خانواده مالواسه و موراسه
خانواده مالواسه و موراسه
خانواده مالواسه Malvaceae يا ختمي
در خانواده مالواسه تعداد فراواني گياه وجود دارد اما تعداد گياهاني كه صرفاً مصرف زينتي دارند عبارتند از:
1) ختمي باغچهاي؛
2) ختمي گلداني؛
3)ختمي چوبي.
ختمي باغچه اي
هيبيسكوس Hibiscus يك گياه ختمي بذري باغچهاي است كه به كمك بذرهاي سياه رنگ و نسبتاً درشت آن در محل اصلي تكثير پيدا ميكند. اين گياه نسبت به سرماي محيط حساس است و با شروع فصل سرما دوره گل دهي آن به پايان ميرسد.
براي پرورش اين گياه بهتر است كه نشاهاي آن را در يك محل آفتاب‌رو و جايي كه از آبياري كافي و منظم برخوردار است كشت و كار كرد. هيبيسكوس در طول تابستان بطور متناوب گل توليد ميكند و بسيار زيبا و با ارزش است.
ختمي گلداني
گياه ديگر در خانواده مالواسه هيبيسكوس جنبيكا يا ختمي ژاپني است كه به عنوان درختچه‌اي گلداني در گلخانههاي كشورمان و يا در منازل و آپارتمان‌ها كاشت ميشود. اين گياه، گل‌هاي شيپوري مانند به رنگ‌هاي صورتي، قرمز، نارنجي و سفيد توليد ميكند. اما براي توليد گل، شرايط رشدي مناسب و بهتر نياز دارد. از آن جمله ميتوان به تعادل بين درجه حرارت و ميزان نور اشاره كرد. اين گياه در گلخانههاي گرم بشرط اينكه گياه از نور كافي برخوردار باشد به گل ميرود. اما در آپارتمانهايي كه از نور كمتري برخوردار هستند، بهتر است درجه حرارت محيط نگهداري را كمي پايين آوريم تا تعادل لازم بين رشد رويشي و زايشي گياه بوجود آيد.
ختمي چوبي (درختي)
هيبسيكوس سريكوس كه در فارسي نام ختمي درختي دارد، يك درخت نسبتاً مقاوم براي آلودگي شهري و شرايط نامساعد محيطي است. در اوايل پاييز گل‌هاي بنفش رنگ را توليد ميكند. اين گياه بوسيله قلمههاي نيمه خشبي ساقه در فصل پاييز تكثير ميشود.
گياه ابوتيلون
بعضي افراد گياه ابوتيلون را به اشتباه به عنوان درخت ختمي ميشناسند. ابوتيلون را در فارسي گياه زنگولهاي ناميده‌اند. ابوتيلون در شكل برگ و اندازه گل از ختمي متمايز ميشود. نحوه تكثير ابوتيلون بوسيله قلمه ساقه است و بوسيله هورمون ريشهدار ميشود.
خانواده موراسه يا انجير
برخي از گياهان مثمر ميوه‌اي در خانواده موراسه قرار دارند. گياهان زينتي خانواده موراسه حساسيت چنداني به شرايط محيطي ندارند. اين گياهان در محيطهاي كم نور با درجه حرارت و بافت خاك نا مطلوب هم پرورش داده ميشوند. در سالنها و مكان‌هاي عمومي كشت گياهان خانواده موراسه مناسب است.
فيكوس الاستيكا
فيكوس الاستيكا يا فيكوس برگ درشت Ficus يكي از گياهان خانواده موراسه است كه برگهاي درشت، براق و جوانههاي قرمز رنگ دارد. عمل حرس بر روي اين گياه با موفقيت انجام ميشود. بطوريكه يك درختچه بيست ساله به كمك حرس مي‌تواند به زندگي خود ادامه دهد.
تكثير فيكوس الاستيكا بوسيله قلمه ساقه و Air layering است كه يك روش تكثير غير جنسي است. نحوه انجام كار بدين صورت است كه بجاي قطع كردن ساقه گياه و ريشهدار كردن آن (در حاليكه ساقه روي گياه مادري استوار است) در محل معيني از ساقه خراشي ايجاد ميشود. سپس دور محل خراش داده شده را به كمك يك ماده جاذب‌الرطوبه مثل خاك برگ يا پيت خالص پوشانده و مرطوب نگه مي‌داريم. بعد از مدتي كه علائم ريشهزا در محل پوشيده شده ملاحظه شد از ابتداي محل بسته شده، گياه را قطع كرده و به عنوان يك گياه ريشهدار قابل كشت در محل اصلي بكار برده ميشود.
از مزاياي اين روش آن است كه حمل و نقل چنين گياهاني نسبت به قلمههاي ريشهدار شده با سهولت بيشتري انجام ميشود. زيرا ريشهها در درون بافت مرطوب كننده محصور هستند و هيچ آسيبي به آن‌ها نميرسد.
فيكوس ليراتا Ficus lyrata
فيكوس ليراتا يا فيكوس برگ ويلوني از ديگر گياهان خانواده موراسه محسوب ميشود. اين گياه برگهايي بشكل پنج ضلعي يا شبيه به يك ويلون دارد و منظره خاص و منحصر به فردي از خود نمايان ميكند.
فيكوس برگ ويلوني بوسيله قلمه ساقه تكثير ميشود. و به لحاظ برخورداري از شرايط محيطي و رشدي شبيه گياه فيكوس الاستيكا است.
فيكوس بنجامين
فيكوس بنجامين گياهي در خانواده موراسه است كه گياه سريع‌الرشد با برگهاي ظريف و شاخههاي پر رشد مي‌باشد كه قابليت انعطافپذيري بسيار خوبي دارد. گاهي اوقات بنجامينها را به شكلهاي زيبايي در هم ميبافند و منظره زيبايي را بوجود ميآورند. فيكوس بنجامين سبز يك پايه مناسب براي پيوند نوع ابلق است. بدين صورت كه فرم ابلق را روي آن پيوند ميدهيم تا با اين روش رشد گياه را زيادتر كنيم. فيكوس بنجامين سبز بوسيله قلمههاي سبز با هورمون و بدون هورمون تكثير ميشود.
فيكوس بنجامين ابلق، مشخصات بنجامين سبز را دارد، با اين تفاوت كه براي بنجامين ابلق مراقبت و شرايط خوب محيطي فراهم ميكنيم.
مراقبت‌هاي ويژه فيكوس بنجامين ابلق
- تنظيم مقدار رطوبت نسبي محيط؛
- تنظيم مقدار نور؛
- تنظيم مقدار PH محيط.
براي رشد اين گياه رطوبت نسبي 70 تا 75 درصد مناسب است. هم‌چنين از پرورش اين گياه در نور مستقيم آفتاب پرهيز شود زيرا نور مستقيم باعث سوزش و ريزش برگ‌ها ميشود. PH مناسب براي رشد اين گياه 6 تا 5/6 مي‌باشد.
فيكوس بنجامين به كنههاي تار عنكبوتي و قرمز حساسيت بسيار شديدي دارد و يكي از دلايل ريزش برگهاي آن معمولاً حضور كنه است.
تكثير فيكوس بنجامين به دو روش عملي است 1) پيوند جوانه روي فيكوس سبز؛ 2) ريشه‌زايي بخش‌هاي جوان گياه به كمك هورمون ايندول بوتيريك اسيد IBA (4000 پيپيام). آنچه كه تا به حال در ايران معمول بوده است استفاده از روش پيوند بوده است. اما به كمك هورمون نيز ميتوان اين گياه را تكثير كرد.
فيكوس پيچ
فيكوس پيچ يا فيكوس برگ ريز با نام علمي فيكوس پوميلا گياهي است كه برگهاي ريز و ساقههاي رونده به حالت پيچ دارد، و بوسيله قلمههاي ساقه تكثير است.
فيكوس الاستيكاي ابلق
فيكوس الاستيكاي ابلق گياهي برگ درشت است كه به فرم ابلق موجود است. بوسيله قلمه ساقه و هم‌چنين قلمه انتهايي و مياني ساقه، به كمك هورمون ريشهدار ميشود و آن را در محيط بسيار مناسب پرورش ميدهيم.
فيكوس انجير معابد
فيكوس انجير معابد، گياهي است كه منظرهاي بسيار زيبا دارد. اين گياه بخوبي در جنوب ايران رشد و نمو ميكند. انعطاف شاخهها طوري است كه تنهها در هم تنيده شده‌اند و منظره بسيار زيبايي را جلوه‌گر ساختهاند.
خانواده مالواسه Malvaceae يا ختمي
در خانواده مالواسه تعداد فراواني گياه وجود دارد اما تعداد گياهاني كه صرفاً مصرف زينتي دارند عبارتند از:
1) ختمي باغچهاي؛
2) ختمي گلداني؛
3)ختمي چوبي.
ختمي باغچه اي
هيبيسكوس Hibiscus يك گياه ختمي بذري باغچهاي است كه به كمك بذرهاي سياه رنگ و نسبتاً درشت آن در محل اصلي تكثير پيدا ميكند. اين گياه نسبت به سرماي محيط حساس است و با شروع فصل سرما دوره گل دهي آن به پايان ميرسد.
براي پرورش اين گياه بهتر است كه نشاهاي آن را در يك محل آفتاب‌رو و جايي كه از آبياري كافي و منظم برخوردار است كشت و كار كرد. هيبيسكوس در طول تابستان بطور متناوب گل توليد ميكند و بسيار زيبا و با ارزش است.
ختمي گلداني
گياه ديگر در خانواده مالواسه هيبيسكوس جنبيكا يا ختمي ژاپني است كه به عنوان درختچه‌اي گلداني در گلخانههاي كشورمان و يا در منازل و آپارتمان‌ها كاشت ميشود. اين گياه، گل‌هاي شيپوري مانند به رنگ‌هاي صورتي، قرمز، نارنجي و سفيد توليد ميكند. اما براي توليد گل، شرايط رشدي مناسب و بهتر نياز دارد. از آن جمله ميتوان به تعادل بين درجه حرارت و ميزان نور اشاره كرد. اين گياه در گلخانههاي گرم بشرط اينكه گياه از نور كافي برخوردار باشد به گل ميرود. اما در آپارتمانهايي كه از نور كمتري برخوردار هستند، بهتر است درجه حرارت محيط نگهداري را كمي پايين آوريم تا تعادل لازم بين رشد رويشي و زايشي گياه بوجود آيد.
ختمي چوبي (درختي)
هيبسيكوس سريكوس كه در فارسي نام ختمي درختي دارد، يك درخت نسبتاً مقاوم براي آلودگي شهري و شرايط نامساعد محيطي است. در اوايل پاييز گل‌هاي بنفش رنگ را توليد ميكند. اين گياه بوسيله قلمههاي نيمه خشبي ساقه در فصل پاييز تكثير ميشود.
گياه ابوتيلون
بعضي افراد گياه ابوتيلون را به اشتباه به عنوان درخت ختمي ميشناسند. ابوتيلون را در فارسي گياه زنگولهاي ناميده‌اند. ابوتيلون در شكل برگ و اندازه گل از ختمي متمايز ميشود. نحوه تكثير ابوتيلون بوسيله قلمه ساقه است و بوسيله هورمون ريشهدار ميشود.
خانواده موراسه يا انجير
برخي از گياهان مثمر ميوه‌اي در خانواده موراسه قرار دارند. گياهان زينتي خانواده موراسه حساسيت چنداني به شرايط محيطي ندارند. اين گياهان در محيطهاي كم نور با درجه حرارت و بافت خاك نا مطلوب هم پرورش داده ميشوند. در سالنها و مكان‌هاي عمومي كشت گياهان خانواده موراسه مناسب است.
فيكوس الاستيكا
فيكوس الاستيكا يا فيكوس برگ درشت Ficus يكي از گياهان خانواده موراسه است كه برگهاي درشت، براق و جوانههاي قرمز رنگ دارد. عمل حرس بر روي اين گياه با موفقيت انجام ميشود. بطوريكه يك درختچه بيست ساله به كمك حرس مي‌تواند به زندگي خود ادامه دهد.
تكثير فيكوس الاستيكا بوسيله قلمه ساقه و Air layering است كه يك روش تكثير غير جنسي است. نحوه انجام كار بدين صورت است كه بجاي قطع كردن ساقه گياه و ريشهدار كردن آن (در حاليكه ساقه روي گياه مادري استوار است) در محل معيني از ساقه خراشي ايجاد ميشود. سپس دور محل خراش داده شده را به كمك يك ماده جاذب‌الرطوبه مثل خاك برگ يا پيت خالص پوشانده و مرطوب نگه مي‌داريم. بعد از مدتي كه علائم ريشهزا در محل پوشيده شده ملاحظه شد از ابتداي محل بسته شده، گياه را قطع كرده و به عنوان يك گياه ريشهدار قابل كشت در محل اصلي بكار برده ميشود.
از مزاياي اين روش آن است كه حمل و نقل چنين گياهاني نسبت به قلمههاي ريشهدار شده با سهولت بيشتري انجام ميشود. زيرا ريشهها در درون بافت مرطوب كننده محصور هستند و هيچ آسيبي به آن‌ها نميرسد.
فيكوس ليراتا Ficus lyrata
فيكوس ليراتا يا فيكوس برگ ويلوني از ديگر گياهان خانواده موراسه محسوب ميشود. اين گياه برگهايي بشكل پنج ضلعي يا شبيه به يك ويلون دارد و منظره خاص و منحصر به فردي از خود نمايان ميكند.
فيكوس برگ ويلوني بوسيله قلمه ساقه تكثير ميشود. و به لحاظ برخورداري از شرايط محيطي و رشدي شبيه گياه فيكوس الاستيكا است.
فيكوس بنجامين
فيكوس بنجامين گياهي در خانواده موراسه است كه گياه سريع‌الرشد با برگهاي ظريف و شاخههاي پر رشد مي‌باشد كه قابليت انعطافپذيري بسيار خوبي دارد. گاهي اوقات بنجامينها را به شكلهاي زيبايي در هم ميبافند و منظره زيبايي را بوجود ميآورند. فيكوس بنجامين سبز يك پايه مناسب براي پيوند نوع ابلق است. بدين صورت كه فرم ابلق را روي آن پيوند ميدهيم تا با اين روش رشد گياه را زيادتر كنيم. فيكوس بنجامين سبز بوسيله قلمههاي سبز با هورمون و بدون هورمون تكثير ميشود.
فيكوس بنجامين ابلق، مشخصات بنجامين سبز را دارد، با اين تفاوت كه براي بنجامين ابلق مراقبت و شرايط خوب محيطي فراهم ميكنيم.
مراقبت‌هاي ويژه فيكوس بنجامين ابلق
- تنظيم مقدار رطوبت نسبي محيط؛
- تنظيم مقدار نور؛
- تنظيم مقدار PH محيط.
براي رشد اين گياه رطوبت نسبي 70 تا 75 درصد مناسب است. هم‌چنين از پرورش اين گياه در نور مستقيم آفتاب پرهيز شود زيرا نور مستقيم باعث سوزش و ريزش برگ‌ها ميشود. PH مناسب براي رشد اين گياه 6 تا 5/6 مي‌باشد.
فيكوس بنجامين به كنههاي تار عنكبوتي و قرمز حساسيت بسيار شديدي دارد و يكي از دلايل ريزش برگهاي آن معمولاً حضور كنه است.
تكثير فيكوس بنجامين به دو روش عملي است 1) پيوند جوانه روي فيكوس سبز؛ 2) ريشه‌زايي بخش‌هاي جوان گياه به كمك هورمون ايندول بوتيريك اسيد IBA (4000 پيپيام). آنچه كه تا به حال در ايران معمول بوده است استفاده از روش پيوند بوده است. اما به كمك هورمون نيز ميتوان اين گياه را تكثير كرد.
فيكوس پيچ
فيكوس پيچ يا فيكوس برگ ريز با نام علمي فيكوس پوميلا گياهي است كه برگهاي ريز و ساقههاي رونده به حالت پيچ دارد، و بوسيله قلمههاي ساقه تكثير است.
فيكوس الاستيكاي ابلق
فيكوس الاستيكاي ابلق گياهي برگ درشت است كه به فرم ابلق موجود است. بوسيله قلمه ساقه و هم‌چنين قلمه انتهايي و مياني ساقه، به كمك هورمون ريشهدار ميشود و آن را در محيط بسيار مناسب پرورش ميدهيم.
فيكوس انجير معابد
فيكوس انجير معابد، گياهي است كه منظرهاي بسيار زيبا دارد. اين گياه بخوبي در جنوب ايران رشد و نمو ميكند. انعطاف شاخهها طوري است كه تنهها در هم تنيده شده‌اند و منظره بسيار زيبايي را جلوه‌گر ساختهاند.
