهار است. بذر آن به سرعت قوه ناميه( زمانيكه بذرهاي گياهي تحت شرايط محيطي نامساعد قرار گيرند‌، فغاليتهاي متابوليسمي آنها به حداقل مي‌رسد و اصطلاحاً بذرها به خواب مي روند و به محض مساعد شدن شرايط جوانه مي زنند) خود را از دست مي دهد. درختچه بذر تازه بايد كاشته شود. گلهاي آن به رنگهاي بسيار متنوع زرد‌، سفيد، ارغواني‌، بنفش‌، قرمز است.

30- آلاله: Ranunculus glacialis Ranunculaceae: تيره داراي گلهاي زيبا و درشت پرپر، به قطر 4 سانتي متر است. آلاله ايران درجهان شهرت دارد. در غرب ايران مي‌رويد. داراي گلهايي درشت به رنگ قرمز است. ساقه‌هاي گلدهنده اين گياه به 25 سانتي متر يا بيشتر مي رسد. بذرآن در ماههاي تير و مرداد در محل اصلي كشت مي شود گياهان چند ساله آلاله را در فصل بهار مي‌توان از طريق تقسيم بوته تكثير كرد. ميوه آن فندقه است.

31- تاج الملوك: Aquilegia hybrida Ranunculaceae : تيره گياهي است دائمي وگلهاي آن زينتي است كه در اوايل فصل بهار به گل مي رود. اين گياه نيز با سابقه بسيار طولاني در باغهاي ايراني كشت مي شده است. از طريق كاشت بذر قابل تكثير است وبذر آن را در اسفند ماه كشت مي‌كنند، سپس در ماههاي بعد آنرا گلداني كرده در باغچه‌ها مي‌كارند. اين گياه در برابر سرما كاملا مقاوم است . ساده‌‌ترين روش ازدياد آن تقسيم بوته‌هاي چند ساله است. كه در بهار و قبل از شروع فصل رشد و نمو، انجام مي‌گيرد.

32- زبان در قفا:Delphinum Ranunculaceae : تيره گونه‌‌هاي يكساله و دائمي اين گياه از دير باز در ايران كاشته مي شده است . خوشه‌هاي گل آن بسيار بلند و گلها درشت و زائده‌اي در قسمت عقب دارند، به همين دليل به آن زبان در قفا گفته مي‌شود. خاك آن بهتر است از نوع سبك باشد. به آفتاب كامل نياز دارد. گلهاي آن به رنگهاي سفيد‌، آبي و بنفش است. از طريق تقسيم بوته و بذر تكثير مي شود.

33-گل ميمون:Antirrhinum majus Scrophulariaceae : تيره گياهي است به صورتهاي يكساله‌، دوساله و دائمي‌، كه اين مساله به نوع آب و هواي هر منطقه بستگي دارد. در نواحي كه زمستانهاي بسيار سرد دارد، گل ميمون به صورت يكساله كشت مي‌شود. در نواحي كه زمستانهايش خيلي سرد نيست ( حداقل درجه حرارت زمستان 10 درجه سانتي گراد)‌،گل ميمون تا اين درجه سرما را حفظ مي‌كند و در سال دوم محصول خوبي مي دهد.اين گياه در شرايط مطلوب به صورت دائمي كشت مي‌شود. خوشه‌هاي گل در اين گياه بلند است‌، حتي در بعضي واريته‌ها به يك مترو بيشتر هم مي‌رسد. محل آن بايد در آفتاب باشد‌، اما به محل سايه آفتاب نيز مقاوم است.

34- اطلسي : Petunia hybrida Solanaceae : تيره گياهي است يكساله و داراي ارقام بسيار متعدد. فاصله بين بوته‌‌هاي اطلسي نبايد كمتر از 25 سانتي متر باشد.تكثير آن با بذر صورت مي گيرد. در خاكهاي خوب و حاصلخيز و در محل آفتابي رشد و نمو خوبي مي‌كند. گلهاي آن شيپوري و درشت است.

35- شاه پسند درختي : Lantana camara Verbenaceae : تيره درختچه‌‌اي كوچك است. در بعضي نقاط كه هوا گرم است و در هواي آزاد مي رويد. برگهاي آن متقابل و دائمي است. گلها به صورت خوشه‌اي به رنگ قرمز و زرد هستند. كه در ابتداي شكفتن زرد رنگ و سپس نارنجي و در آخر قرمز رنگ مي‌گردد. در شمال هم كشت آن رواج دارد.

36- شاه پسند يكساله:Verbena hortensis Verbenaceae : تيره گلهاي آن بهاره و تابستانه‌، نسبتاً متراكم و به رنگهاي قرمز، بنفش‌، زرد و سفيد شبيه شاه پسند درختي است. بايد در محل آفتابي كشت شود. با اولين سرماي سخت از بين مي رود. از طريق بذر و قلمه تكثير مي شود.

37- پيچ معين التجار:Clerodendrum Verbenaceae : تيره داراي برگهاي دايمي وگلهاي سفيد و قرمز كوچك است و در بعضي از واريته‌ها گل درشت تر است. نحوه تكثيرآن به دو صورت است، نوع سفيد آن به آساني از طريق قلمه تكثير مي‌شود و نوع قرمز آن به كمك مواد هورموني ريشه‌زا و در زيرمه پاش و از طريق پيوند روي نوع سفيد در زير مه پاش و از طريق پيوند روي نوع سفيد قابل تكثير است. كشت و كار آن در هواي آزاد مقدور نيست