گل و گیاه زینتی نهال درخت و خواص گیاهان

در اين جلسه در مورد روش‌هاي مبارزه با بيماري‌هاي گياهان زينتي مطالبي بيان مي‌شود.
روش‌هاي مبارزه با بيماري‌هاي گياهان زينتي بسيار متنوع است و بستگي به عامل بيماري، نوع بيماري، و فعل و انفعالات آن‌ها دارد.
هدف از مبارزه با بيماري‌هاي گياهي، نجات گونه‌هايي از گياهان زينتي است که مورد حمله پاتوژن‌ها قرار گرفته‌اند.  

  روش‌هاي مبارزه

1) روش‌هاي قانوني؛
2) روش‌هاي زراعي؛
3) روش‌هاي بيولوژيکي؛
4) روش‌هاي فيزيکي؛
5 

  * روش هاي قانوني

حساسيت گياهان نسبت به پاتوژن‌هاي غير بومي بسيار بالا بوده و در مقابل حمله آن‌ها کاملاً بي‌دفاع هستند. لذا در اين روش با ايجاد پُست‌هاي قرنطينه و بازرسي بين مرز دو کشور يا بين مرز استان‌ها و حتي بين شهرها مطابق مقررات وضع شده مانع ورود پاتوژن‌هاي غير بومي در منطقه مي‌شوند.
معمولاً پاتوژن‌هاي غير بومي هوا برد نيستند. وقتي پاتوژن وارد منطقه‌اي شد که ميزبان حساس وجود دارد خسارت اقتصادي بيماري بسيار زياد خواهد بود به عبارت ديگر بيماري اپيدمي شده است و براي جلوگيري از بروز اين چنين بيماري‌هايي معمولاً پست‌هاي قرنطينه مي‌گذارند.  

  * روش هاي زراعي

- ريشه‌كني ميزبان؛
- اقدامات بهداشتي؛
- مساعد كردن شرايط؛
- كشت بافت مريستم.

وقتي پاتوژن با وجود پست‌هاي قرنطينه وارد منطقه شد و گياهان زينتي در اثر آن آلوده شدند، براي جلوگيري از شيوع و گسترش بيماري ميزبان‌ها را از زمين درمي‌آورند و نابود مي‌كنند. طبق گزارش‌ بدست آمده در آمريکا سه ميليون درخت مبتلا به بيماري شانيت باکتريايي را کاملا نابود کرده اند.
اقدامات بهداشتي در مبارزه با پاتوژن‌هاي گياهي بسيار مؤثر گزارش شده است. لذا جمع‌آوري اندام‌هاي آلوده گياهي و از بين بردن آن‌ها و نيز ضد عفوني کردن قيچي و ادوات باغباني و غيره در تقليل بيماري بسيار مؤثر است.
مساعد کردن شرايط رشد گياه، استفاده از کود مناسب و آبياري به موقع در مبارزه با بيماري بسيار مؤثر است.
کشت بافت مريستمي براي پرورش گياهان زينتي به خاطر تهيه پايه‌هاي عاري از بيماري‌هاي آوندي و بيماري‌هاي ناشي از قارچ‌هاي فوزاريومي ،مسيليوم و ويروس‌ها بسيار موفقيت‌آميز گزارش شده است.  

  * روش هاي بيولوژيکي

- توليد و استفاده از واريته‌هاي مقاوم؛
- حفاظت متقابل؛
- هيپرپارازيتيسم؛
- مبارزه بوسيله گياهان تله دشمن.

روش‌هاي بيولوژيکي معمولاً در توليد و استفاده از واريته‌هاي مقاوم در مقابل پاتوژن‌ها ايجاد مي‌شود.
هيپرپارازيتيسم يا کنترل يک ميکروارگانيزم به کمک ميکروارگانيزم ديگر مثل باکتريوفاژها جهت مبارزه با باکتري مولد گال در ساقه و طوقه گياهان زينتي انجام مي‌شود.
بعضي از گياهان مثل تاج‌ريزي از خود موادي را در خاک ترشح مي‌کنند که موجب تحريک تخم و خروج لارو نماتدها مي‌شود. گياهان غير ميزبان يا نماتدها به آن‌ها حمله مي‌کنند و در نهايت اين گياهان قادر به ادامه رشد و بلوغ خود نيستند و نهايتاً از بين مي‌روند.

*روش‌هاي فيزيکي
- مبارزه از طريق گرما دادن؛
- كنترل بيماري با خنك‌سازي؛
- كنترل با اشعه.

مبارزه فيزيکي بر عليه بيماري‌هاي گياهي از طريق گرما دادن و استريل کردن خاک اندام‌هاي تکثير شونده انجام مي‌شود. از آب داغ و جوشان براي استريل کردن بذر و پياز و غده‌هاي نهال‌ها استفاده مي‌شود. پيشگيري بيماري بوسيله خنک‌سازي بهترين روش مبارزه با بيماري محصولات نرم و آبدار محسوب مي‌شود. کنترل با اشعه ماوراء بنفش براي کشتن پاتوژن‌ها بسيار مؤثر است.

*مبارزه شيميايي
عمومي‌ترين راه مبارزه با بيماري‌هاي گياهي استفاده از سموم است. سموم شيميايي اسامي مختلفي دارند که عبارتند از :
1) قارچ کش‌ها؛
2) نماتدکش‌ها؛
3) باکتري‌ کش‌ها؛
4) علف کش‌ها؛
5) آفت کش‌ها.

براي ضد عفوني کردن خاک مي‌توان از آفت سمومي مانند ميتل برومايد، اتيلن دي‌برومايد يا متاسديم و غيره استفاده کرد.
براي ضد عفوني کردن بذر، پياز، غده و قلمه مي‌توان از سموم پنتا کلرو نيترو بنزين، ويتا واکس، کاربوکسيل، مانکوزب و بنوميل به نسبت 2- 5/1 در هزار استفاده کرد.
ضد عفوني کردن زخم گياهي بوسيله کلراکس يا هيپو کلريد سديم ده در صد يا الکل اتيليک 70 درصد انجام مي‌شود.

* سم شناسي يا تو کسي‌کولوژي Toxicology
سم شناسي علمي است که درباره شناسايي سموم مختلف، خواص و اثرات آن‌ها بر روي موجودات زنده و نيز تجسس، نمونه‌برداري و اندازه‌گيري آن‌ها در محيط زيست و بدن موجود زنده يا مرده بحث مي‌کند.
در سم شناسي يک فاکتوري به نام درجه سميت يا اصطلاحاً L.D50 يا لِتال دوز فيفتي Lethal Dose 50 وجود دارد. درجه سميت سموم شيميايي را با ال دي فيفتي نمايش مي‌دهند و عبارتست از مقدار سمي که براي کشتن پنجاه در صد جانور آزمايشگاهي مثل موش بعنوان (پستاندار) مورد نياز مي‌باشد (ميلي‌گرم بر کيلوگرم وزن بدن).
معمولاً سميت قارچ‌کش‌ها نسبت به حشره کش‌ها به مراتب کمتر است ولي در مصرف آن‌ها رعايت احتياط لازم و ضروري است.
Fungistate به ترکيبات شيميايي گفته مي‌شود که از رشد قارچ‌ها جلوگيري مي‌کند و در واقع متوقف کننده رشد قارچ است نه قارچ‌کش. اين ترکيبات باعث مرگ قارچ‌ها نمي‌شوند. يعني اين ترکيبات ممکن است قارچ را در حالت توقف رشد بدهند ولي آنرا نکشند که اصطلاحاً Fungistate مي‌گويند.