کاربرد هورمون اکسین در باغبانی
مقدمه
هورمون به موادی اطلاق میشود که در بخشی از بدن موجود زنده ساخته شده و پس از انتقال اثراتی در دیگر قسمتهای موجود به جای میگذارد و در تراکمهای بسیار کم فعالند. هورمونهای گیاهی در بافتهای مریستمی و یا جوان ساخته میشوند و بعد از انتقال یافتن اثر خود را در بافتهای که تا حدودی از محل سازنده دور است بجای میگذارند. تاکنون پنج گروه هورمون شناخته شده که همه آنها در کشاورزی بخصوص در باغبانی دارای کاربردهای گستردهای هستند که عبارتند از: اکسین ، جیبرلین ، سیتوکینین ، اتیلن ، اسید آبسیزیک.
ماهیت اکسین
اکسینها ، گروهی از هورمونهای گیاهی هستند که باعث طویل شدن سلولهای گیاهی میگردند. این مواد طیف گستردهای را از نظر واکنشهای رشد و نموی را در گیاهان سبب میشوند. واژه اکسین یک اصطلاح عمومی است و به تعدادی از مواد طبیعی گفته میشود که فراوانترین و مهمترین اکسین در گیاهان ، اندول استیک اسید (IAA) میباشد.
مهمترین اثراتی که به اکسین نسبت داده شده است عبارتند از: بزرگ شدن سلول گیاهی ، طویل شدن ساقه گیاه ، تولید ریشه ، تولید آوندهای چوبی ، افزایش رشد جوانه راسی ، جلوگیری از رشد جوانه جانبی ،تشکیل میوه ، بزرگ شدن میوه ، تشکیل گرهک در ریشه گیاهانی که دارای باکتریهای تثبیت کننده نیتروژن هستند ، جلوگیری از ریزش برگ ، بیوسنتز پروتئین و RNA و اثرات دیگر.
کاربرد بازدارندههای هورمونی در باغبانی
مقدمه
بازدانردههای هورمونی دسته دیگری از هورمونهای گیاهی هستند که بدلیل خاصیت بازدارندگی اکثرا برای کنترل شیمیایی علفهای هرز استفاده میشود. بازدارندههای هورمونی به دو دسته طبعی و مصنوعی تقسیم میشوند. گروه طبیعی تنها شامل اسیدآبسیزیک است که در تمام گیاهان وجود دارد و گروه مصنوعی خود به چها گروه مواد بازدارنده رشد - مواد کند کننده رشد- مورفکتین و مواد شاخه زا را تقسیم میشوند.
مواد باز دارنده رشد
این مواد از رشد گیاهان بطور کلی جلوگیری میکنند و باعث مرگ گیاهان میشوند که علف کشها جز این گروه هستند علاوه بر این ماده مالئیک هیدرازید هم جز این گروه است که در غلظتهای کم از رشد پیاز و سیب زمینی در انبار جلوگیری میکند ولی در غلظتهای بالا به عنوان علف کش است.
مواد کند کننده رشد
مواد تشکیل دهنده این گروه بدون اینکه تغییری در ظاهر گیاه و یا تعداد برگها و شاخهها بوجود آوردند از رشد گیاه میکاهد. مهمترین کاربرد آنها در هرس و به گل نشاندن گیاهان و مقاومت گیاهان در برابر خشکی است.
مورفکتینها
این مواد به عنوان علف کش و نیز در گل انگیزی و ریزش میوهها و شاخه زایی هم کاربرد دارند.
· مواد شاخه زا: این مواد تحت عنوان مواد هرس کننده شناخته شدهاند و برای هرس در باغات میوه از این مواد هم استفاده میشود.
|
| |
|
اسید آبسیزیک و توضیحاتی در مورد آن | |
|
اسید آبسیزیک |
این هورمون بطور گسترده در گیاهان وجود دارد و این بازدارنده هورمونی حدود صد مرتبه از سایر بازدارندهها قویتر است. وقتی که گیاه تحت تاثیر کمودهای نظیر آب ، اکسیژن و مواد غذایی قرار گیرد میزان این هورمون به سرعت بالا میرود و زمانیکه کمبود مربوط به رف شود مقداری آن در طول یکی دو روز به حالت عادی بر میگردد. |
|
ماهیت شیمیایی اسیدابسیزیک |
اسیدآبسیزیک در ساختمان خود حلقه پیریمیدین (یک حلقه) دارد و یک اسید آلی است. |
|
مراکز عمده ساخته شدن اسیدآبسیزیک |
محل ساخته شدن این هورمون جای خاصی در گیاه نسبت و تمام اندامهای میتوانند بر حسب نیاز به تولید این ماده بپردازد. |
|
نحوه انتقال اسیدآبسیزیک در گیاه |
انتقال این هورمون در آوندها صورت میگیرد. |
|
کاربردهای هورمون اسیدابسیزیک در باغبانی | |
|
کمک به ریزش |
این بازدارنده هورمونی باعث تحریک ریزش و پیری برگ و میوه میشود. |
|
جلوگیری از سبز شدن بذر |
اسیدآبسیزیک از سبز شدن تعداد زیادی از بذرها جلوگیری کرده و یا سبز شدن آنها را به تاخیر میاندازد و نیز به علت همین ماده است که بذر و در داخل میوه جوانه نمیزنند. |
|
کند شدن رشد و ایجاد پیری |
اسیدابسیزیک رشد انوع زیادی از بافتها و اندامهای گیاهای از جمله به ساقهها و ریشهها را کند میسازد و اثر دیگر آن مربوط به پیری اندامهای گیاهی است چون این هورمون تجزیه کلروفیل را تسریع میکند. |
|
تسریع در تشکیل ریشه |
در برخی از گونههای ریشه را بهبود میبخشد. |
|
اثر روی گلدهی |
در برخی از گیاهان روز کوتاه به گلدهی کمک میکند که ممکن است ناشی از کند سازی رشد باشد که خود ان میتواند برای گل دادن مساعد باشد. |
|
|
در طولانی کردن دوره خواب بذور و جوانهها و کوتاه داشتن قد گیاهان چوبی از این هورمون استفاده میکنند. |
|
|
استفاهده از این هورمون باعث کنترل بسته شدن روزنههای گیاه میشود که بدین وسیله در هنگام کم آبی مانع از دست رفتن آب گیاه میشود. |
|
|
دخالت در تشکیل غده: در گیاهانی که در روزهای کوتاه غدههای خود را گسترش میدهند عامل موثر در تحریک رشد غدهها هورمون اسیدآبسیزیک میباشد. |
رشته منابع طبیعی
مقدمه
مهندسی منابع طبیعی رشته مهمی است که اندیشه نگهداری، توسعه، احیا و بهره برداری اصول منابع طبیعی را رشد و توسعه میبخشد.
در کشوری که سیل و خشکسالی و زلزله جزء اتفاقات همیشگی آن شده است نگهداری از منابع طبیعی برای حفظ استقلال و امنیت اقتصادی بسیار مهم است.
با تحصیل در این رشته افرادی تربیت میشوند که توانائی و مهارتهای لازم برای مدیریت، برنامه ریزی و اجرای مربوط به حفاظت و احیاء و بهره برداری اصولی از منابع طبیعی کشور را احراز میکنند.
این رشته هم اکنون در مقاطع کارشناسی پیوسته، کارشناسی ارشد ناپیوسته و دکتری در کشور ارائه میگردد که در مقطع کارشناسی 5 گرایش دارد.
از آنجائی که قسمت عمده فعالیت گرایشهای مختلف این رشته در محیط باز و مناطق جنگلی و مراتع انجام میگردد، لذا ضروری است دانشجو از توانائی جسمی و علاقمندی کافی برخوردار باشد تا بتواند در شرایط مختلف جوّی فعالیت نماید.
ضریب دروس ریاضی و زیستشناسی 3 و درسهای فیزیک و شیمی 2 است.
رشته باغبانی
مقدمه
رشته باغبانی یکی از مهمترین رشته های کشاورزی است که داوطلب گروه آزمایشی علوم تجربی می تواند آن را انتخاب کند. با توجه به افزایش روز افزون جمعیت و احتیاج غذایی آنها، رشته باغبانی با تولید حدود 40% مواد غذایی، نقش مهمی در تأمین مواد غذایی مورد نیاز بشر دارد. تخصصی شدن پرورش گیاهان و درختان میوه نیاز به استفاده بهینه از ابزار و امکانات و همچنین استعدادهای جوان دارد. به منظور تربیت نیروی متخصص، در آزمون سراسری، رشته مهندسی باغبانی برای تربیت متخصص در زمینه های تولید محصولات باغبانی، شامل درختان میوه ، سبزیها، درختان زینتی، گل کاری و طراحی فضای سبز ارائه می گردد.
1- مهندسی باغبانی
تعریف و هدف
مهندسی باغبانی یکی از رشته های اصلی مجموعه کشاورزی است که در سطح کارشناسی در بسیاری از دانشکده های کشاورزی دانشگاههای معتبر کشور ارائه می گردد. هدف از ارائه این رشته تربیت نیروهای زبده ای است که بتوانند در زمینه های مختلف پرورش و تولید محصولات باغی، سبزی و صیفی، گلهای زینتی، طراحی فضاهای سبز و... فعالیت نمایند.
اهمیت و جایگاه در جامعه
اساسی ترین نیاز هر فرد، تأمین نیاز غذایی اوست. با توجه به محدود بودن زمین و آب برای جوامع رو به رشد، باید حداکثر محصول را از زمینهای زیر کشت به دست آورد. محصولات باغبانی در دنیا، علاوه بر تأمین بخشی از غذای مورد نیاز بشر، در تأمین سلامتی انسان جایگاه ویژه ای دارد. تولید گلها و گیاهان زینتی سبب انبساط و شادی روح انسان و تقویت سلامت روانی افراد می شود. با توجه به وابستگی کشورمان به صادرات نفت، تولید محصولات باغبانی می تواند یکی از مهمترین منابع ارزی کشور باشد و جایگزین درآمد نفت شود. در حال حاضر نیز این بخش یکی از مهمترین منابع ارز آوری کشور محسوب می گردد. با توجه به این مطالب، جذب فارغ التحصیلان این رشته در وزارت کشاورزی و سازمانهای وابسته و همچنین بخشهای خصوصی نظیر شرکتهای سهامی زراعی و... اهمیت قابل ملاحظه دارد و نیاز خاص به این رشته را- حتی در مقایسه با سایر رشته های کشاورزی- به وضوح نشان می دهد.
تکنیسین امور باغبانی
معرفی
متصدیان این شغل تحت نظارت کلی عهده دار اجرای امور باغبانی در زمینه های عملیات فنی و خدمات باغبانی و توسعه، اصلاح و احیاء باغات و گلخانه می باشند
نمونه وظایف
· بازدید از باغات، گلخانه ها و نظارت بر اجرای برنامه های تعیین شده و انجام عملیات فنی و مکانیزاسیون و اصلاح و احیاء باغات مربوط.
· جمع آوری آمار و اطلاعات مورد نیاز کارشناسان در زمینه های مختلف امور باغبانی و آماربرداری از درختان مثمر و غیرمثمر باغی و طبقه بندی اطللاعات جمع آوری شده.
· انتخاب درختان میوه و گلها و گیاهان زینتی مناسب با شرایط محیطی منطقه.
· کمک در انجام و اجرای برنامه های مربوط به اصلاح، احیاء و توسعه باغات و گلخانه ها و جلوگیری از تخریب باغات.
· کمک در تهیه و توزیع بروشورها و راهنمایی باغداری در امر باغبانی مکانیزهاسیون کاشت و داشت و برداشت و نگهداری محصولات باغبانی.
· ایجاد باغات نمونه نمایشی در نقاط مستعد بمنظور نشان دادن طرز کشت و داشت و برداشت میوه جات، گل و گیاهان زینتی.
بازار کار
متقاضیان تصدی این شغل پس از فراغت از تحصیل می توانند در:
· وزارت جهاد کشاورزی
اشتغال یابند.
شرایط احراز
· گواهینامه فوق در رشته باغبانی و یا یکی از رشته های امور زراعی، تکنولوژی جنگلداری، تکنولوژی آبیاری، تکنولوژی تولیدات گیاهی، زراعت و طی دوره آموزشی مربوط.
· گواهینامه پایان تحصیلات دوره کامل متوسطه در یکی از رشته های کشاورزی، زراعت، امور زارعی و باغی، علوم تجربی، ریاضی و طی دوره آموزشی مربوط.
منبع : دانشنامه رشد ایجاد شده توسط: سمیرا_عقیلی
تاسیسات و ساختمانهای باغبانی
مقدمه
ایجاد محلهای تحت کنترل و پوشیده به منظور نگهداری و پرورش گیاهان باغی مخصوصا برای مناطقی که خطر عوامل نامساعد جوی وجود دارد الزامیاست. این موضوع اهدافی را به دنبال دارد که مهمتر از همه میتوان تولید خارج از فصل یا پیش رس کردن بسیاری از محصولات و بدست آوردن محصولات در غیر موطن اصلی را نام برد. خوشبختانه در کشور ما با وجود تنوع آب و هوایی اهمیت ساختمانهای باغبانی آنچنانکه برای دیگر ممالک مطرح است، آشکار نیست با این وجود در چند سال اخیر حداقل در بخش گلکاری پیشرفتهای چشمگیری ملاحظه میشود و بر همین مبنا تاسیسات مختلفی بوجود آمده است که مهمترین آنها به شرح زیراند:
خزانه هوای آزاد
خزانه هوای آزاد عبارتست از کرت یا باغچهای به اندازههای مختلف که دارای خاک اصلاح شده و با زهکشی مناسب میباشد که ابتدا بذور در آن کاشته شده و پس از رشد کافی نشاهای حاصله به محل کشت اصلی انتقال مییابند. از خزانه برای بدست آوردن پایههای پیوندی در خصوص درختان میوه استفاده میشود.
شاسی سرد
شاسی سرد ساده ترین وسیله برای حفاظت گیاهان حساس به سرما است. ساده ترین شاسی سرد جعبه چهارگوشی است که ارتفاع دیواره جلوئی آن کوتاهتر از دیواره عقبی است این جعبه بدون ته بوده و روی آن با شیشه یا پلاستیک پوشیده میشود. از شاسیهای سرد برای بدست آوردن نشاء و برای مقاوم کردن قلمههایی که در گلخانه ریشه دار شده اند استفاده میشود.
شاسی گرم
شاسی گرم مانند شاسی سرد است با این تفاوت که در آن وسیلهای برای تامین حرارت استفاده میشود. منبع حرارتی شاسیهای مدرن امروزی از سیستم آب گرم و یا جریان هوای گرم و یا کابلهای حرارتی تامین میشود.
تونل پلاستیک
امروزه با بهره گیری از تونلهای پلاستیک اقدام به کشت و بدست آوردن محصولات غیر فصل میکنند. نکته مهم در ساختن تونلهای پلاستیک ، دقت در مقاومت لولههای بکار گرفته شده تحت عنوان اسکلت و مقاومت پلاستیک در برابر عوامل نامساعد جوی است.
گلخانه
گلخانه فضای محدود مسدودی است که عوامل موجود در اطراف گیاهان داخل آن قابل کنترل بوده و با کنترل شدت و مدت تاثیر فاکتورهای محیطی (حرارت - رطوبت - تهویه - نور) میتوان محصولاتی را در غیر فصل و یا در غیر از موطن اصلی تولید و عرضه نمود.
انواع گلخانهها از نظر ساختمان
گلخانه یکطرفه
دیواره شمالی این گلخانه از مصالح ساختمانی و دیوارههای شرقی و غربی تا نصف یا تماما از آجر و دیواره جنوبی آن تا نصف یا تماما پنجره خواهد بود. باید سعی کرد نور بطور عمود به گلخانه یکطرفه بتابد.
گلخانه نیمه دو طرفه
در این نوع ، سقف از دو طرف شیبدار است و دیوراه شمالی آن بلندتر از دیواره جنوبی است.
گلخانه دو طرفه
جهت این گلخانه شمالی - جنوبی است و ارتفاع دیوارههای جانبی در تمام جهات با هم مساوی است. سقف گلخانه از دو طرف هم شیب و هم اندازه است.
گلخانه دو جداره
در مواقعی که به دمای ثابت و رطوبت اشباع نیاز است از این نوع گلخانه استفاده میشود. پوشش این گلخانه دو لایه شیشهای است که به فاصله 5 سانتیمتر از هم قرار گرفتهاند.
انواع گلخانهها از نظر حرارتی
گلخانههای سرد
دمای این گلخانهها بین 10 - 6 درجه سانتیگراد است و برای نگهداری نخلهای زینتی - یاس - رازقی - کاغذی - کاکتوسها و مرکبات ساخته میشوند.
گلخانه معتدل
دمای این گلخانه بین 15 - 14 درجه سانتیگراد است و برای نگهداری بگونیا - فیلودندرون و … استفاده میشوند.
گلخانه گرم
دمای این گلخانهها بین 25 - 18 درجه سانتیگراد است و برای نگهداری و پرورش گیاهان گرمسیری استفاده میشود.
گلخانه گرم و مرطوب
از این نوع گلخانهها برای ازدیاد بذر گیاهان گرمسیری و پیوند انواع درختان در زمستان و گاهی جهت ریشهدار کردن قلمهها استفاده میشود. کف این نوع گلخانهها به اندازه 100 - 75 سانتیمتر پائینتر از زمین قرار دارد تا تغییرات حرارتی محیط خارج اثر کمتری به آن داشته باشد.
ارتباط با سایر علوم
· اکولوژی: به مطالعه چگونگی سازش گیاهان با محیط و ارتباط آنها با یکدیگر میپردازد.
·
· مورفولوژی: تنوع ریختی گیاهان مطالعه میشود. به عبارتی مطالعه ریختی گیاهان باعث میشود تا بدانیم که با شرایط متفاوت در زیستگاههای مختلف سازگاری این گیاهان چگونه صورت میگیرد.
منبع : دانشنامه رشد ایجاد شده توسط: حسین خادم